DTP'den Tunceli'nin adı 'Dersim' olsun teklifi

18 Kasım 2009 10:32 tsi
DTP, Tunceli’nin adının 'Dersim' olarak değiştirilmesi için harekete geçti. Şubat ayında bu değişiklik için kanun teklifi veren DTP Tunceli Milletvekili Şerafettin Halis, teklifin Meclis Genel Kurulu’na gelmesi için hem AKP’den hem de

Şerafettin Halis, hem demokratik açılım süreci hem de CHP’li Onur Öymen’in Dersim İsyanına yönelik sözleri üzerine harekete geçti. Halis, “Başbakan, CHP’nin sözlerinden sonra 'Dersim katliamı' dedi, 'Tuncelili kardeşlerim' dedi. Eğer bu sözlerinde samimiyse kanun teklifimize destek verir” dedi.
 
İl milletvekili olarak 'Dersim' adının yeniden alınması için büyük bir sorumluluk hissettiğini belirten Halis, “Teklifimizin Genel Kurula inmesi için çalışacağım. Bu adın geri verilmesi için destek alabilmek için ikili temaslarda bulunacağım. Ayrıca konuyu DTP grubuna getirerek, AKP’den de grup olarak destek alınmasına çalışacağım” diye konuştu.

 Halis, bu tür çalışmalarda ikili temasın önemli olduğunu vurgularken, CHP’den de destek isteyeceklerini söyledi. Ancak “Sayın Öymen’i destekleyen CHP ne yapar bilmiyorum. CHP tarihle yüzleşmek istiyorsa bu adın geri verilmesine destek olmalıdır” dedi.

Dersim isyanı
25 Aralık 1935’te Tunceli Kanunu çıkarıldı. Bu kanuna dayanılarak General Abdullah Alpdoğan geniş yetkilerle vali olarak atandı. Alpdoğan’ın sert tavrı ve bazı aileleri il dışına çıkarmak istemesi de tepki çekti. İsyan, Ehlibeyt soyundan gelen Abbasan aşireti reisi Seyit Rıza’nın önderliğinde 20-21 Mart 1937’de Harçik Köprüsü’nün yıkılması ve telefon hatlarının kesilmesiyle başladı.

Kara harekatının başarısız olması üzerine hava kuvvetleri çağrıldı ve 3 filo bombalama faaliyetinde bulundu. Türkiye’nin ilk kadın pilotu Sabiha Gökçen de Tunceli- ’yi bombalayan uçaklardan birinin pilotu olarak görev yaptı. Hava harekatıyla isyancıların ağırlıklı olarak barındığı Laş bölgesi bombalandı. Hava harekatının ardından başlatılan kara harekatı sonunda isyanın önderi Seyit Rıza diğer aşiret reisleri ile birlikte teslim oldu ve askeri harekat 13 Eylül 1937’de sona erdi.

Yapılan yargılama 15 Kasım’da tamamlandı ve 6 kişi idam edildi. Seyit Rıza ve oğlu da idam edilenler arasında yer aldı. İdamlardan sonra Kureyşan aşireti yeniden ayaklandı ve ikinci isyan başladı. Bunun üzerine başlatılan askeri harekat ise Eylül 1938’de tamamlandı. Albay Reşat Hallı’nın İsyanlar kitabında 6-16 Eylül 1938 tarihleri arasında gerçekleşen harekat sonucunda, “... tarama bölgesi içinden ölü ve diri 7954 kişinin çıkarıldığı” belirtilmektedir. Ancak olaylar ve çatışmalar yaklaşık 10 yıl daha yer yer devam etti.

İsyan sırasında ölümlere ilişkin farklı kaynaklarda çok farklı rakamlar verilmektedir. Sayı 5 bin ile 90 bin arasında değişmektedir. Sürgüne gönderilenler konusunda ise bu sayı on binlerle ifade edilmektedir. Sadece Elazığ’dan 6 Ağustos 1938’de 15 farklı ile sürgüne gönderilen kişi sayısı 5 bindir.

 
hurriyet

Bu haber 486 defa okundu.