Çatlak vazo bu kez kırılacak mı?

3 Eylül 2009 10:38 tsi
Ermenistan açılımı, Türkiye-Azerbaycan ilişkilerini kopma noktasına sürükler mi?..Sadece siyasetçiler ve diplomatlar değil, uluslararası dev enerji şirketleri ağı da bu sorunun cevabını araştırıyor. Onlardan aldığım izlenimleri yansıtayım... Güneri Civaoğ

Güneri Civaoğlu / Milliyet

Petrol lobisi ve Ermeni açılımı

 

ULUSLARARASI enerji sektöründen al haberi... “Ermenistan açılımı, Türkiye-Azerbaycan ilişkilerini kopma noktasına sürükler mi? Böyle bir durumda Azerbaycan’dan Türkiye’ye enerji akışı kesilir mi?”
Bu “kritik” bir sorudur.
Daha yakınlarda Türkiye ile Ermenistan arasında gizli görüşmelerin yapıldığı, Rusya istihbaratı tarafından öğrenilmiş ve Azerbaycan Başkanı Aliyev’e sızdırılmıştı.
Sonrasını hatırlayalım...
Aliyev, Türkiye’ye gelmesi gerekirken bu ziyaretini dondurmuş, Moskova’ya gitmişti.  Azerbaycan’ın enerji kaynaklarından bir kısmını Rusya üzerinden pazarlanması için anlaşmaya varıldığı açıklanmıştı.
Daha sonra Başbakan Erdoğan alelacele Azerbaycan’a uçmuş ve Başkan Aliyev’e güvence vermişti. Azerbaycan kamuoyundaki tepkileri yumuşatmaya çalışarak, söz vermişti:
“Ermenistan, Karabağ’ı Azerbaycan’a vermedikçe, Türkiye-Ermenistan sınırı açılamaz.”
Erdoğan, Azerbaycan’la ilişkilerde gerçi buzlanmayı çözmüştü ama iki ülke arasında hâlâ “serinlik” var.

Çatlak vazo
BAŞBAKAN Erdoğan böylece vazoyu kırılmaktan kurtarmış oldu. Ne var ki çatlakları önleyemedi.
“Güven” böyle hassas bir şey işte...
Şimdi Erdoğan’ın bu sözünün titreşimleri hâlâ kulaklardayken söylenenin tam tersine, “Karabağ ön şartı” devre dışı bırakılarak Ermenistan ile protokol imzalanması ve bu protokolün maddelerinden birinin de “Türkiye-Ermenistan sınırının açılması” olunca, vazo bu kez kırılacak mı?

Sadece siyasetçiler ve diplomatlar değil, uluslararası dev enerji şirketleri ağı da bu sorunun cevabını araştırıyor.
Onlardan aldığım izlenimleri yansıtayım:
Azerbaycan üzerinden gelen enerji Bakü-Tiflis-Ceyhan Boru Hattı’nda taşınıyor.
Rusya, Gürcistan üzerinde etkisini arttırmakta olduğu için hattın Tiflis bölümü giderek alarm vermekte.
Rusya son zamanlarda Gürcistan’ı kendi nüfuz alanına dahil etmek planında mesafe aldı.
ABD ve AB, bu nedenle tedirgin.
Oysa...
Türkiye-Ermenistan ilişkileri düzelirse, Azerbaycan ve Kazakistan enerji nakli Gürcistan’a gerek kalmaksızın doğrudan doğruya Ermenistan üzerinden gerçekleşebilir.
Türkiye’ye varışı Rusya ipoteği altında olmaz.
Bu amaçla ABD ve AB, Ermenistan’a baskı yapıyor.
Azerbaycan’a da baskıları var.
Dikkat ediniz, Ermenistan açılım planına Azerbaycan’dan resmi olarak sert tavır konulmadı.
Sadece bazı gazeteler “Türkiye’ye kırgınlık yansıtan” yayın yapıyorlar.
Uluslararası petrol lobisinde genel kanı, “Türkiye’nin, Ermenistan ile gizli görüşmeleri hiçbir şey saklamadan Başkan Aliyev’e de ilettiği” yolunda...
Öte yandan...
Ermenistan tarafından dün yapılan resmi açıklama da, açılımın yelkenlerini dolduracak umut rüzgârları estirdi.
 
RUSYA GÜVENCESİ
ULUSLARARASI petrol lobisinde bir fısıltı da “Azerbaycan gene de Türkiye’ye enerji akışında frene basarsa, doğacak boşluğun doldurulmasında önemli katkı yapabileceği yolunda Rusya’dan Ankara’ya güvence verilmiş olduğu...”
Burada bir çelişki var gibi görünüyor.
Hem ABD ve AB’nin, Bakü-Tiflis-Ceyhan Boru Hattı’nı, Rusya’nın pençesinden kurtarmak için Gürcistan yerine Ermenistan’ı ikame etmek istemesi, hem de buna rağmen Rusya’nın Azerbaycan’a karşı Türkiye’ye enerji garantisi vermesi nasıl mümkün olabilir?
Bu soruma “çok karışık işler bunlar” cevabını aldım.
“Devler pazarlığı” belki de...
“Al Ermenistan’ı, bırak Gürcistan’ı” mı?
 
OBAMA’YA SÖZ
HİÇBİR  şey tam olarak “tek nedene” indirgenemez.
Petrol lobisinde bir başka yorum da nispeten daha dar açılı.
Başkan seçildikten sonra “Ermeni soykırımı” söylemini kullanmayan ve ABD yasama organındaki süreci donduran yeni Başkan Obama’nın Türkiye’den beklentileri konuşuluyor...
“Türkiye, Obama’nın elini rahatlatacak bir şeyler yapmalı” yorumları var.
“Ermenistan sınırının açılması, Ermenistan’ın resmen tanınması, karşılıklı diplomatik misyonların devreye sokulması” gibi adımlar Washington’da beklenen jestler olabilir.
Bölge hızlı bir değişim sürecinde...
Bu değişim ivmesi, Türkiye dış politikasına da yansıyor.
........................
Ermeni açılımı, Diyarbakır Mitingi’nin önüne geçti. Her iki dosyayı da daha çok konuşacağız, yazacağız.

 

Bu haber 540 defa okundu.