CIA'in favori hocasından nükleer oyun tahmini

2 Aralık 2009 11:16 tsi
CIA hesabına “Oyun Teorisi”yle analizler yapan De Mesquita’ya göre, K. Kore nükleer silahtan vazgeçmesi karşılığında yılda 1.2 milyar dolar rüşvet isteyecek

Dünyada barış ve istikrarın önündeki engeller olarak görülen sorunlarda hangi gelişmeler olacak? Amerikan Merkezi Haber Alma Teşkilatı’na (CIA) çalışan New York Üniversitesi profesörlerinden Bruce Bueno de Mesquita, geliştirdiği yeni oyun teorisiyle geleceğe ilişkin analizler yaparak çok iyimser bir tablo çizdi.

40 yıldan beri geleceği öngörmek için modeller geliştiren Mesquita’ya göre, Kuzey Kore nükleer silahlarını depoya kaldıracak ancak karşılığında uluslararası topluluktan yılda 1 ila 1.2 milyar dolar yardım isteyecek. İran, nükleer silah yapmayacak fakat nükleer bomba  yapabilecek nitelikte zenginleştirilmiş uranyuma sahip olacak. Böylelikle komşularına “istersem bomba yapabilirim” mesajı verecek. Ortadoğu barışının da eli kulağında. Şimdiki İsrail hükümeti 3 yıl içinde değişecek ve ABD Başkanı Obama’nın Beyaz Saray’daki ilk dönemi sona ermeden İsrail ile Filistin arasında barış anlaşması imzalanacak. Böylece Filistin devleti resmen kurulmuş olacak.

CIA ve ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon) için çalışan ve öngörüleri hedefi tam 12’den vurduğu için sözleri can kulağıyla dinlenen Prof. Mesquita, normalde matematik ve ekonomide kullanılan oyun teorisini politikaya uyguluyor. Geliştirdiği “policon” modeliyle 1982-1986 arasında 30 ülkenin geleceğini tahmin etmiş. Sistemi, oyundaki aktörlere politik duruş ve etkileri göz önüne alınarak sayısal değer verilmesi esasına dayanıyor. Yani modeli matematik formüller içeriyor. Modelin can alıcı noktasını da oyuncuların çıkarlarını iyi anlamak oluşturuyor. Bu nedenle nükleer silahlardan uzak durması için Kuzey Kore liderliğine sürekli rüşvet verilmesi gerekiyor. Mesquita’nın, iyimser beklenti içinde olmadığı tek alan, küresel iklim değişikliği.

De Mesquita’nın modelleri, hayatı Oscar ödüllü “Akıl Oyunları” filmine konu olan Nobel ödüllü matematikçi John Nash’ın teorisine dayanıyor. Nash’ın teorisi ise ortada bağlayıcı bir anlaşma olmamasına rağmen oyuncuların mevcut durumdan uzaklaşmasının kendileri aleyhine olacağı bir statüko yaratılması fikrine dayanıyor. Teori oyuncuların yalnızca kendi çıkarlarını düşüneceğini öngörüyor.

Milliyet

Bu haber 1,419 defa okundu.