Türkeş yaşasaydı ne olurdu?

4 Eylül 2009 09:27 tsi
Bir dönem Türkeş’le yakın ilişkiler kuran, iki ülke arasında diyalog sürecini başlatan Samson Özararat’ın, yıllar önce medyaya yansıyan şu sözlerini hatırlıyor olmalısınız: “O vefat ederse Türkiye ile diyalog en az 10 sene gecikir.”

Şamil Tayyar / Star

Gerçekten Alpaslan Türkeş yaşasaydı, ne olurdu? Muhtemeldir, Erivan’a giden ilk Türk büyüğü olurdu. İki ülke arasındaki ilişkiler, bugün çok daha farklı mecrada sürebilirdi.

Bir dönem Türkeş’le yakın ilişkiler kuran, iki ülke arasında diyalog sürecini başlatan eski ODTÜ’lü ve sol görüşlü Samson Özararat’ın, yıllar önce medyaya yansıyan şu sözlerini hatırlıyor olmalısınız: “O vefat ederse Türkiye ile diyalog en az 10 sene gecikir.”

1997 yılı Nisan ayında kaybettiğimiz Türkeş’in ölümünden bir ay önce söylenen bu sözler, sahi çıktı. Türkeş’in rolünü daha iyi anlamak isteyenlere, Can Dündar’ın 25, 26 ve 27 Nisan 2005 tarihlerinde Milliyet’te yayınlanan seri yazılarını tavsiye ederim. Fırsatınız olursa bir de 3 Eylül 2008 tarihli yazımı...

Vakti olmayanlara ise kısa bir özet yapalım.

Alpaslan Türkeş, Ermenistan’la ilk ciddi diplomatik ilişkileri başlatan kişiydi. İlk sıcak temas Türkeş ve Özararat arasında 1993 yılı Şubat ayında başladı. Ankara Esat’ta görüşen ikilinin buluşmasında oğlu Tuğrul Bey de rol aldı. Türkeş keyifliydi, açıldıkça açıldı:  “Birlikte türküler ürettik, yemekler icat ettik, kız aldık, kız verdik”

Ermenilerin Malazgirt savaşında, İstanbul’un fethinde, kurtuluş mücadelesinde Türklere yardım ettiğini, Türklerin de benzer jestlerde bulunduğunu anlattı. Fatih’in Ermeni Patrikhanesi’ni nasıl açtığını, Atatürk’ün alfabeyi Ermeni Dil Bilgini Agop Martayan’a hazırlattığını, Atatürk’ün imzasının da bir Ermeni hattata ait olduğunu söyledi.

Türkeş devam etti: “Tarihe böyle geniş bir perspektiften bakmak lazım. 1915, bu 600 yıllık ilişkinin bir kazasıdır.” Konuşmadan etkilenen Özararat, Türkeş’i Ermenistan Cumhurbaşkanı ile görüştürmeyi önerdi. “Tamam” dedi.

12 Mart 1993 günü Paris’teki gizli görüşmede ikili bir araya geldi. Türkeş’i Paris Büyükelçisi Tanşuğ Bleda ile birlikte Samson Özararat karşıladı. Resmi araçla Ermenistan Devlet Başkanı Ter Petrosyan’ın kaldığı Crillon Otele gittiler. Görüşmede Tuğrul Türkeş de sürekli not tuttu.

Türkeş, dostluk kurulabilirse, Ermenistan’a Türkiye’den transit kara ve deniz geçişi sağlanabileceğini, ‘Trans-Kafkasya Otoyolu’ projesinin hayata geçirilebileceğini taahhüt etti. Otoyolun yanında bir demiryolu bir doğalgaz bir de petrol boru hattı olacaktı. Ayrıca sınır ticareti geliştirilecekti.

1994 Nisan’ında Frankfurt’taki Türk Başkonsolosluğu’nda Alparslan Türkeş, Ermenistan’ın Londra Büyükelçisi Armen Sarkisyan’la görüştü. Türkeş’in yanında Bonn Büyükelçisi Onur Öymen de
vardı.

23 Şubat 1995 günü ise Ermenistan Devlet Başkanı Petrosyan’ın Dışişleri Danışmanı Gerard Libaridian, Siyaset Enstitüsü’nün davetlisi olarak Ankara’ya geldiğinde gece Hilton otelinde Tuğrul Türkeş’le buluştu.

Bu sıcak ilişkiler, zamanla Türkeş’in Erivan’a davetini gündeme getirdi.

Özararat, Mart 1997’de Ermenistan Devlet Başkanı Levon Ter- Petrosyan’a Türkeş’in Türk siyasetindeki önemini anlatarak, “O vefat ederse Türkiye ile diyalog en az 10 sene gecikir” dedi. Türkeş’i davet etmeye hazırlanırken ölüm haberi ulaştı Erivan’a. Özararat, vefa borcunu Türkeş’in cenaze törenine katılarak ödedi.

Türkeşsiz yıllar, Türkiye’den
12 yıl götürdü.

 

Bu haber 403 defa okundu.