Ada'da su savaşı sertleşiyor

27 Temmuz 2009 12:53 tsi
Tnamur'daki Dragon Çayı ile Kıbrıs Türk Kesimi arasına döşenecek deniz altı boru hattıyla, Ada'ya 75 milyon metreküp tatlı su götürme projesi, iki büyük grubun 10 yıllık tartışması nedeniyle mahkemelik oldu

Barış Suyu Projesi sloganıyla 1996 yılında “2.5 yılda biter” diyerek başlanan proje, inşaatı bile başlayamadan firmalararası paylaşım savaşına kurban gitti. 1998 yılında ihalesiz şekilde onay verilen projenin konsorsiyum lideri olan Alarko Holding'in Genel Koordinatörü Ayhan Yavrucu, “Bu projeyle ilgili kendilerine nasıl bir rol biçmişler, bilmiyorum. Onların projeyle hiç ilgisi yok” diyerek eleştirdiği Dizayn Grup, projede Alarko Grubu'ndan bile önce olduklarını, hatta projeye Alarko'nun ortak olması teklifini kendilerinin yaptığını söyleyerek Alarko'yu, “Yapılan jeste vicdansızlıkla yanıt vermek”le suçladı. Ortadoğu'ya su taşıyacakları yeni bir projeleri olduğunu söyleyen Dizayn Grup Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim Mirmahmutoğulları, “Bir daha Alarko'yla çalışmak mı? Asla” dedi.
Mirmahmutoğulları, Yavrucu'nun açıklamalarının tamamen asılsız ve hukuki süreci yönlendirmeye yönelik olduğunu belirterek, “Kıbrıs Barış Suyu Projesi'nin patenti ve telif hakları, belgeleriyle ispatlı bir şekilde Dizayn Grup'a aittir. Konsorsiyumla yola çıktığımız bu projede, Alarko Holding'in güvenimizi boşa çıkarması ve Dizayn Grup'u devre dışı bırakmaya çalışması üzerine, projenin ilerleme süreci sekteye uğradı” dedi.

Konsorsiyumda üç şirket
Tartışmaya konu olan Kıbrıs Barış Suyu Projesi'nin ilk olarak 1996'da Kemal Gürbüz Orun isimli kişi tarafından hazırlandığını söyleyen Mirmahmutoğulları, projenin “Kıbrıs Su ve Elektrik Projesi” olarak tescil ettirildiğini ve yine aynı yıl “Su altında akışkan maddeleri taşıyan yüzen boru hattı” başlıklı buluş olarak Türk Patent Enstitüsü’nden patenti aldığını belirtti.
Mirmahmutoğulları'nın iddialarına göre bu proje; aralarında Enka, STFA, Alarko, TML ve Dizayn Grup gibi projeyle ilgili Türkiye'nin önde gelen firmalarına tanıtıldıktan sonra, Dizayn Grup, Orun'un projesini mali ve teknik açıdan destekleme kararı aldı. Koordinatörlüğünü Orun'un yaptığı Barış Suyu Konsorsiyumu kuruldu. Dizayn Grup'un mahkemeye taşıdığı iddialarına göre bu konsorsiyumda pilot firma Alarko, deniz inşaatları firması TML ve boru üretim grubu firması ise Dizayn Grup oldu.

İlk sunum Abdullah Gül'e
Konsorsiyum daha sonra 5 Haziran 1997'de Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü'ne projeyi sunarak görüş istedi. Projeyi değerlendiren DSİ'nin isteğiyle, zamanın Başbakan Yardımcısı Abdullah Gül'e projenin sahibi Orun tarafından hazırlanan fizibilite raporu sunuldu. Sunumda konsorsiyum üyesi firmalar yapacağı işle ilgili bilgi verdi. Dizayn Grup da projede kullanılacak PE100 boru hakkında detaylı bilgilendirme yaptı. 1998'de Bakanlar Kurulu kararı ile projenin, projelendirme ve inşası, Alarko liderliğindeki konsorsiyuma verildi. Su, denizin 120 metre derinliğine döşenecek özel yüzen boru ve yüzer askı sistemi aracılığı ile Kıbrıs'a kadar taşınacaktı. Projenin boru faaliyetleri Dizayn Grup’a ait olacaktı. Fakat Dizayn Grup’a göre, Alarko hem Orun’u hem de Dizayn Grup’u saf dışı bırakmaya çalıştı. Mirmahmutoğulları, bunun üzerine projenin mimarı Orun'un; pilot firmaya ve DSİ Genel Müdürlüğü'ne hak ve tasarruflarını anlatan noter kanallı bir ihtarname çektiğinin altını çiziyor. İddiaya göre bu ihtarnameye Alarko da yine noter aracılığıyla cevap vermiş. Cevap yazısında ise şu sözlerin yer aldığı belirtiliyor: “Şirketimizle şahsınız arasında ilişkiler daima karşılıklı saygı ve sevgi esası üzerinde yürütülegelmiştir. Tarafların istekleri makul oldukça müzakerelerin olumlu sonuca varamaması düşünülemez. Alarko ile yapılan tüm görüşmelere rağmen Mirmahmutoğulları, olumlu sonuç alınamadığını ve Om Mühendislik'in devre dışı bırakıldığını söylüyor. Dizayn’ın iddialarına göre Alarko, projenin olmazsa olmazı olan patentli su taşıma sisteminin benzerini yaptığı iddiasıyla patent başvurusunda bulundu. Bunun üzerine Dizayn Grup, Alarko ve DSİ aleyhine patent ve telif haklarının, konsorsiyumun ihlaliyle ilgili dava açtı. Mahkeme süreci ise hâlâ devam ediyor.

BARIŞ SUYU NEDEN ÇOK ÖNEMLİ
Aslında bu kadar büyük gürültüye neden olabilen projenin neden bu denli önemli olduğuna da dikkat etmek gerekiyor. Kişi başına milli geliri 11 bin dolardan biraz fazla olan Kıbrıs Türk Cumhuriyeti için, bu projenin kişi başına yatırım tutarı ise 1000 dolara yaklaşıyor. Yani sadece bu projeyle kişi başına gelirin onda biri kadar yatırım yapılıyor. Projenin önemi için daha birçok ekonomik ve toplumsal sebep sayılabilir. Fakat bunların arasından sıyrılıp öne çıkan bir politik sebep var ki, Türkiye'nin projeye bu kadar önem vermesinin en önemli sebeplerinden birini oluşturuyor: Adanın Rum tarafının su ihtiyacının yüksekliğine karşı su kaynaklarının çok sınırlı olması. Bu projeyle Türkiye'den denizin altından getirilecek bol miktardaki suyun Rum kesimine karşı siyasi bir koz olarak kullanılması planlanıyor.

Taraf

Bu haber 1,099 defa okundu.