Kürt yönetimi petrole saplandı

6 Ekim 2009 11:38 tsi
Irak'taki Kürt siyaseti utanç verici bir ihtilaf yaşıyor. İddiaya göre, Kürt Yönetimi bölgede faaliyet gösteren Norveç petrol firması DNO'nun 30 milyon dolarlık hissesinin Türk firması Genel Enerji'ye aktarılmasına şahsi bir hesap üzerinden aracılık ed

Ranj Alaaldin / Radikal

Kürt yönetimi petrole saplandı

Geçen ay yeni bir başbakan seçen Kuzey Irak Kürt Bölgesel Yönetimi ve Iraklı Kürtler yeni bir döneme hazırlanıyor. Muhalefet partisi Değişim’in Kürdistan Yurtsever Birliği’yle (KYB) Kürdistan Demokrat Partisi’nin (KDP) ikili hâkimiyetini delmesi bölgeye şeffaflığın gelmesi anlamı taşıyor olabilir.
KYB-KDP koalisyonunun önünde duran sayısız sorun arasında yaygın yolsuzluk, temel hizmetlerin yetersizliği ve işsizlik var. Kürt sınırlarının ötesinde Irak siyasetinin durgunluğu sürüyor, yanı sıra Kürt yönetimiyle Bağdat’taki federal hükümet ihtilaflı bölgeler ve hidrokarbon yasası gibi çetrefilli kilit meselelerde henüz bir uzlaşma sağlayabilmiş değil.

Hisseler basitçe aktarılabilirdi

Bu sorunlar yetmiyormuş gibi KYB-KDP koalisyonu şimdi kendisini Norveç Petrol Şirketi DNO International ve Oslo borsasıyla (OSE) üç taraflı ve utanç verici bir ihtilafın içinde buldu. DNO Kürt yönetimiyle, şirketlere ürettikleri ham petrolden hisse veren üretim-paylaşım anlaşmaları uyarınca petrol sahalarını geliştirme anlaşmaları imzalayan birçok yabancı petrol şirketinden biri. Bağdat bunu yasadışı olarak niteliyor, fakat buna rağmen mayısta iki Kürt petrol sahası için ihracata onay verdi ve bunlardan biri DNO kontrolündeki Tavki sahası.

Ancak DNO’nun faaliyetleri Norveç’te 30 milyon dolarlık DNO hissesinin satışıyla ilgili başlatılan soruşturmanın sonucunda Kürt yönetimince durduruldu. OSE’nin yayımladığı belgelere göre, Kürt yönetimi bu hisselerin Türk petrol firması Genel Enerji’ye aktarılması için aracılık yaptı, fakat bunun için Kürt yönetiminin doğal kaynaklar bakanı Aşti Havrami adına açılmış geçici bir hesap kullanıldı. Kişisel bir hesap üzerinden bitirilen bir anlaşma, medyada spekülasyona yol açtı; bu aktarımdan yasadışı şahsi kazanç elde edilmiş olabileceği yazıldı. Kürt yöneti-miyse iddiayı kesin bir dille reddediyor.
Kürt yönetimi bu işlemin, DNO’nun bölgedeki projelerine para aktarmasına yardım etmek için yapıldığını söylüyor. OSE’yi Havrami’nin şahsi kazanç sağladığını ima ettiği için topa tutuyor ve faaliyetlerini altı ay durdurarak DNO’yu cezalandırıyor. Kürt yönetimi fonları basitçe Genel Enerji’ye aktarabilecek durumda olmasına rağmen ‘hisseleri satın almanın daha kolay olduğunu’ belirtiyor. Bir çözüme varılmazsa, bu ihtilaftan DNO’nun rakipleri kazançlı çıkacak.

Bu hikâye, paralarını gerekli yasal çerçeveden yoksun bir belirsizlik ortamına akıtmaktan zaten endişe duyan yatırımcılara güven vermeyecektir. DNO ve Genel Enerji gibi şirketler, Kürt Yönetimi’yle Bağdat arasında kaynakların idaresi üzerine yaşanan ihtilafın sonucunda, hazirandan beri yapılan ihracatın parasını hâlâ alamadı. Bağdat’ın bu ihtilafın üzerine atlayacağı muhakkak; bir vekil Havrami’nin yasadışı işlem yaptığı iddiasını araştırmak için komite kurulmasını önerdi bile. Kürt yönetimi, hisse aktarımı için şahsi bir hesabı kullanıp profesyonel yeterlilik sınavından geçmeyi başaramayarak Bağdat’a bir armağan verdi ve enerji sektörü üzerindeki Kürt özerkliğini budama çabalarını güçlendirdi. Irak petrol bakanlığı federal hükümeti es geçip Kürt yönetimiyle bağımsız anlaşma imzalayan şirketleri çoktandır kara listeye alıyor.
Kürt yönetimi bu hisse meselesinde masum olabilir, fakat bunun gizlice yapıldığı da unutulmamalı. Şeffaflığın yokluğu ve yolsuzlukla mücadelenin yavaş ilerlemesi şu anlama geliyor: Hayal kırıklığına uğrayan bir halk, zaten parti himayesinin egemenliğindeki siyasi ve sosyo-ekonomik bir ortamda ne ölçüde kusurları veya suç ortaklıkları olduğuna bakmaksızın hükümet yetkililerini suçlayacaktır.
Değişim Partisi bu tür ifşaatları memnuniyetle karşılayacaktır. Artık elinde potansiyel suiistimale dair kanıt var ve bu olayı KYB-KDP koalisyonundaki usulsüzlük suçlamalarını daha inanılır kılmak için kullanacaktır. Temmuzdaki seçimde bu meselelere dayanarak kampanya yürüten Değişim, ocaktaki ulusal seçimin yaklaştığını göz önünde tutarak, bu olayı fırsata çevirip protesto oylarını kendine mal edecektir. Ocaktaki seçim Kürt siyasetinde bir başka dönüm noktası olabilir.

Berham Salih zor durumda kaldı
‘Petrol skandalı’ bölgenin yeni başbakanı Berham Salih açısından da daha kötü bir zamana denk gelemezdi. Seçmenleri KYB ve KDP’nin reform yapacağına ikna etmenin yanı sıra, marjinalize olmanın eşiğine gelen KYB’nin geleceğini kurtarma görevi de Salih’in omuzlarında. Halk-devlet ilişkisinde daha fazla şeffaflık yönünde bir ilk adım mahiyetinde Salih, bütün yetkilileri hesaplarını ve mal varlıklarını açıklamak zorunda bırakan önlemleri yürürlüğe soktu. Cesur bir adım bu. Kendisi tarih kitaplarına girme fırsatını kaçıracak biri değildir; o kitaplarda iyi mi yoksa kötü mü anılacağınıysa zaman gösterecek.

Bu haber 655 defa okundu.