Gizli nikah: Neden şimdi yakınlaştılar?

19 Haziran 2009 09:37 tsi
Eski usül güç politikaları mı? Yoksa temelden bir değişim mi? iyibilgi röportaj

Kuzey Atlantik Paktı çatırdıyor mu? Eski dostların arasına neden kara kedi girdi? Rusya ve Almanya'nın yakınlaşması neyin göstergesi? İstanbul Universitesi öğretim görevlisi Cemil Ertem'e Batı dünyasındaki gelişmeleri sorduk.

Avrupa Birliği'nin motoru olarak atfedilen çekirdek ülkelerden Almanya ve Fransa'nın son zamanlarda Rusya ile yakınlaşmasını, özellikle Atlantik Paktı'nı gözönünde bulundurduğumuzda, nasıl yorumlayabiliriz? Bir Alman-Rus yakınlığının sebebi nedir?

Öyle bir izlenimimim yok benim açıkçası. Ama bu konuda daha önce yazmıştım. Almanya ve Fransa'nın burada ortak bir tavrı var. O ortak tavır da, ABD ile birlikte İngiltere, yani Anglo-Sakson hakimiyetinin diyelim, yeni dönemdeki yeni dünya düzenini yeniden inşa etme iradesinden kaynaklı. Şimdi burada nasıl bir paradigma var? Nasıl 2. Dünya Savaşı Sonrası ABD, Avrupa'yı şekillendirdiyse, şimdi de Türkiye üzerinden Anglo-Sakson hakimiyeti, kimi ödünler vererek ve uzlaşarak, kriz sonrası yeni bir küresel sistem kurmak istiyor. Bütün hikaye bu.

Sarkozy ve Merkel'in ne olduğuna baktığımız zaman, onların direnişleri bir noktada küreselleşmenin yeni kurumsal yapısına karşı da aynı zamanda.

Bunu 70'lerde de yapmışlardı, değil mi?

70'lerde değil de, 60'lı yıllarda, 5. Cumhuriyet'de De Gaulle, bunu çok güçlü şekilde yapmıştır. Sarkozy ile De Gaulle aynı adamdır. Ama burada Fransa ve Almanya, küreselleşmenin yeni kurumsal düzenlemesine karşı direniyorlar. O da şudur: G-20 mutabakatı. Bu mutabakatta Türkiye de vardır, Brezilya da vardır, gelişmekte olan Asya da vardır.

Burada ABD'nin yapmak istediği çok açık şekilde şudur (Obama zaten bunu yapıyor ve söylüyor): Artık tek başına ABD egemenliği söz konusu değildir. Tek başına Amerika bu işin altından kalkamaz. Bir küresel mutabakat gerekiyor. Ekonomik olarak da bu gerekiyor, siyasi anlamda da gerekiyor.

Bu mutabakat içersinde İslam coğrafyası ile ilişkileri ön plana çıkarken, Rusya'yı tablonun neresine koyabiliriz?

Rusya burada Jeopolitik ve ekonomik olarak gerçekten önemli gözüküyor. Ancak Rusya'nın şöyle bir problemi var: Rus oligarşisi bütün bu süreçte, tam anlamıyla yerini belli edemedi ve buna bağlı olarak siyasi çizgisini netleştiremedi. Dolayısıyla Rusya bu sistemde, yeni dünya düzeninde, varolana uyacak. Neden uyacak? Anglo-Sakson hegemonyasının kriz sonrası, yeni egemenliğine uyacak. Ki bu egemenlik esasında Türkiye'yi ve G-20'nin Türkiye benzeri eksen ülkelerini öne çıkartan bir konsensustur, ortaklaşmadır, Obama'nın dediği gibi. Rusya burada, hem enerji politikalarında hem de ekonomi politikalarında, bir finans sisteminin yeniden dizayn edilmesinde ve dünyanın küresel bir parabirimine geçmesinde ABD'yi ve İngiltere'yi takip edecek.

Rusya'nın kimi zaman direnişler göstermesi, kimi zaman ABD ve İngiltere'nin arkasında değilmiş gibi gözükmesi esasında bazı ödünleri daha fazla istemesinden dolayı. Anasisteme  bir itirazı yok, Rusya'nın. ABD ve İngiltere'yi takip edecek. Anasisteme itirazı olan, esasında Almanya ve Fransa'dır. Bu iki ülke niye anasisteme itiraz ediyor. Bunun tarihsel ve ekonomik nedenleri vardır. Baktığımız zaman, yeni teknolojilerinin üretimi nerededir? Amerika ve gelişmekte olan Asya'dır. Burada Almanya ve Fransa önemli ölçüde geri kalmıştır. Esasında Avrupa Birliği önemli ölçüde geri kalmıştır. AB Lizbon hedeflerini gerçekleştirememiştir. Almanya ve Fransa'nın bütün bu süreçte gerekli ekonomik atılımları yapamamış olmasından kaynaklıdır.

Deutsche Telekom'un Türkiye'de Vodafone'u satın almak istemesi ve buna İngiltere'nin olası cevabı sizce tabloya nasıl oturur?

Bu tür sermaye hareketleri ve birleşmeleri olacak. Bu bir yana, Gazprom'un en büyük ortakları Almanya, İtalya...AB ülkeleridir. Özellikle, hem enerjide hem de geleceğin öncü sektörlerinde Rusya ile AB arasında, özellikle Almanya - Fransa arasında çok önemli işbirlikleri göreceğiz. Ama bütün bu işbirlikleri kriz sonrası şekillenmeye başlayacak, yeni dünya düzeninin temel dinamiklerinden bağımsız olmayacak. Bu dinamiklerden bağımsız ve ona aykırı davranan aslında, AB'nin ortasındaki siyasi gerici yapı. Bu siyasi gerici yapı, Sarkozy ve Merkel hükümetleri ile temsil ediliyor.

Çok uzun ömürlü olmayacak galiba?

Tabii, çok uzun ömürlü olmayacak. Avrupa Parlamentosu seçimleri bize göstermiştir ki, merkez sağa daha öne çıkıyor. Ama bunun gelip geçici bir şey olduğunu düşünüyorum. Bu seçimler gösterdi ki, AB genişlemesi Türkiye üzerinden kendi doğusuna doğru olmak zorunda, bu şekilde dinamizm kazanmak zorundadır. Hem ekonomik hem de siyasi anlamda. Eğer bu olmazsa, AB Sarkozy ve Merkel'in geleceğine mahkum olursa çok kısa zamanda dağılır. Esasında AB projesi gerçekleşmesi, Türkiye'yi içine almasına bağlıdır. Eğer bu genişleme tercihini, Fransa ve Almanya'ya uyarak, uygulayamazsa, bu AB'nin gerçek anlamda bitmesi anlamına gelir. AB için tek yol Türkiye'yi içine alan bir genişlemedir, bunun dışında başka bir seçeneği yoktur.

www.iyibilgi.com röportaj

Bu haber 2,390 defa okundu.