Cumhurbaşkanı adaylarının seçim masrafı Hazine'den

3 Kasım 2009 10:00 tsi
Türkiye, ilk kez devletin bir numaralı ismi olan cumhurbaşkanını halkın oyuyla sandıkta seçecek.

Yeni cumhurbaşkanının halk tarafından seçilmesinin kesinleşmesine rağmen bunun nasıl yapılacağı ve seçimde hangi süreçlerin izleneceğine ilişkin bir dizi belirsizlik sürüyor. Bunların başında da cumhurbaşkanı adayı olacak kişilerin seçim kampanyasını yürütecek parayı nasıl temin edeceğine ilişkin 'finansman sorunu' bulunuyor. Zaman'ın edindiği bilgiye göre hükümet, cumhurbaşkanı adaylarına da tıpkı siyasi partiler gibi "Hazine yardımı" yapılması formülü üzerinde çalışıyor. Böylece, Köşk'e çıkacak ismin bağımsızlığını gölgeleyebilecek olan kişi ve gruplardan para yardımı almasının önüne geçilecek.

Cumhurbaşkanını halkın seçmesine yönelik Anayasa değişikliği 21 Ekim 2007 tarihinde yapılan referandumla yüzde 68 gibi ezici bir çoğunlukla kabul edilmişti. Abdullah Gül'ün cumhurbaşkanı seçilmesi sonrası kabul edilen referandum bazı soru işaretlerini de beraberinde getirdi. Cumhurbaşkanı adaylarının seçim kampanyasını nasıl yürütecekleri konusu uzun süre tartışıldı. Hükümet, bu tartışmalara son verebilmek için "uyum yasası" çalışmalarına başladı. Adalet Bakanlığı'nın ü zerinde çalıştığı ve kısa bir süre sonra TBMM'ye sunulması beklenen yaklaşık 25 maddelik yasa ile belirsizliğin giderilmesi planlanıyor.

Cumhurbaşkanlığı seçimine ilişkin belirsizlikler daha çok 3 noktada toplanıyor. Bunlardan bir tanesi adayların finansmanıyla ilgili. Cumhurbaşkanı adaylarının kampanya süresince ihtiyaç duyacağı para için bağış ve devlet yardımı formülleri öne çıktı. ABD'de yaygın olan bağış formülünün Türkiye şartlarında bazı sakıncalar doğurabileceği düşünülüyor. Bunun için adaylara Hazine yardımı yapılması ihtimaline kesin gözüyle bakılıyor.

'TAVŞAN ADAY'A yasal önlem

Referandumun kabulüyle cumhurbaşkanı adayı olma şartı da değişmişti. Meclis içinden veya dışından cumhurbaşkanı adayı olacak kişilerin 20 milletvekilinin imzasıyla aday gösterilmesi gerekiyor. Son seçimde toplam oyları yüzde 10'u aşan partiler de ortak bir aday gösterebiliyor. Hükümet, istismarın önünü kesmek için bu maddenin işlerliğini de netleştiriyor. Buna göre, bir milletvekili sadece bir ismin cumhurbaşkanlığı adaylığına imza atabilecek. Bu düzenlemeyle cumhurbaşkanlığına gerçekten aday olan isimlerin yarışmasıyla, "tavşan aday" olarak nitelendirilen işbirliklerinin önünün kesilmesi amaçlanıyor.

Cumhurbaşkanı adaylarını milletvekilleri gösterse de her siyasi partinin arkasında duracağı aday olacağı biliniyor. Siyasi partilerin cumhurbaşkanlığı kampanyasına nasıl katılacakları, propagandanın kapsam ve içeriği de bu "uyum yasası" ile netliğe kavuşacak.

Cumhurbaşkanı ilk kez halk tarafından seçilecek

Parlamenter sistemle yönetilen Türkiye'de cumhurbaşkanları Meclis tarafından seçiliyordu. Abdullah Gül'ün adaylığı sırasında yaşanan 367 krizi sonrası cumhurbaşkanının halk tarafından seçilmesini öngören Anayasa değişikliği yapıldı. Değişiklik 367 rakamını aşamadığı için referanduma kaldı ve 22 Temmuz'da genel seçimlere gidildi. Cumhurbaşkanlığı seçimi yasalar gereği referandumu beklemeden yapıldığı için Abdullah Gül, 28 Ağustos 2007 tarihinde Meclis tarafından seçildi. Referandum ise 21 Ekim'de yapıldı ve çoğunluğun oylarıyla kabul edildi. Referandumla kabul edilen Anayasa değişikliğine göre, cumhurbaşkanlarının görev süresi 5 yıla indirildi. İkinci kez aday olabilmelerine de imkan sağlandı. Cumhurbaşkanı olabilmek için geçerli oyların yüzde 50'sinden fazlasını almak gerekiyor. Eğer ilk turda bu oran yakalanamazsa ikinci tura en çok oy alan iki aday kalacak. Seçim takvimi, mevcut cumhurbaşkanının görev süresi dolmadan 60 gün önce başlayacak. Eğer, herhangi bir sebeple makam boşalırsa yeni cumhurbaşkanı 60 gün içerisinde seçilecek.

zaman

 

 

Bu haber 807 defa okundu.