Diyanet’in astronomları!

0 0 0000 00:00 tsi
117 ülke, 2200 şehrin namaz, iftar, ve sahur vakitleri ile kıble açıları ve namaz saatleri onlardan soruluyor. Çoğu astronom işsizlikten matematikçi olurken, Diyanet İşleri üç astronoma sahip. Bakanlıklar, spor kulüpleri, oteller, mahkemeler suç saati tes

Çoğu kimse gibi benim de çocukken ev ahalisinden önce uyanıp gerçekleştirdiğim bir tutkum vardı: Saatli Maarif Takvimi'nde o güne ait yaprağı koparıp okumak. Benden önce kimse koparmasın diye horozların bile afyonu patlamamışken uyanır, eğer başkası erken davranıp yaprağın canına okumuşsa da aile efradındandır demez ortalığı birbirine katardım. Ailem, bu keyfin tekelimde olduğunu içine sindirmek zorunda kalırdı! Ama bazen elimin ayarı o kadar kaçardı ki, bütün bir ayın yapraklarını önceden koparır, anneden esaslı bir paparayı hak ederdim. Doğrusu, takvim yapraklarının ön yüzüyle pek işim olmazdı, asıl tutkum arkasındaki yazılardı. Öyle ya, yıllarca ihmal edeceğim ön yüzün, ilerde bir haber konusu olarak karşıma dikileceğini çocuk aklımla nereden bilebilirdim ki! Meğer, 20 yıl sonra gördüğüm ilginç bir iş ilanı, ön yüzle hesaplaşma zamanının geldiğine işaretmiş

İş-Kur ilanında Diyanet İşleri Başkanlığı'nın astronom (gökbilimci) alacağını okuduğumda, herkes gibi ilk tepkim "Diyanet, astronomu ne yapacak ki" oldu. Üstelik daha önce ilanla astronom arayanını da görmemişiz! Zira dört üniversitedeki astronomi bölümleri her yıl onlarca mezun vermesine karşın astronomi pek gelişmemiş olduğundan, üniversitelerin ilgili alanları ve Kandilli Rasathanesi dışında memlekette astronoma fazla iş alanı yok. Astronomi mezunları, matematik ya da bilgisayarla ilgili alanlara yönelerek paçayı kurtarıyor. Tüm bunların üstüne bir de Diyanet'in yıllardır üç astronom çalıştırdığını öğrenince, Ankara yolları görünmüş oldu!

Sonunda kendimi Diyanet'in astronomlarıyla söyleşirken buldum. Diyanet'teki görevlerinden, takvim yapraklarıyla ilişkilerinden önce astronom olma hikâyelerine göz atmakta fayda var. Çünkü alanlarında iş buldukları için şanslı sayılsalar da, aslında üçü de tesadüfen astronom desek yeri! Hikâyeleri, Türkiye'de astronominin hali pür melalinin de özeti

Neye niyet, neye kısmet…

Değişik zamanlarda da olsa, üçü de Ankara Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Astronomi mezunu. En büyükleri İlhami Aşıkkaya, 38 yaşında. Üniversiteden 1990'da mezun oluyor. En ilginç hikâye onunki "Bugün bile iş imkânı azlığından astronom olmak yürek istiyor; 20 yıl önce astronomiyi seçme cesareti göstermiş" diye düşünürken, işin aslını kendisinden öğreniveriyoruz: "Bizim zamanımızda tercih formu sınav günü teslim edilirdi. Sınav yeri olarak, Ankara Üniversitesi Astronomi Bölümü amfisi çıktı. Amfinin bulunduğu kampüsü o kadar beğendim ki, oracıkta tercihlerim arasına astronomiyi ekledim. Ama astronomi nedir, astronom kimdir, ne iş yapar hak getire… Sonuç açıklanıp astronomiyi kazandığımda aklıma geldi ansiklopediye bakmak!"

1995'te Diyanet'e astronom olarak girmeden önce iki yıl matematik öğretmenliği yapıyor İlhami Aşıkkaya. Astronomi mezunları matematik öğretmeni olmaya çalışırken onun öğretmenlikten astronomluğa geçmesi garip! "O zaman astronom maaşı, matematik öğretmeni maaşından bir buçuk kat fazlaydı. Şimdi öğretmen maaşından az" diye yanıtlıyor.

