Açılım 'Küçük Ülkeyi' çok rahatsız ediyor

17 Eylül 2009 10:37 tsi
Ve o ülkenin Türk siyasi hayatındaki temsilcisi kim?

Nasuhi Güngör / Star

Açılımı büyük coğrafyada okumak

Soğuk Savaş döneminde gerçekten dünyayı paylaşan iki güç merkezi var mıydı, bu ayrı bir bahis. Ama kabul edelim ki, dünyayı iki ana aktör üzerinden okumak önemli kolaylıklar sağlıyordu.

Şimdi sahnede çok sayıda aktör var. Pek çok karmaşık denklem kurmak ya da çözmek zorundasınız. Tüm bu ilişkiler ağının üzerine bir de ‘küreselleşme’ denilen olguyu ekleyince, her şey daha karmaşık ve iç içe görünüyor.

***

Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’ın Türkiye’ye gelmeden önce gazetecilere verdiği mesajlar, bölgemizde olup biteni anlamamızı kolaylaştırıyor.

Karşımızda nasıl bir Suriye var, kısaca ona bakalım.

Hafız Esad’ın ardından atılan bazı adımlara rağmen baskıcı rejimi sürdüren, ayrıca uluslar arası sistemle ciddi sorunlar yaşayan bir ülke. İran’la yakınlığı yüzünden köşeye sıkıştırılan, Lübnan’daki hükümet krizinden sorumlu tutulan ve nihayet Irak yönetimi ile ciddi bir gerginlik yaşayan bir Suriye.

Beşar Esad, bu şartlar altında Türkiye’ye geliyor.

Türkiye ile Suriye arasında neredeyse savaş çığlıklarının atıldığı dönemin bu kadar hızla tamir edilmesi ve iki ülkenin ‘stratejik’ başlıklar altında masaya oturması kuşkusuz çok önemli bir gelişme.  Türkiye’nin son yıllarda izlediği bölgesel işbirliği ve ‘komşularla sıfır sorun’ politikasının bunda payı büyük. Ancak aynı oranda uluslararası şartların da bu süreci şekillendirdiğini unutmayalım.

***

Beşer Esad’ın İran’la ilgili değerlendirmeleri, bu ülkenin tüm baskılara rağmen ‘Tahran kartı’nı kolayca terk etmeyeceğinin işareti.

Suriye’nin son 30 yılda şekillenen böyle bir ittifaktan dolayı uğradığı baskı ve zarar üzerine pek çok örnek verilebilir. Ancak aynı işbirliğinin Şam yönetimini bölgede güçlü kılan bir yanı olduğunu da görmek gerekiyor. Esad yönetiminin tüm yumurtaları aynı sepete koyacağını bekleyenler, en hafif ifadeyle ‘Şam’ hakkında hiçbir şey bilmiyorlar. Şam’ın siyasi hafızası, İslam dünyasını kabaca ikiye bölen tüm tartışmaları ve yorumları içinde barındıracak kadar zengin.

Irak’ta son yaşanan büyük patlamalardan Suriye’nin sorumlu tutulması, bir anda iki ülke ilişkilerini ciddi bir gerginliğe sürükledi. Türkiye tam bu noktada devrede ve iki ülke arasındaki üst düzey temas trafiği bizzat Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu eliyle yürütülüyor. Şam yönetimi, Türkiye’nin en ciddi krizlerde bile bir nefes alma alanı ve ‘üçüncü yol’ olduğunun farkında.

Türkiye-Suriye ilişkilerinin geldiği aşama, aslında bölge genelinde Ankara’nın oynadığı rolün bir örneği sadece. Suriye kadar, Irak, İran, hatta biraz daha geniş bir alanda Ermenistan ve Afganistan, bu ‘barış’ çabalarının parantezinde yer alıyor.

***

Türkiye’nin ‘demokratik açılım’ başlığı altında yürüttüğü ve özellikle Kürt sorununda mesafe almaya çabaladığı projeyi, bir de bu geniş alan üzerinden okumak gerekiyor.

Böyle bakınca ilginç bir kesişme dikkat çekiyor. Türkiye’nin barışla ilgili tüm hamleleri, bölgenin küçük, ama etkin şahin ülkesini son derece rahatsız ediyor.

Soru şu:

Nükleer silah sahibi de olan ülkenin bu duruşunu, iç politikamızda bire bir yansıtan bir siyasi hareket var mı?

Bunu tartışmak için topraklarımızda yüzyıl önce icad edilen bazı ‘kurtuluş’ reçetelerine ve siyasi akımlara, kökeni itibarıyla yeniden bakmak gerekiyor.

Bu haber 1,340 defa okundu.