Türkiye'nin Büyük Mezopotamya planı

16 Ekim 2009 08:24 tsi
Türkiye'nin son dönemde başlattığı diplomatik atağın en önemli ayaklarından birisi de Bağdat. Gündemde 8 ayrı başlıkta 48 ayrı anlaşma var. Suriye ile yapılan stratejik iş birliğinin diğer ayağını da Irak oluşturuyor. Adem Yavuz Arslan her iki ülkeye ya

Adem Yavuz Arslan / Bugün

Başbakan Erdoğan ve beraberindeki 9 Bakan ile birlikte Stratejik İşbirliği Konseyi toplantısı için Bağdat'tayız.

Türkiye'nin son dönemde başlattığı diplomatik atağın en önemli ayaklarından birisi de Bağdat. Gündemde 8 ayrı başlıkta 48 ayrı anlaşma var.

Suriye ile yapılan stratejik iş birliğinin diğer ayağını da Irak oluşturuyor. Her iki ülkeye yapılan bu ziyaretlerin anlamı şu: Türkiye; Irak ve Suriye ile üçgen kuruyor ve üçgenin kırılgan iki ayağı ile ilişkilerini güçlendiriyor. Aynı zamanda bu iki ülkenin birbirleriyle güçlü ilişkiler kurmasına da aracılık ediyor.

Bağdat'a savaştan sonra ilk kez geliyorum... Terk edilmiş görüntüsü veren havalimanından şehre doğru giderken dikkat çeken net bir şey var: Bu ülke hâlâ savaş şartlarında.

Yeşil hat olarak adlandırılan bölge yüksek duvarlarla çevrili. Çembere alınan sadece kamu binaları değil. Mahalleler bile duvarlarla çevrilmiş. Her etnik yapı ayrı bir duvarın arkasında yaşıyor.

Başbakanlığa kadar olan yaklaşık 20 kilometrelik yolun her 30 metresinde eli silahlı adamlar dizilmiş. Eller tetikte, yüzler gergin. Büyük bir kısmı Amerikan özel güvenlik şirketlerine mensup. Havada her daim helikopterler uçuşuyor. Bombalı saldırılara karşı her yerde jammer cihazları var. Yani bölgenin geleceğini derinden etkileyecek olan bu ziyaret savaş şartlarında gerçekleşiyor.

Başbakan Erdoğan ve bakanların Bağdat çıkarmasının Irak açısından önemi çok büyük. Halen güvenlik gerekçesiyle Batılı diplomatlar alt düzey görüşmeler için bile Bağdat'a gelmezken Türkiye neredeyse kabinenin yarısıyla geliyor. Bu aslında tüm dünyaya etkili bir mesaj. Irak hükümeti de bunun öneminin farkında.

Yerel kaynaklar Irak'ın tek parça olarak kalabilmesi ve kalkınabilmesi için Türkiye'nin desteğinin önemli olduğunu ifade ediyorlar. Iraklı yöneticiler Suriye ile vizenin kaldırılmasından ve Başbakan Erdoğan'ın BM Genel Kurulu'nda yaptığı konuşmadan çok memnunlar. Sınır ötesi operasyona izin veren tezkere ile ilgili olarak da 'Terörle mücadelenin ciddiyetinin farkındayız. Bu yüzden tezkere konusunda Türkiye'yi anlıyoruz' diyorlar. Irak yönetimi Türkiye'nin Kerkük konusundaki hassasiyetinin farkında. Kerkük'te adil bir çözüm için çalıştıklarını belirtiyorlar. Bu arada Başbakan Erdoğan ikili temasları sırasında Iraklı meslektaşına Erbil'de konsolosluk açacaklarını da söyledi. Kuzey Irak'la ilişkilerin geleceği açısından önemli bir karar.

Bu seyahatin Türkiye açısından önemine gelince... Ankara uzun zamandır 'komşularla sıfır problem' politikası güdüyor. Bir yandan Ermenistan ile ilişkileri düzeltmeye çalışırken bir yandan da Mezopotamya'da yeni bir model üzerine çalışıyor. Birbiriyle kavgalı Suriye ve Irak'ı bir arada tutma niyetinde. Aynı zamanda Suriye ile Suudi Arabistan yakınlaşması için de arabulucu. Türkiye 'etkin çok taraflılık' ilkesinden hareketle bölgesindeki her önemli konuda söz sahibi oluyor. Aslında bugün gelinen nokta yıllardır ısrarla sürdürülen politikanın bir sonucu.

Dün imzalanan toplam 48 anlaşma ile Türkiye, Irak ile enerjiden ulaştırmaya önemli iş birliklerine başlıyor. Mesela Musul ile Gaziantep arasında ticari amaçlı demiryolu seferleri başlayacak. Uzun vadede de İstanbul-Basra arasında demiryolu hattı planlanıyor. Daha sonrada Bahreyn'e bağlanacak. Bu şu demek; tren yoluyla Avrupa Birliği ile Körfez Türkiye üzerinden bağlanmış olacak. Türkiye aynı zamanda Irak'la olan mevcut sınır kapısını 3'e çıkartacak.

Habur'a ilave iki sınır kapısı daha hayata geçiyor. Bakan Ahmet Davutoğlu ileride Batum örneğinde olduğu gibi Halep'ten gelen Suriyeliler'in Antep havalimanından iç hatlar yolculuğu yapabileceğini söylüyor.

Türkiye enerji kaynakları konusunda da önemli anlaşmalar yaptı. En başta da doğalgaz konusunda. Türkiye bir yandan Iraklılar'a doğalgazın kullanımı konusunda tecrübesini paylaşacak hem de Irak doğalgazını Avrupa'ya ulaştıracak. Bir anlaşma da Yumurtalık Kerkük Petrol Boru Hattı ile ilgili. Şu anda yüzde 18 kapasite ile çalışan hattın daha rantabl kullanılabilmesi için yeni anlaşmalar yapıldı. Enerji Bakanı Taner Yıldız 'Irak'ın normalleşebilmesi için doğalgazı ve petrolü ihraç etmesi lazım. En makul kapı da Türkiye. Bağdat'ın kapalı çevrim ekonomiden çıkması bölgenin huzuru için önemli' diyor.

İstihbarat paylaşımı ve terörle mücadele alanında da anlaşmalar imzalandı. Kimse PKK ismini telaffuz etmiyor ama terör örgütünün Irak topraklarında yaşam alanının giderek daraldığını söylemek mümkün. Irak'a yapılan bu çıkarmanın bazı somut sonuçları önümüzdeki günlerde ortaya çıkacak!

Özetle Türkiye dış politikada tarihi adımlar atıyor. Bugün atılan bu tarihi adımların sonuçları önümüzdeki yıllarda daha da iyi anlaşılacak.

 

 

Bu haber 617 defa okundu.