Diğerlerinin hikâyeleri de pek farklı değil. 1996 mezunu, 33 yaşındaki Hümeyra Nur İşlek, 1997'den beri Diyanet'te. Astronomiyi tercih ederken iş olanağının bu denli kısıtlı olduğunu bilmiyormuş! "Okulu varsa, sektörü de vardır" diye düşünüyor. Ancak, okula girince mezuniyette onu işsiz günlerin beklediğini öğreniyor. En gençleri 25 yaşındaki Gürhan Eren. İşe başlayalı bir, iki ay olmuş. Eskiden astronomi mezunları pedagojik formasyonla öğretmen olabildiği için tercihleri arasında yer vermiş. Puanı öğretmenliğe yetmeyince de astronomiye girmiş. "Olsun, yine ucunda öğretmenlik var ya" diye düşünürken, 2000 yılında Fen-Edebiyat Fakültesi mezunlarına öğretmenlik hakkının kaldırılmasıyla bir anda kendini astronom olarak bulmuş! O da, Diyanet'e girmeden önce bir iki sene yayınevlerinde üniversite-lise hazırlık kitaplarına matematik soruları hazırlamış.

Bu üç tesadüfi astronomun yolu, zaman içinde kesişiyor. Hem de astronom kadrosuyla ve ummadıkları bir yerde: Diyanet İşleri Başkanlığı'nda! Ama alanlarında iş buldukları için de şanslı olduklarının farkındalar, çünkü kendileri dışında astronom kadrosuyla çalışan kimse tanımıyorlar!

Astronomun mu var, derdin var!..

Peki Diyanet’te astronom ne iş yapar? Aslına bakarsanız, işleri az buz değil. Öncelikli çalışma alanları İslam astronomisi. Yani namaz vakitlerinin, kamer ayları ve başlangıcının, ramazanının, bayramın ve hac tarihlerinin, kıble açılarının hesaplanması, Dünya üzerinde Türkler’ in ve Müslümanlar’ ın yaşadığı ya da gidebileceği her yerin yerel saatine göre bu hesaplamaları yapıyor, takvim haline getiriyorlar. 13’ü yurtdışı, beşi yurtiçi olmak üzere 18 ayrı bölgesel Diyanet Takvimi, dünyanın her yerindeki müşavir ve ataşeliklerimize ulaştırılıyor. Başka duvar takvimlerinde yer alan namaz vakitleri de işte bu hesaplamalardan…

Diyanet’in internet sayfasında da tam 117 ülke ve 2 bin 200 şehrin yerel saate göre namaz vakitleri yayınlanıyor. Ama gideceğiniz yer, bu şehirler arasında yoksa da sorun değil. Diyelim ki namazında niyazında birisiniz, hatta oruçlusunuz ve Uganda’nın küçük bir kasabasına bir süreliğine gitmeniz gerekiyor.vakitdiyanet.gov.tr adresine e-posta atıyorsunuz, gittiğiniz yerin namaz, iftar, sahur ve bilumum dini hesaplamalarını yapıp size gönderiyorlar. 2006 boyunca cevapladıkları e-posta sayısı 2 bin 250’yi aşkın!

İş bu kadarla kalsa iyi… Memlekette elini sallasan astronoma çarpmadığı için, astronomik Hesaplamalara ihtiyacı olan ve Diyanet’te astronom olduğunu duyan koşuyor: Bakanlıklardan spor klüplerine, hatta otellere kadar… Bakanlıklar, spor klüpleri, oteller uzun vadeli etkinlikleri ve planları için ramazanın, bayramların ya da resmi tatillerin ileriki yıllarda hangi tarihlere ve günlere denk geleceğini soruyor. Başvurular tek tek yanıtlanıyor.Hesaplanan tarihler önce Din İşleri Yüksek Kurulu’na sonra  Kandilli Rasathanesi’ne sunuluyor ve mutabık kalınırsa başvuru sahibine bildiriliyor. Şimdilik, hesaplamalar 2015 yılına kadarla sınırlandırılmış, Aksi takdirde yetişme şansları yok, çünkü 2020’yi hatta daha ilerisini soranlar var! 2015’ten sonrasına dair hesaplamalara ise 2010’dan itibaren başlayacaklar.

