Yargı ve adalet: Sorunun esası ne?

Gündemin “sıcak” konusu, HSYK’da Ergenekon dava ve soruşturmasını yürüten savcıların görev yerlerinin değiştirilmesi… Ayrıca PKK-KCK operasyonu ile bazı faili meçhul cinayetlerle ilgili olarak hakkında dava açılan Albay Cemal Temizöz soruşturmasını yürüten savcıların görevden alınması da bazı HSYK üyelerinin istekleri arasında yer alıyor.

HSYK’nın tabii üyesi sıfatıyla Adalet Bakanı ve Adalet Bakanlığı Müsteşarı’nın bu girişimlere tavır aldığı anlaşılıyor. Sonuçta bir “tıkanma” durumu söz konusu. Kuşkusuz bu tıkanma şu veya bu şekilde aşılacak.

Niteliği, kapsamı ve sonuçları itibarıyla kamuoyunda “asrın davası” olarak adlandırılan ve bu adlandırmayı hak eden önemli bir soruşturmanın seyrini değiştirecek bir “müdahale”yi kim, niçin isteyebilir?

Bu tip ister istemez “müdahale” olarak anlaşılması kaçınılmaz kararlar alınmaması, kamuoyunun genel beklentisi.

Ama bu vesileyle yargının siyasallaşması, tarafsızlığı, bağımsızlığı kavramları üzerinde yeniden düşünmek ve tartışmakta büyük fayda olduğu açık.

Yargının bağımsızlığı, güçler ayrılığı prensibinin doğal bir gereği. Diğer erklerin müdahalelerinden uzak olmak, yargının “bağımsız” bir karar gücü olması için temel bir önem ifade ediyor.

Aynı şey “tarafsızlık” kavramıyla ilgili olarak da geçerli. Adaletin doğru tecellisi, herhangi bir ideolojik, politik tercih ve manipülasyondan uzak durmayı gerektirir.

Bu açıdan bakıldığında, siyasi erki temsil eden bir bakanlığın HSYK’da temsil edilmesi, öteden beri “yargının bağımsızlığı” tartışmalarında dile getirilen bir husus olarak akla geliyor.

Fakat gündemdeki “sıcak” konu açısından bakıldığında, eğri oturup doğru konuşmak gerekirse, yürütme gücünün, Türkiye açısından tarihi önem ifade eden bir davayla ilgili soruşturma ve yargı sürecine kendi zaviyesinden siyasi destek veren bir pozisyon alması, kesinlikle üzerinden atlanamayacak bir anlam taşıyor.

Bir an için bunun tersinin geçerli olduğunu düşünelim. Yani siyasi iktidar, diğer bir deyişle yürütme gücü, açılmış bir davayı siyasi mülahazalarla sabote etmeye, engellemeye çalışıyor olsun, elindeki imkanları bu yönde kullanıyor olsun… (Ki elinde güç olsa buna son derece hevesli siyasi partiler olduğu da biliniyor.) O zaman ne olurdu?

Meselenin özü ve esası, yargının “ideolojik” davranmamasıdır. Kendisini “ideolojik” bir zihniyetle konumlandırmamasıdır. “Tarafsızlık” ve “bağımsızlık” işte o zaman gerçek anlamlarına kavuşacaktır.

Faili meçhul cinayetlerin aydınlatılması, darbe plan ve girişimlerinin yargılanması, yasa ve hukuk dışı ilişki ve bağlantıların devlet bünyesinden arındırılması, şu veya bu siyasi tercihle sınırlandırılamayacak denli Türkiye’nin çıkarınadır. Türkiye’nin çıkarlarının gereğidir. Demokrasi standartlarını yükseltmesi, bu yönde atılmış adımları sürdürmesine bağlıdır.

Bunun aksi bir tutum içinde olmak, yasa ve hukuk kavramlarıyla değil, ancak “ideolojik” davranmakla izah edilebilir.

Yargının yegane “ideolojisi” olabilir; o da adaletin tecellisidir. Bunun dışındaki ideolojik tercihler, adaletin tecellisine hizmet etmez, gölge düşürür.

HSYK, şu veya bu şekilde gündemindeki konuları karara bağlayacak. Ama öyle görünüyor ki, yargıyla ilgili tartışmalar uzun bir süre daha devam edecek...

www.iyibilgi.com analiz