Oraya Norşin dersek ne olur?

14 Ağustos 2009 12:50 tsi
Gül Güroymak’a ‘Norşin’ dedi; bazıları celallendi. Bir gazetenin başyazarı da yememiş, içmemiş celallenenlere yeni argümanlar bulmuş. Yeni olanın tartışılması doğaldır; ama demagoji iyi bir tartışma yöntemi değildir. Çünkü mesele gerçek

Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün Bitlis’in Güroymak ilçesinin adını yöre halkının kullandığı eski adla (Norşin) telaffuz etmesi, yeni bir tartışma başlattı.

“Yeni” bir adımın, açılımın tartışma konusu olması ve destekleyenler kadar itiraz edenler olması da kuşkusuz doğaldır.

Ama tartışmayı asıl mecrasından uzaklaştırmak isteyenler de oldu ve bu, belli ki, kimse açısından yarar getirmeyecek bir “tartışma” tarzıdır. Bunu başlatan ise, hükümetin bir “devlet politikası” olarak gündeme getirdiği “Demokratik Açılım” sürecine karşı yürüttüğü sert muhalefetle dikkat çeken MHP lideri Devlet Bahçeli oldu.

Bahçeli’nin, sanki o tür bir sorunumuz, gündemimiz varmış gibi, “O zaman İstanbul’a da Konsantinapolis diyelim” şeklindeki itirazı, tipik bir demagojik tartışma yöntemidir. Yapıcı, tartışmaya yeni bir boyut katan veya görülemeyen bir hususa dikkat çeken sorumlu bir anlayışın ürünü değildir. Buna Başbakan Erdoğan, Rize’den, kendi memleketinden cevap verdi. Erdoğan, ilçesinin (Güneysu) eski adı olan Potomya’nın insanlar arasında halen kullanıldığını ve kimseyi de rahatsız etmediğini, etmemesi gerektiğini vurguladı.

İsim tartışmasına bugün Hürriyet’in başyazarı Oktay Ekşi de katıldı. Ekşi, “isim fetişizmi” başlıklı yazısında, isim değişikliklerinin henüz yeni olduğu yerlerde eski isimlerin halen kullanılıyor olmasını “normal” karşılamak gerektiğini söylüyor; ama başka örnekler de vererek, eski isimleri hatırlamanın, hatırlatmanın yanlış olduğunu da söylüyor.

Ekşi’ye göre, Elazığ’ın adını orijinal şekliyle, yani “El Mamüret’ül Aziz” olarak halktan kullanmasını beklerseniz “yaya” kalırsınız. Devam ediyor: “Tıpkı bir tarihte adı Saruhan olan Manisa’nın, Menteşe olan Muğla’nın, Canik olan Samsun’un, Çölemerik olan Hakkâri’nin, Karaköse olan Ağrı’nın, Lazistan olan Rize’nin, Türkmeniya olan Diyarbakır’ın adını Diyarbekir veya Amed yapmaya kalkarsak, sadece gülünç olacağımız gibi.”

Ekşi’nin asıl “yanlış” bulduğu husus ise şu: “Bu son tartışmanın bizce asıl yanlışlığı, devleti temsil eden Cumhurbaşkanı’nın ve devlet için politika üreten Başbakan’ın, devletçe benimsenmiş isimlere sahip çıkmamalarıdır. Yoksa isimlerin değişmiş olması değil.”

Ekşi, gündemdeki “Demokratik Açılım” sürecini desteklemekle desteklememek arasında sergilediği ikircikli tutumla dikkat çekiyor. Bu ikircikli tutum “isim” tartışmasında da kendisini gösteriyor. İnsanların halen kullandıkları eski isimler olmasını “normal” karşılamak gerektiğini söylerken, “Elazığ’a El Mamüret’ül Aziz” de demeyin diyor.

Bilmeyen de sanır ki devlet yöneticileri Türkiye’nin illerini, ilçelerini eski, unutulmuş adlarıyla anmak için bir kampanya başlatmışlar. Tabii ki böyle bir şey yok. Dolayısıyla da başta belirttiğimiz “demagojik” tartışma tarzının bir başka örneğini de Oktay Ekşi sergilemiş oluyor.

Oysa mesele sağa-sola çekiştirilemeyecek kadar açıktır: Çoğunluğu Karadeniz ve Doğu, Güneydoğu bölgelerimizde olmak üzere bugüne değin, Habertürk’ün haberine göre 28 bin yerleşim biriminin isimleri değiştirilmiştir. Bu değişikliklerin büyük çoğunluğu, o yörelerde yaşayan insanların herhangi bir talebi olmadığı halde yapılmıştır. Böyle olduğu için de o yöre insanları tarafından genellikle benimsenmemiştir. “Norşin” örneğinde olduğu gibi, Güroymak, sadece resmi yazışmalarda kullanılan bir isim olmanın ötesine gitmemiştir. Örneklerden biri de “Dersim”dir. 1935 yılında kanunla adı “Tunceli” yapılmıştır. Ama yöre halkı memleketine “Dersim” demeyi sürdürmüştür.

“Hadi eski isimleri kullanalım” şeklinde bir kampanya veya tartışma yok. Ama tutmayan, benimsenmeyen “yeni” isimleri “devlet” gücüyle kullanmak şeklinde bir dayatmanın da, kabul edilebilir bir tarafı yok.

Norşin’e “Norşin” demekle Cumhurbaşkanı Gül, bölge insanlarının gönlünü kazanmıştır. Malum olanı dile getirmenin sağladığı psikolojik rahatlamayı Oktay Ekşi ve onun gibi düşünenler neden ısrarla görmezden gelmektedirler? “Devletçe benimsenmiş isimlere sahip çıkmak” hassasiyetini vurgulayan Ekşi’nin mantalitesinde acaba halk nerede durmaktadır?

Gül’ün Güroymak’a “Norşin” demesi, Erdoğan’ın kendi memleketini eski adıyla telaffuz edenlerden rahatsızlık duyulmadığını dile getirmesi, küçük, mütevazı, ama yol açtığı rahatlama itibarıyla çok yerinde olmuştur.

Halkın istemesi, talep etmesi halinde yerleşim birimlerinin, dağ, ırmak, köy adlarının eski, bilinen ve halen günlük yaşamda anılan isimlerle resmen de anılması, “demokratik açılım” sürecinin önemli unsurlarından biri olmaya adaydır.

Bu, Türkiye’nin çeşitlilikleriyle, zenginlikleriyle birlikte “bir ve bütün” olmasını “tehlikeye atan” değil, güvence altına alan bir sonuç yaratır.

www.iyibilgi.com analiz

Bu haber 552 defa okundu.