Adalete de yardımcılar…

Mahkemelerden, polisten ise bir suçun işlendiği saatin tespiti için güneşin doğuş ve batışı , ayın konumuyla ilgili talepler geliyor. Çünkü suçun cezası gece ya da gündüz işlenmesine göre değişiyor. Astronomik olarak güneşin battığı saat akşamın başlangıcı kabul ediliyor. ‘’Mesela mahkeme ‘filan tarihte Ankara’da güneş kaçta batmıştır’ diye soruyor. Veya mahkemede adam ‘Suç işlediğim saatte ezan okunuyordu, güneş şu noktadaydı, dolunay vardı’ gibi belirsiz ayrıntılar verirse mahkeme bize başvuruyor. Geriye dönük saat hesaplaması yapıyor, dolunayın olduğu günlerin dökümünü çıkarıyoruz’’ diyor İlhami Aşıkkaya.

Kaçınılmaz olarak, kurumda çalışanların ya da eş dost çocuklarının okul ödevleriyle de ilgilenmek durumundalar! ‘’ Geçende ilginç bişey oldu’’ diyerek söze giriyor Hümeyra Nur İşlek:’’Diyanet’teki arkadaşlardan birinin eşi tarih öğretmeni. Ders kitabının bir yerinde astronomi cetveli tabiri geçiyor.Çocuklar astronomi cetvelinin ne olduğunu, nryi ölçtüğünü merak edip öğretmene soruyor ama öğretmen de bilmediği iççin yanıt veremiyor. Eşi vasıtasıyla bize ulaştı, bir astronomi cetveli hazırlamamızı rica etti.’’

Kısacası astronom olduğunu duyan Diyanet’in kapısını çalıyor. İlhami Aşıkkaya’ya göreyse, aslında birçok kurum ve kişi Diyanet’te astronom çalıştırıldığını bilmiyor. ‘’ Bilseler, daha fazla başvuru gelir’’diyor. Yani tam bir, astronomun mu var, derdin var durumu! Ama yine de şikayetçi değiller, her talebe yetişmeye çalışıyorlar.

Cem Yılmaz’la yan yana ana haberde!

İslam astronomisiyle ilgilendikleri için ay ve güneşin hareketlerini inceliyorlar, yıldızlarla ise işleri yok. Ama yine de astrologla, hatta astronotla karıştırılmaktan yana dertliler. Fal baktırmak isteyenler ilk sırada! Diyanet’te astrolog çalıştırıldığını zanneden bazı vatandaşlarsa, işin aslını anlayana kadar ‘’ Ne! Diyanet falcı mı çalıştırıyor’’ diye ateş püskürüyor. Gerçi işin aslını öğrendiklerinde de tepki çok değişmiyor: ‘’ Diyanet’in diğer birimlerindeki mesai arkadaşları bile alışamamış onların mesleğine. Koridorlarda namları “astronot” diye yürüyor.
Astronom olup, üstüne bir de Diyanet’te çalışınca dalga konusu olmanın kaçınılmazlığının farkındalar. Ekran karşısında zor anlar yaşasa da, bir televizyon kanalının kendisine yaptığı nahoş süprizi şimdi gülümseyerek anlatıyor İlhami Aşıkkaya: “Bir süre önce astronom ilanı çıktığında bir TV kanalı geldi, benimle konuştu. Kısa ama ciddi bir görüşmeydi. Akşam haberi izlemek için ailecek televizyon başına oturduk.Ama ne göreyim! Ekranın yarısında ben, yarısında elinde uzay silahıyla Cem Yılmaz Benim sesimi kışmışlar, Cem Yılmaz’ın GORA filminden replikleri basmışlar! Resmen dalga geçtiler. Ertesi gün arkadaşlar takılıyor, ‘GORA filminde oynamışsın’ diye. Baktım olmayacak, yıllık iznimi alıp hacca kaçtım!”

Aktüel-Murat Yalnız

Bu haber 5,356 defa okundu.