Obezite tehlikesinin farkında mısınız!

6 Eylül 2009 11:41 tsi
Çoğu uzmana göre obezite, yani aşırı şişmanlık, günümüzün en önemli sorunlarından biri ve artık tüm dünyayı tehdit ediyor.

ABD'de epey ses getiren 'Obezite'nin Evrimi' adlı kitaba göre, Amerikalıların üçte ikisi ya kilolu ya da obez. 1980'den bu yana çocuklarda obezite üç kat artmış. New York'taki görüştüğümüz kitabın yazarlarından Michael L. Power, Türk halkını da büyük tehlikenin beklediğini söylüyor.

Amerikalı doktorlardan uyarı: Obezite Türkleri de tehdit ediyor
Obezite, yani aşırı şişmanlık, tüketim alışkanlıkları değişen ancak biyolojik yapısı değişmeyen modern insanın başlıca sağlık sorunlarından biri. Her ne kadar ülkemizde aşırı şişmanlık bugüne kadar temel bir sağlık sorunu olarak görülmediyse de yapılan araştırmalar aşırı kilo alma konusunda dikkatli olunması gerektiğini ortaya koyuyor.

Obezitenin en yaygın olduğu ülke olan ABD özelinde değerlendirildiğinde ise durum son derece tehditkâr. Bu elbette tüm dünya için tehlike çanlarının çalması anlamına geliyor. ABD'de zaten bozuk olan sağlık sistemine obezite sorunu çok daha büyük bir külfet getiriyor; öyle ki, sağlık harcamalarının yüzde 10'una obezite kaynaklı hastalıklar sebep oluyor. Obezitenin seyri konusunda yapılan araştırmalara bakıldığında ise Amerikalıların üçte ikisinin ya kilolu ya da obez olduğu görülüyor. 1980'den bu yana çocuklarda obezite üç kat artmış. Aşırı kilolu annelerin aşırı kilolu çocuklara sahip olma oranının yüksekliğine dikkat çekilirken, obezite oranları araştırmacılar tarafından "davranışsal ve kültürel değişikliklerin" sembolü olarak da değerlendiriliyor.

Küresel ısınma gibi bir 'felaket'

Katlanarak artan rakamların yanında, henüz belirlenemeyen ve bu neslin çocukları birer yetişkin olduğunda ortaya çıkacak obezite kaynaklı sağlık sorunlarının öngörülememesi ise tedirgin edici. Öyle ki uzmanlar, obezitenin de küresel ısınma gibi etkileri yıllar sonra ortaya çıkacak bir 'felaket' olduğunu ifade ediyor. Amerikan halkı artan yiyecek fiyatlarının obezite rakamlarını düşürmesinden medet umarken, çocukların okuldaki öğünleri de birçok eyalette kontrol altına alınmaya ve standartlaştırılmaya başladı.

ABD'de geçtiğimiz ay "Obezitenin Evrimi" (The Evolution of Obesity) adlı bir kitap yayınlandı ve çok ses getirdi. Kitabın yazarlarından Michael L. Power ile obezite salgını, nedenleri ve sonuçları konusunda konuştuk. Power, Türk halkını da tehlikenin farkında olmaya çağırıyor.

Michael L. Power, bolluğun insanları anatomik, fizyolojik ve davranışsal olarak etkilediğini düşünüyor ve eskiden insanların yiyecek bulmak için uğraşmak zorunda olduğunu, şimdiyse kolayca bulabildiğini söylüyor. Bugün kolay yollarla çok daha fazla yiyeceğe ulaşıyor olmak, insanları yiyeceğe düşkün hale getiriyor.

İnsanlık daha 'yağlı' hale geliyor

Obezitenin son yüzyılda geçmişe oranla daha hızlı artmasının sebepleri neydi? Bu sorumuza da obezliğin her çağda rastlanılan bir durum olduğunu söyleyerek cevap veriyor Power ve ekliyor: "Yakın zamana kadar, ortalama boy ve kilo düzenli olarak artış göstermiş. Ancak son on yıllarda boy oranındaki artış, kilo artışına oranla geride kalmış. Bu kilo artışının büyük bir oranı yağ alımı şeklinde gerçekleşiyor. Eğer kilo alımı kas'a dönüşseydi bu başka bir şekil alırdı, ancak insanlık maalesef gittikçe daha çok yağlı hale geliyor." Power obezitenin yayılma hızının geçmişe göre çok hızlı olduğunu bundan dolayı da obezitenin salgına dönüşebileceğine dikkat çekiyor.

