Obama’nın Afganistan kumarı

27 Kasım 2009 18:44 tsi
"Önümüzdeki salı günü Barack Obama Amerikan halkına seslenecek ve büyük ihtimalle Afganistan’a en az 35 bin takviye güç yollayacağını açıklayacak"

Önümüzdeki salı günü Barack Obama Amerikan halkına seslenecek ve büyük ihtimalle Afganistan’a en az 35 bin takviye güç yollayacağını açıklayacak. Obama bu kararını çok uzun bir süre tarttıktan sonra aldı. Bu nedenle kararsızlık ve zaaf ile suçlandı. Ama Obama haklı; Afganistan gerçekten aşılması çok güç bir sorun. Tam ne kadar güç olduğunu başta ABD Savunma Bakanı Robert Gates ve eski Cumhuriyetçi başkan adayı Senatör John McCain’in de hazır bulunduğu ve Alman Marşal Fonu tarafından Kanada’nın Halifax kentinde düzenlenen bir güvenlik konferansında yaşanan tartışmalara tanık olurken anladık.

Afganistan’da durum özetle berbat. Taliban özellikle Afganistan’ın güneyinde gittikçe güçleniyor. Güvenlik durumu kritik. Bombalar patlıyor. NATO şapkası altında görev alan Amerikalı, İngiliz ve Kanadalı askerler hayatlarını kaybediyor. Bu da savaşa olan desteği bu ülkelerde gün be gün azaltıyor. Ancak her zaman olduğu gibi en ağır bedeli Afgan siviller ödüyor. Ve siviller öldükçe Amerika ve genel anlamda Batıya duyulan nefret gittikçe artıyor. Bu da Taliban ve El Kaide’nin ekmeğine yağ sürüyor. Hilenin ayyuka çıktığı bir seçimle yeniden göreve gelen Afganistan Cumhurbaşkanı Hamid Karzai kontrolü yitirmiş durumda. Amerika çekilse hükümeti anında çökecek.

Bir de Pakistan faktörü var. Pakistan ordusu, kendi içindeki Taliban güçlerini temizlemeye gayret ederken Afganistan’daki Taliban güçlerine el altından arka çıkıyor. Zira konferansa katılan Pakistan’ın önde gelen gazetecilerinden Najam Sethi’nin de ifade ettiği gibi, Pakistan açısından Afgan Taliban’ı onların en önemli kozu. Eğer Amerika Afganistan’dan çekilirse Pakistan’ın baş hasmı Hindistan ve İran’a karşı tek dengeleyici güç Sünni Müslüman Taliban. Bölgenin diğer önemli oyuncusu Suudi Arabistan için de durum böyle.

Peki, 11 Eylül’ü planlayan teröristlerin eğitildiği bu coğrafyada ABD ne yapmalı?

İki farklı görüş var bu konuda. Biri ABD’nin Afganistan’daki güçlerinin başındaki komutan Stanley McChrystal’ın öngördüğü strateji. Irak’ta olduğu gibi asker sayısını arttırarak kontrolü Taliban’ın elinden alıp yerel liderler ile ittifaklar kurmak ve istikrar sağlandıkça yol, okul, hastane kurmak. Bu stratejinin en kritik ayağı Afgan ordusu ve polisini eğitip en kısa zamanda çekilerek güvenlik görevini bu yerel güçlere devretmek olarak özetleyebiliriz.

Diğer bir görüş ise; ABD’nin Kabil Büyükelçisi Karl Eikenberry’nin basına sızan raporunda ifade ettikleri tam tersini savunuyor. Karzai yolsuzluğa karşı ciddi mücadele vermeden ve ülkesi üzerindeki kontrolü arttırmadan takviye gücün herhangi bir işe yaramayacağının altını çiziyor.

Anlaşılan istemeyerek de olsa Obama birinci teze boyun eğmiş vaziyette. Takviye güç yollanacak. Ama bunu salı gecesi Amerikan halkına açıklarken nasıl savunacağı son derece önemli. Birincisi; “işi bitirene kadar oradayız” derken neyi kast etmiş olacak? Taliban’ı yok etmeyi mi? Bu Pakistan’ın yardımı olmadan mümkün değil. Pakistan’ı ikna edebilmek için ise Amerika’nın bölgede uzun vadeli kalmaya hazır olduğu sinyalini vermesi gerekiyor. Aksi takdirde ‘bunlar nasıl olsa gidecekler’ rehaveti içersinde Taliban ve El Kaide pusuya yatar, Afgan halkının Batı’ya olan güvensizliği daha da derinleşir. Ama Amerikan halkı da Afganistan’da ucu açık bir misyonu asla desteklemiyor, istemiyor.

Bu arada Irak’ta da durum pek parlak değil. Seçimlerin yapılıp yapılmayacağı Sünnilerin itirazlarından dolayı henüz netleşmiş değil. ABD Irak’tan çekilme takvimini seçimlere bağlamış durumda.

Yani Obama’nın işi son derece zor. Tüm bu sorunları şüphesiz Erdoğan’ın Washington ziyareti esnasında gündeme getirecektir. Müdahaleleriyle İran’ı dengeleyebilecek iki ülkeyi yani Irak’ı ve Afganistan’ı çökerten Amerika’nın her zamankinden fazla Türkiye’ye ihtiyacı var.

Ve Türkiye’nin askerlerinden ziyade aklına ihtiyacı var. Akıl da diyor ki, İran ve Taliban la ‘konuşmadan’ ve Filistin sorununu adil bir biçimde çözmeden bölgede gerçekçi ve kalıcı barış mümkün değil.

Amberin Zaman / Taraf

Bu haber 516 defa okundu.