İran uranyumuna Türk formülü

16 Kasım 2009 08:27 tsi
Başta ABD, Batı dünyası ile İran arasındaki ‘düşük ölçekli uranyum’ sorununun çözümüne yönelik, Dışişleri Bakanı Davutoğlu’ndan önemli bir açıklama geldi.

Son 10 gündür İran ile ilgili ‘nükleer pazarlığın’ Türkiye üzerinden sürdüğünü belirten Davutoğlu, uranyumun Türkiye’de depolanmasını içeren bir formülü taraflara sunduklarını, Tahran’dan yanıt beklediklerini açıkladı. Davutoğlu, “İranlılar bize güveniyorlar, ancak İran içinde büyük muhalefet var. Onlara göre mesele Türkiye değil, uranyumun İran dışına çıkarılacak olması” dedi.

DIŞİŞLERİ Bakanı Ahmet Davutoğlu, İran ile başta ABD olmak üzere batılı güçler arasında yaşanan ‘uranyum’ sorunun çözülmesi için yeni bir formül geliştirdiklerini ve Tahran’dan bu konuda yanıt beklediklerini açıkladı.

Davutoğlu, temaslarda bulunmak üzere İspanya’ya giderken uçakta yaptığı açıklamalarla, İran ile yaşanan “düşük ölçekli uranyum” sorunun aşılması için yürütülen diplomatik trafik hakkında ayrıntılı bilgi verdi.

Telefon diplomasisi 10 gündür sürüyor

“10 gündür bütün nükleer pazarlık bizim üzerimizden yürüyor,” diyen Davutoğlu, son 2 gündür İran Dışişleri Bakanı Manucehr Muttaki, Uluslararası Atom Enerji Ajansı Direktörü Muhammed el Baradey ve ABD Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı James Jones ile telefon diplomasisi yürüttüğünü ve gelinen noktada başta Tahran olmak üzere ilgili başkentlerden yanıt beklediklerini kaydetti.

İran içinde sert muhalefet var

İran, Tahran’daki atom reaktörü için gerekli olan yüzde 20 zenginleştirilmiş uranyumu UAEA’den alabilmek için kendisinin geliştirdiği yüzde 3.5 oranındaki düşük ölçekli uranyumu yurtdışında bir ülkede (Fransa-Rusya) depolama önerisini daha önce kabul etmişti.

Ancak ülkedeki muhalefetin sert çıkışı nedeniyle İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad geri adım atmak zorunda kalmıştı. Bu gelişmenin ardından Baradei, tüm tarafların güvendiği taraf olarak Türkiye’de depolama önerisini gündeme atmış, Ankara da buna sıcak bakmıştı.

Tahran’dan yanıt bekleniyor

Son gelinen noktada ise taraflar hangi tarafın daha önce uranyumu teslim edeceği konusunda uzlaşmazlık yaşıyorlar.

İran, yüzde 20 ölçekli uranyumun önce teslim edilmesini, ancak bundan sonra kendisinin harekete geçeceğini söylerken, UAEA ise tam tersinin yapılması gerektiğini savunuyor. Davutoğlu, Baradey ile son yaptığı konuşmada, bu sorunun aşılması için bir formül geliştirdiklerini ve bu konuda Tahran’dan yanıt beklediklerini anlattı.

Bir nevi yediemin olacağız

Formülün içeriğine ilişkin bilgi vermeyen Davutoğlu, “Bizim açımızdan kapı açık. Yani biz bunu depolayacağız yediemin gibi” diye konuştu.

Davutoğlu, İran için yaşamsal önemde olan uranyumun Türkiye’de depolanması konusunu nasıl gördüğünün sorulması üzerine, “İranlılar bize güveniyorlar ve bunu söylüyorlar; ancak İran içinde büyük muhalefet var. Bize ‘Mesele Türkiye değil, uranyumun yurtdışına çıkarılacak olması’ diyorlar” dedi.

Yaptırıma karşıyız İsrail’e dahi olsa

DÜŞÜK ölçekli uranyumun depolamasına ilişkin sorunun aşılması durumunda önemli bir rahatlama yaşanacak olmasına karşın, İran’ın genel nükleer programına ilişkin kaygılar Batı dünyasında devam ediyor. Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, bu konuda Türkiye’nin kaygılarını da saklamazken, “Bizim Ortadoğu’da düşündüğümüz vizyona aykırı gelişmeler olabilir” diye konuştu.

‘Komşuları da etkiler’

ABD’nin, İran’a yönelik, ‘Yıl sonuna kadar nükleer programına ilişkin UAEA ile tam işbirliği yapmazsanız sonuçlarına katlanırsınız’ uyarısı haçırlatıldığında ise, Davutoğlu, Türkiye’nin silahlı bir çözüm ya da yaptırımlardan yana olmadığını bir kez daha vurguladı. Davutoğlu, “Biz yaptırımlara karşıyız diyerek İran’a bir ayrıcalık yapmıyoruz. Bu hangi komşumuzun başına gelse aynı şekilde davranırdık. Yunanistan, Gürcistan hatta İsrail. Çünkü o yaptırımla, yaptırım uygulanan ülkeden sonra en çok komşularını vuruyor. Dünyanın öte tarafından ‘Yaptırım yapalım’ demesi kolay” diye konuştu.

Türkiye’nin gerekli teknolojisi var

DIŞİŞLERİ Bakanı Ahmet Davutoğlu, ‘ranyumun Türkiye’de depolanacak olmasının Türkiye’de sıkıntı yaratıp yaratmayacağı üzerine ise, “Hayır, hiç bir sıkıntı yok. Türkiye’nin bunu sağlayacak gerekli teknolojisi var” dedi.

ABD basınına göre İran’ın depolaması öngörülen uranyumun miktarı 1200 kilogram kadar. Bu miktarın İran’ın kendi imkânlarıyla geliştirdiği düşük ölçekli uranyumun yüzde 75’i kadar olduğu sanılıyor. İran Eylül ayında gizli bir uranyum zenginleştirme tesisinin daha olduğunu açıklamıştı. UAEA’nın bu tesiste yaptığı denetime ilişkin raporun bu ay içinde açıklanması bekleniyor.

hurriyet

Bu haber 527 defa okundu.