Çok taraflı büyük bir strateji harekete geçiyor

7 Ekim 2009 09:54 tsi
Bahçeşehir Üniversitesi'nin Ermenistan raporunda, Erivan'la ilişkilerin, çok aktörlü bir sürecin parçası olduğu belirtilerek, 'Konunun aktörleri Erivan, Bakü, Tiflis, Moskova, Washington, Avrupa, Tahran ve Ermeni diasporası' deniliyor

Şenay Yıldız / Akşam

Ermenistan açılımı bölgede çok taraflı büyük bir stratejinin parçası
  
Türkiye-Ermenistan: Yeni Dönem mi? adlı raporun tamamı

Ankara ve Erivan 10 Ekim'de imzalanacak protokoller ile yeni bir döneme başlayacak. Bahçeşehir Üniversitesi Uluslararası Güvenlik ve Stratejik Araştırmalar Merkezi açılım süreciyle ilgili 'Türkiye-Ermenistan Yeni Dönem mi?' adlı bir rapor yayınladı. 202 sayfalık raporda, tarihsel analizi yapılan Türk-Ermeni ilişkilerinin bugün geldiği nokta, soykırım iddiaları ve Ankara'nın dikkat etmesi gereken unsurlar ayrıntılı bir şekilde dile getiriliyor. İşte rapordan önemli satırbaşları:

l Soykırım iddiaları Ermeni toplumu açısından 1948 Soykırım Suçunun Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi'yle tanımlanan ve insanlığa karşı işlenmiş bir suç olan genocide eylemini aşarak, ulusal kimliği oluşturan takıntılı bir kolektif mağduriyet psikolojisi haline gelmiştir. Dolayısıyla açılım süreci başarıya ulaşsa dahi, kendi sınırlı alanında kalacağı ve soykırım iddiaları üzerinde beklenen etkiyi vermeyebilir.

l Erivan kendisini Türkiye ve Azerbaycan tarafından, özellikle Karabağ odaklı paranoid bir bölgesel tehdit atmosferinde hissetmektedir. Bu nedenle Ermenistan, Rusya ile 'stratejik ortaklık', ABD ve AB ile uzak komşuluk ilişkileri, barış gücü operasyonları ile AB ve NATO gibi kurumların hemen her programına iştirak ederek, entegrasyon süreçlerinin güçlendirilmesi ve diaspora aracılığıyla güvenlik endişelerini dengeleme yoluna gidiyor.

l Ermenistan, komşularıyla yaşadığı sorunları Minsk Grubu örneğinde olduğu gibi diğer aktörleri de dahil ederek çözmeye çalışmakta. Bu nedenle Türkiye'nin açılım süreci sadece Ermenistan ile Türkiye arasında kalamayacaktır.

ERİVAN'IN DİASPORAYLA İLİŞKİLERİ GEVŞER
l Ermenistan'ın güvenlik dökümanlarında Türkiye-Azerbaycan stratejik ortaklığı öncelikli tehdit faktörü olarak algılanıyor. Bu nedenle açılım sürecinin başarısız olması, Ankara-Bakü hattında yarattığı güven bunalımı nedeniyle Ermenistan ulusal güvenlik önceliklerine yarar sağlayabilir. Açılım sürecinin başarıya ulaşması halinde ise, sınırın açılması Ermenistan'ın sosyo-ekonomik durumunu iyileştirecektir. O zaman, diasporaya olan ekonomik bağımlılığın azalmasıyla Erivan-diaspora ilişkilerinin gevşemesi gündeme gelir.

l Amerika Birleşik Devletleri'nin Irak'tan asker çekme takvimini açıklamış olması ve stratejik odağını Af-Pak (Afganistan-Pakistan)  denklemine kaydırmış olması da dikkate alındığında; Ermenistan ile diplomatik ilişkilerin tesisine yönelik girişimlerin, üçüncü taraflar ile olan ilişkilerle de bağlantılı bir büyük stratejinin (Grand Strategy)  parçası olduğu izlenimi edinilmektedir.

l Ermenistan ile ilişkilerin normalleştirilmesinin bedeli, ulusal hassasiyetler dikkate alınmadığında dahi, kesinlikle Azerbaycan'ın kaybedilmesi olmamalıdır.

MUHALİF TEPKİYİ KULLANABİLİRLER
l Türkiye'den ziyade Ermenistan'da kamuoyu tepkisinin etki gücünün daha yüksek olduğu görülüyor. Ermenistan'da, Türkiye'ye fazla taviz verildiğini ve Türkiye'nin 'samimi olmadığını' savunan önemli bir kesimin varlığı, Erivan politik eliti için müzakere masasında araç olarak yararlanılabilecek bir unsur haline getirilebilir. Türkiye, buna dikkat etmelidir.

KARABAĞ'DAN ÇEKİLME OLASI DEĞİL
Mevcut konjonktürde, Karabağ'daki Ermenistan işgalinin tamamen sona ermesini beklemek, olası görünmemektedir. Türkiye açısından Ermenistan açılımından beklenebilecek minimum temel fayda, soykırım iddialarının makul bir zemine çekilmesi ve Azerbaycan'ın Laçin koridoru yoluyla Nahçıvan ile bağlantısının kurulması olmalıdır.

Bu haber 627 defa okundu.