Abdulhamit Han'ın il il petrol haritası

0 0 0000 00:00 tsi
II. Abdülhamit'in yaptırdığı petrol rezervi çalışmasına göre, Diyarbakır, Mardin, Siirt ve Hakkâri illerinde rezervler tespit edilmiş. İşte il il raporlaştırılan Güneydoğu'nun petrol yatakları...

Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü'nce basılan "Osmanlı
Döneminde Irak" isimli kitapta II. Abdülhamit döneminde maden mühendisi Paul Groskoph'a yaptırılan petrol araştırmasının raporları ve haritaları
yayımlandı. Musul, Kerkük, Bağdat ve Erbil'de gösterilen petrol yataklarının
yanı sıra Diyarbakır, Mardin, Bismil, Siirt, Hakkâri gibi bugün Güneydoğu
Anadolu sınırları içindeki petrol yatakları da tespit edilmiş.

Bundan tam 106 yıl önce Sultan II. Abdülhamit, Hazine-i Hassa'dan,
yani padişahın şahsi malından ödenek çıkararak geniş kapsamlı bir petrol
rezervi çalışmasına girilmesi için emir verdi. Sultan'ın kendi parasıyla
yaptırdığı çalışmada yabancı ve yerli mühendisler yer aldı. Musul ve Bağdat
çevresinde, Dicle ve Fırat nehirleri havzasında petrol taraması yapıldı.
Alman maden mühendisi Paul Groskoph ve Habip Necip Efendi yönetimindeki
araştırma ekibi, çalışmalarını 22 Ekim 1901'de Sultan II. Abdülhamit'e rapor
olarak sundu.

Dağlardaki petrol

Yakın zamana kadar içeriği hakkında pek fazla bilgi sahibi olunmayan
"Sultan'ın petrol haritası", Güneydoğu Anadolu illerinde de petrol
bulunabileceğini gösteriyor. Haritayı hazırlayan heyet, Bitlis Suyu denilen
çayın kıyısı boyunca önemli petrol rezervleri belirlediklerini belirtiyor.

Heyetin başkanı Paul Groskoph, petrol noktalarını tek tek gezerek
tespit ettiklerini aktarırken, takip ettikleri güzergâhı da isimlerine kadar
raporda anlatıyor. Groskoph, Hakkâri, Bingöl, Siirt dolaylarında ve Dicle
Nehri kıyısında zengin petrol rezervlerinin bulunduğunu kaydediyor.

Dicle Nehri kıyısında suların yükselmesi nedeniyle bazı noktalarda
yeterli araştırmayı yapamadıklarını da raporuna ekleyen Groskoph, nehrin
kıyısı dışında, Dicle'nin kıyı şeridi boyunca uzayıp giden yüksek dağlarda
da petrol bulunduğunu kaydetmiş.

Yine de o dönemin teknik imkânları açısından 900 metre yükseklikteki
bu dağlardan petrolün çıkarılmasının zorluğuna değinerek, aynı zamanda bu
yüksek dağlardan petrolün taşınmasının maliyeti artıracağına dikkat çekiyor.

Bitlis Çayı kıyısı

Güneydoğu Anadolu'nun tamamı ve Doğu Anadolu'nun bir bölümünü kapsayan
petrol haritasında Diyarbakır, Mardin, Bismil, Hazro Çayı etrafı, Sinan,
Botan Çayı etrafı, Batman Çayı etrafı, Dicle bölgesi, Midyat, Bedran, Tulan,
Siirt, Habur, Fındık, Cizre, Habur Çayı etrafı, Bitlis Çayı kıyısı ve
Hakkâri'de (Çölemerik) önemli petrol yataklarının bulunduğu kaydediliyor.

Petrol araştırmaları buralarda yapıldı

İşte Musul ve Bağdat havalisinde Dicle-Fırat nehirleri havzasında
yapılan petrol araştırmalarının yerlerini gösteren harita ve il il liste:

İŞTE O YERLER:

      1 Diyarbakır
      2 Mardin
      3 Bismil
      4 Hazro çayı
      5 Sinan
      6 Batman çayı
      7 Dicle
      8 Midyat
      9 Bedran
      10 Bitlis Suyu
      11 Tulan
      12 Siirt
      13 Botan Çayı
      14 Habur
      15 Fındık
      16 Cizre
      17 Dehuk
      18 Zaho
      19 Habur Çayı
      20 Çölemerik (Hakkâri)
      21 Ahmediye
      22 Bisan
      23 Alkuş
      24 Akra
      25 Büyük Zap
      26 Revanduz
      27 Musul
      28 Karakuş
      29 Nemrut
      30 Küçük Zap
      31 Erbil
      32 Köysancak
      33 Altınköprü
      34 Şargat
      35 Hamrin Dağı
      36 Kerkük
      37 Taşhurmatı
      38 Tavuk
      39 Karadağ
      40 Süleymaniye
      41 Karadağ
      42 Aksu
      43 Tuzhurmatı
      44 Kefri (Salahiye)
      45 Deli Abbas
      46 Tikrit
      47 Samarra
      48 Haso Çayı
      49 Narib Suyu
      50 Diyale Suyu
      51 Ramadi
      52 Felluce
      53 Mendeli
      54 Bakuba
      55 Kâzımiye
      56 Bağdat
      57 Museyyeb
      58 Hılle
      59 Kerbela
      60 Hit
      61 Fırat
      62 Anah
      63 El-Kadim
      64 Ebu Kemal
      65 Meyadin

a.. Irak'ta Osmanlı'nın şefkat izleri

Başbakanlık Devlet Arşivleri'nin hazırladığı “Osmanlı Döneminde Irak”
kitabı, Osmanlının imar ve bayındırlık çalışmalarına verdiği önemi plan ve
belgelerle gözler önüne serdi.

Milliyet

Bu haber 464 defa okundu.