Hangisi daha tehlikeli: Dubai mi yoksa...

30 Kasım 2009 16:52 tsi
"Komşumuz Yunanistan’ın olumsuz mali durumu bizi de kısa vadede olumsuz etkileyebilir. Dikkatli olmak gerekiyor."

Dubai, Birleşik Arap Emirliği’ne bağlı bir şehir devleti olarak biliniyor. Şehri, Şeyh Muhammed bin Raşid el Maktum yönetiyor. 1960’lı yıllarda küçük bir balıkçı kasabası olan Dubai, 1997’de Hong Kong’un Çin’e devredilmesinin ardından bölgenin ticaret merkezi olma yolunda ilerledi ve başarılı da oldu.

Birleşik Arap Emirlikleri içerisinde, Dubai, ticaret, turizm ve finans merkezi olarak önem kazandı. Dubai topraklarından petrol ve doğalgaz çıkarılması şehrin önemini arttırdı. Petrol ve doğalgaz, şehrin gelirinin yüzde 6’sını oluşturuyor. Ayrıca Dubai’de pek çok gayrımenkul yatırımı var. Bu yatırım şirketlerinden Dubai World, geçen hafta sonunda 59 milyar dolar tutan borçlarının 14 aralıkta ödenmesi gereken 3,5 milyar dolar tutan “sukuk” servisinin ödemesinin altı ay ertelenmesini istedi. Çünkü palmiye şeklindeki yapay ada ve inşa edilen diğer gayrımenkulleri son aylarda alan ve kiralayan yok. Borçların ertelenmesi için yapılan bu ani istek, geçen cuma günü piyasaları karıştırdı. Ama DowJones sanayi endeksi fazla etkilenmedi. Sadece 150 puan geriledi. Dubai’nin borç erteleme talebi özellikle gelişmekte olan ülkeleri etkiledi. Çünkü Dubai Ortadoğu’nun Arjantin’i olarak biliniyor. Bu nedenle gelişmekte olan ülke kategorisinde yer alıyor.

Peki, Dubai’nin borç erteleme talebinden Türk parası nasıl etkilendi? Cuma gecesi Türk parası ve Güney Afrika para birimi rand küresel piyasalarda Amerikan Doları karşısında yüzde 3 oranında değer kaybetti. Amerikan Doları karşısında Türk parası bankalar arası alım- satımlarda 1 lira 49 kuruştan 1 lira 53 kuruşa kadar yükseldi. Ardından lira değer kazandı ve cumartesi günü dolar/TL paritesi 1 lira 51 kuruş oldu. Türk parasında ortaya çıkan bu değer kaybının dolar/avro paritesindeki değişmeye paralel olarak gerçekleştiğini söylersek belki daha doğru olur. Çünkü dolar, avro ve altın karşısında değer kazandı.

Dubai’de ortaya çıkan borç erteleme sorunu aslında Yunanistan, Britanya, İspanya ve İrlanda’yı etkiledi. Yunanistan ve Britanya’nın bütçe açıklarının ulusal gelirlerine oranı yüzde 12’yi buldu. Bu dört ülkenin devlet borçlarını ödeyememe sorunu gündeme geldi. Yunanistan, Avrupa Para Birliği’ne üye olmasına rağmen ilk defa Türkiye’den daha riskli bir ülke haline geldi. Dubai sorunu, Yunanistan’ın borç ödeyememe sigorta primini (CDS spread) Türkiye’nin üzerine çıkarttı. Yunanistan’ın CDS spread’ı bazı işlemlerde 212’yi aştı. Çünkü Yunanistan’ın kamu borçlarının ulusal gelirine oranı yüzde 108 civarında. Yüksek borç yükü, borçların ödenememesi kaygısını arttırıyor. Oysa, borç ödemelerini altı ay erteletmek isteyen Dubai World’ün toplam borcu 59,1 milyar dolar, toplam varlıkları 99,6 milyar dolar tutuyor. Yıllık geliri ise 14,2 milyar dolar civarında bulunuyor. Anlayacağınız Dubai World borçlarından daha fazla varlığa sahip. Dolayısıyla, Dubai, Yunanistan’dan daha iyi durumda.

Peki, Dubai ve Yunanistan’ın durumu bizi nasıl etkiler? Tabii olumsuz etkileri olacak. Türk parasının benzeri gelişmekte olan ülkelerle birlikte değer kaybetmesi bu etkinin ilk göstergeleri. Bayram ertesinde Hazine faizleri de yukarıya çekilecek. Ama Türkiye’de bankaların sermaye yeterliliğinin istenen oranın üç katı olması, bizim için bir güvence. Ayrıca Türkiye’de devlet borçlarının, ulusal gelire oranı yüzde 47 civarında bulunuyor. Borç oranının düşük olması maliye politikasının sürdürülebilirliğini gösteriyor. Türkiye için endişelenmeye gerek yok. Ama komşumuz Yunanistan’ın olumsuz mali durumu bizi de kısa vadede olumsuz etkileyebilir. Dikkatli olmak gerekiyor.

Süleyman Yaşar / Taraf

Bu haber 837 defa okundu.