Kadın, yağ biriktirmeye yatkın

İstatistikler obezitenin kadınlarda erkeklere oranla, daha yaygın olduğunu söylüyor. Yağın aslında sağlıklı bir yaşam için gerekli olduğunu hatırlatıyor. Erkeklerin daha az kadınlarınsa sağlıklı yaşamak ve çocuk sahibi olabilmek için daha çok yağa ihtiyaç duyduğunu belirtiyor. Vücuttaki yağ, belli bir oranın altına düştüğünde hem erkeklerin hem de kadınların sağlık sorunları yaşayacağına da dikkat çekiyor. Bu ihtiyaçtan dolayı da kadın vücudunun daha fazla yağ biriktirme eğilimimde olduğunu söylüyor.

Coğrafya ya da ırk önemli mi?

Ülkemizde obezite sorunu ABD ölçeğinde değil. Ama son yıllarda rakamlarda bir artış da gözleniyor. Power, bir toplumun şişmanlayıp şişmanlamayacağını belirleyen birçok unsur olduğunu anlatıyor ve şöyle diyor: "Kültür önemli bir unsur. Fiziksel çevre de öyle. Ekonomi her zaman önemli bir rol oynar. Bir toplum zenginleştiğinde birçok şey olur. Ancak aynı zamanda yiyecek çoğalır, kolay erişilebilir olur ve çalışma şartları daha az fiziksel aktivite gerektirmeye başlar. Bunlar kötü olmasa da, sonuçları kötü olabilir. Türkiye'de obezitenin bir sağlık sorununa dönüşmemesini diliyorum. Ama eğer insanlar tehlikenin farkına varmazlarsa dönüşebilir de."

Power, ABD'de obezitenin fakirler arasında da yaygınlaştığına dikkat çekiyor. Bunun sebebini de "Yiyeceğin bedeli eskiye oranla daha düşük. Fakir insanlar bile ihtiyaçlarının üzerinde yiyecek satın alabiliyor. İşleri de eskiye oranla daha az fiziksel faaliyet içeriyor. Diğer yandan, zenginler ile fakirler arasındaki bu fark, örneğin ABD'de azalmaya başladı; obezite, zengin insanlar arasında da fakirler arasında olduğu kadar yaygın bir sorun." sözleriyle açıklıyor.

Obezite tehlikesinin herhangi bir yaşta ortaya çıkabileceğine vurgu yapan Power, aşırı yağ ile doğan bebeklere bile rastlandığını dile getiriyor. Erken yaşlarda edinilen alışkanlıkların son derece önemli olduğunu söyleyen Power, ailelerin dikkat etmesi gereken en önemli unsurun, fiziksel aktivite olduğunu belirtiyor ve "Çocuklar faal olmalı ve özgürce koşup oynayabilmeli." diyor. Ona göre, "Aileler, çocuklarının, söylediklerine uymaktan çok, yaptıklarını taklit edeceklerini de unutmamalı. Ebeveynlerin çocuklarına sağlıklı örnekler olmaları, çocuklarının olduğu kadar kendilerinin de yararına."

***

Vücut kitle endeksinizi biliyor musunuz?
 Vücut yağını ölçmek için birçok teknik geliştirildi. En basit şekliyle kilogram cinsinden kilonun karesinin metre cinsinden boya bölünmesiyle ortaya çıkan rakam, yani vücut kütle endeksi bir ölçüt sayılabilir. Buna göre vücut kütle endeksi 20'nin altında olanlar çok zayıf, 25'in üzerinde olanlar kilolu ve 30'un üzerinde olanlar obez olarak nitelenebilir.

zaman

Bu haber 340 defa okundu.