Kırmızı Çanta'nın 10 maddesi!

6 Temmuz 2009 10:40 tsi
'Reset' için İngilizce program lazım! Kremlin'de var mı? iyibilgi Ankara

ABD Başkanı Barack Obama’nın bugün başlayan ve iki gün sürecek Rusya gezisinin önemi belli. Washington ile Moskova arasındaki her yeni görüşme önemli ve öyle olmayı da hayli sürdürecek.

İşin “göze sürme” tarafı olan “gezi notları” bir tarafa bırakılırsa, iki süpergüç 10 önemli madde üzerinde masaya oturacaklar.

Bunların her biri kendi içinde ayrı denklemler taşıyor ve her bir ülkenin ana kurgusunun da bir parçası.

Belki Obama’nın Rusya ile ilişkileri "yeniden başlatmak" (reset) istemesi, teması “tarihi fırsat” gibi gösteriyorsa da, aslında sadece maddelere ve sonuçlarına odaklanmak her zaman daha akil!

Ama şurası elbette doğru. Bu ziyaret iki ülke arasında son 7 yılda gerçekleştirilmiş en önemli teması sağlayacak.

PEKİ MESESELELER NEDİR, NE ANLAMA GELİR?

1) FÜZE KALKANI: Büyük sorunlardan biri bu ama aşılaçak. ABD, bu sistemin İran’a karşı olduğunu tekrarlamayı sürdürüyor. Aslında Rusya için kime karşı olduğunun önemi yok. Ama Rusya’ya karşı olmasın yeter. Fakat Rusya nispeten bunu kendine karşı algılıyor. Buradü füze kalkanının yeri değişirse belki taraflar hemen el sıkışabilir. Yani bir ihtimal ama neresi? Rusya’nın bizatihi içi olabilir mi?
2) NÜKLEER SİLAHSIZLANMA: Bu mesele çok yazıldı ama aslında hiç de o kadar önemli değil. İki ülke arasında zamanında imzalanmış START anlaşmasının yenilenmesi gerekiyor ve yenilenecek. “Acaba ne olacak” diye meraklanmak vakit kaybı. Çalışmaları ta Münih Konferansı’nda başladı, İngiltere’deki G-20’de devam etti. Hâla “acaba START anlaşması imzalanacak mı” diye evhamlanmak yersiz. İmzalanacak.
3) İRAN: Hah! Evhamlanılacaksa bu konuda evhamlanılabilir. Seçimler sonrası İran’ın durumu ve tutumu ABD tarafından resmen tanımlandı. Ancak bu önemli değil. Artık ABD’nin resmi tutumu belirlenmek üzere. Bunun için Rusya’nın tavrının da anlaşılır olması gerekiyor. Rusya, İran’ın barışçıl nükleer çalışmalarından rahatsız değil. Ama Obama da değil! Bu görüşmede Moskova’nın ABD’nin İran’a nasıl yaklaşacağına ilişkin ipuçları vermesi gerekiyor. Bu önemli.
4) IRAK: Evet önemli ama sıralamada nerede? Konuşulacak mı konuşulacak. Fakat özellikle ABD’nin çekilmesinden sonra Rusya’nın bölgeye yaklaşımı önemli. Bu yaklaşımın yönü de önemli. Bölgeye göre Doğu’dan mı yoksa Batı’dan mı yaklaşacak! Yoksa yukarıdan mı? Aslında bu da biraz 3. madde ile ilgili!
5) GÜRCİSTAN: Muhakkak masaya getirilecek ama en sona bırakılabilir. Çünkü burada kavga çıkarsa diğer konular gümbürtüye gidebilir. Gürcistan da Rusya Nuh diyor Peygamber demiyor. Daha 15 gün önce bölgedeki BM görevlilerine “hadi güle güle” dedi. BM Güvenlik Konseyi-ki Türkiye’de orada biliyorsunuz-“yav adamlar yeni geldi, apar topar kapının önüne koymayalım” formülü arayıp “kalsınlar” dese de, Rusya BM’yi Gürcistan’da veto etti! Bu kadar! Sonrasını zaman gösterecek ama bu ülke hala riskli!
6) NATO YAYILMASI: Gürcistan konusu açılmışken Rusya’yı çok rahatsız eden NATO’nun genişlemesi meselesine kesin değinilecek! Buradan ne çıkar bilinmez ama “somut çıkmaz” demek daha uygun. Doğu Avrupa ülkelerinin NATO’laştırılması sürece “eh” ama iş Kafkaslar’a kadar geldiğinde Rusya’nın rengi daha kızıla çalıyor. Zaten belki ABD de bu bölgeye, (Orta Asya dahil) şu sıralar bulaşmak istemez.
7) AFGANİSTAN: Bulaşmak istemez dedik ya. Buraya bulaşır. Ama buraya gitmek için “bulaşmayacağı” yol var. Rusya, Afganistan’a gidecek ve askeri olmayan malzeme için kendi üzerinden yol vereceğini daha önceden ilan etmişti. Tabii ABD bir süre buna yanaşmadı ama kimi Ortaasya ülkelerinde “üssü” kalmayınca-kimi geri alma hamleleri hatırlanmalı-Rusya’nın izin vermesine (!) gözyumdu. Eh, belki ABD’nin Afganistan tecrübesinden de yararlanırlar ama ABD’nin bu ülkedeki direniş (!) tecrübesi de gözardı edilmemeli.
8) TÜRKİYE-ERMENİSTAN: Samimi söyleyelim, belki ikili konuşmanın ilk maddesi olacak kadar önemli! Bu sorunun yılbaşına kadar çözülmesi ihtimali bulunuyor! Bunun için tek-hadi engel demeyelim-aşama Rusya’nın o hamleyi yapması. Minsk Grubu üzerinden Ermenistan’a “hadi bakalım” demesi. Bu olursa, çok şey olur! Buraya yazıyoruz işte!
9) ENERJİ ve YOLLARI: Zaten bağlı konulan. Hazar ve Ortadoğu doğalgazını Türkiye üzerinden Avrupa'ya bağlayacak Nabucco projesi! Kısa bir süre sonra bu projenin anlaşması imzalanacak ama işler hala net değil. Özellikle Rusya bakışı ile. Mavi Akım projeleri konusu da var işte Karabağ sorunu da var. Domino taşları gibi.
10)  İYİBİLGİ BONUS: Acaba zaman kalır da “kuzey kutbu” konuşulur mu? Bunrada süren rekabet, iki tarafın gözlerinin kenarın bakarak izlediği bir gerilim noktası oluşturuyor! Enerji ise enerji işte. Hem de tonla. Neden diğerlerinden daha önemsiz olsun ki?

www.iyibilgi.com

Bu haber 1,525 defa okundu.