Piyasanın yeni oyuncağı: Ölümüne kazanç

9 Eylül 2009 11:32 tsi
Geçen sene, mortgage piyasasında yaşanan büyük çöküşün ardından, para kazanmak için yeni yolların peşine düşen Wall Street'teki yatırım bankaları, aradıklarını parlak fikri bulmuş gibiler.

The New York Times'ta yayımlanan bir habere göre, bankacıların yeni buldukları bu yöntem, hayat sigortasına sahip olan yaşlı ve hastaların, "ölüm tazminatlarının" satın alınması ile işliyor.

Örnek bir hesaplamaya göre; bankacılar, ölüm halinde sahip olduğu hayat sigortasından 1 milyon dolar alacak yaşlı ya da hasta bir kişiden, olası yaşam süresini göz önünde bulundurarak, tazminat hakkını (poliçeyi) 400 bin dolara karşılığında peşin olarak satın alıyor. 

Aynı krize neden olan mortgage tahvilleri sistemi gibi, toplanan bu poliçelerin de menkul kıymetleştirilerek tahvil ya da bono gibi yatırımcıya satılması öngörülüyor.

Yatırımcılar kâr ödemelerini ise poliçeleri satın alınan kişilerin ölümü halinde, sigorta şirketinden tarafından verilen tazminatlar üzerinden alıyor.

ÖLÜRSE KAZANIYORLAR

Bu sistemde, sigortalı hayatını ne kadar erken kaybederse yatırımın geri dönüşü de o kadar büyük oluyor. Diğer durumda, sigortalının beklenenden daha fazla yaşaması durumunda gelir azalırken, bu süre daha da uzadığında zarara dahi neden olabiliyor.

Sigortalı poliçesini sattığından dolayı prim ödemeleri ise bu poliçeyle bağlantılı kıymetleri satın alan yatırımcılara kalıyor.

Olası zarar yatırımcı tarafında gerçekleşirken, bonoları yaratan, yeniden satan ve aracılığını yapan Wall Street'teki finans şirketleri, her durumda hatırı sayılır miktardaki komisyonları cebe indirmeye devam ediyor.

SİGORTACILAR KARŞI

Ancak, NYT'nin görüştüğü uzmanlar, böyle bir yatırım aracının oluşturulmasının o kadar kolay olmayacağının altını çiziyor.

Sigortalı, poliçesini satsa da prim ödemelerinin devam edecek olmasından dolayı tazminat ödemeleri de artacak ve bu da sigorta şirketlerinin prim ödemelerini yukarı çekmelerine neden olabilecek.

Aracı kurum Insurance Information Institute'un kıdemli başkan yardımcısı ve baş ekonomisti Steven Weisbart, bu yatırım fikrinin esasında "hayat sigortasının anlamını ortadan kaldırdığını" söyledi. Weisbart, NYT'ye açıklamasında, "Bu bir yatırım ürünü değil, kumar aracıdır" dedi.

ABD'de şu anda hayat sigortası sektörünün büyüklüğü 26 trilyon dolar civarında. Bunun yaklaşık 500 milyar dolarlık bölümünün hayat sigortasını satmak isteyebileceği hesaplanıyor.

NYT, bu miktarın finans sektörünün mortgage kayıplarını telafi etmeye yeterli olacağını ifade etti.

YAPILANDIRILMIŞ ÜRÜNLER KRİZ GETİRDİ

Wall Street tarafından yaratılan ve egzotik olarak nitelendirilen yatırım enstrümanları, yaşanan finansal gerilemenin sonunda en çok suçlanan araçlar olmuştu. Alt gelir grubuna yönelik mortgage tahvillerinin yanı sıra temerrüde düşmüş (swaplar), yapılandırılmış yatırım araçları ve teminat altına alınmış borç yükümlülüklerinden oluşan bir dizi enstrümanın tahmin edilenden çok daha fazla riski doğuracağı ortaya çıkmıştı.

Bu büyük bozgunun finansal yaratıcılığa kazandırdığı kötü şöhretin etkileri Wall Street'te pek gözlemlenmiyor. Zira ABD'de finansal düzenlemeleri sertleştirme tartışmaları yapılırken, yeni ürünler arayışındaki bankacılar Wall Street'te rağbet görmeye devam ediyor.

Hayat sigortalarının menkul kıymetleştirilmesinin yanısıra başka yapılandırılmış finansal ürünler de bulunuyor.

Bazı bankalar, zarar getiren kıymetlerini, yüksek getirili araçlarla yeniden paketleyerek zararını telafi etmeye çalışıyor.

Morgan Stanley'e göre, 2009'da 30 milyar dolar civarında bu tarz işlem yapıldı.

Elbette, finansal inovasyon, herkes için borçlanma maliyetlerini düşürdüğü, tüketicilere daha çok yatırım seçeneği sunduğu ve geniş anlamda ekonominin büyümesine yardımcı olduğu için iyi bir şey olabilir.

Hayat sigortaları tazminat haklarının menkul kıymetleştirilmesini destekleyenler, bu enstrümanın, kişilerin hayattayken poliçelerini nakite çevirmek gibi bir fayda sağladığını belirtiyor.

Ancak, Wall Street'in yeni ve karmaşık ürünler ile kar peşinde koşarak, eski günlerine hızlı şekilde dönmesi bazılarını kaygılandırıyor.

hurriyet

Bu haber 428 defa okundu.