Okyanusun ötesinden gelen mesaj ne?

17 Haziran 2009 15:59 tsi
ABD'nin gündemi de en az Türkiye'ninki kadar yoğun. Orada dönen tartışmalar bizim de içinde bulunduğumuz bölgeyi etkileyebilecek düzeyde. Türkiye'yi nasıl günler bekliyor? Bahçeşehir Üniversitesi U. İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hasan Köni g

ABD'de son günlerde Neo-Con'lar tekrar gündeme oturdu. Brzezinski ve Obama'nın dış politikalarını etkin bir şekilde eleştiriyorlar. Özellikle geçen gün çıkan bir haberde CIA Başkanı Cheney'nin yeni bir terörist saldırı ile ilgili sözlerini kamuoyuna duyurdu. Neo-Con'ların artan çıkışlarını nasıl yorumlayabiliriz? 

Zbigniew Brzezinski ile bir amiral (Editörün notu: Brent Scowcroft?) kitap yazmışlardı. Orada şunu söylediler: Ortadoğu'da barış olmalı ve bunun için İsrail'e belli bir baskı uygulanmalı. ABD'de şu aralar liberal-demokratlar bastırıyorlar, Neo-Con'lar yargılansın diye. Savaş çıkarma ve işkenceler için vs. Onlar da karşı akımlardalar. İran seçimlerini bahane ederek, Brzezinski ve amiralin söylediklerinin yanlış olduğunu iddia ediyorlar, böylece hem Obama'yı hem Brzezinski'yi sıkıştırıyorlar. Ortadoğudaki insanların Obama'nın konuşmalarına inanmamaları, çok kuvvetli bir Musevi lobisinin varlığı yüzünden. Bunu nasıl aşacak? Herkes bunu düşünüyor. Bunu aşamadıktan sonra, kral değil ki her dediği yapılsın. Onu da denetleyen başka dengeler ve kurumlar var. Parlamento, kongre, anayasa mahkemesi vb. gibi. O yüzden bu tür karşılıklı çekişmeler, uyuşmazlıklar olacak. Yani adam bir adım ileri iki adım geri atmak zorunda Amerika'da. Kendisi olumlu olsa bile, sistem kendisini denetlediği için pek olumlu adımlar atamayacak gibi gözüküyor.

Brzezinski'nin en önemsediği ülkelerden biri de Rusya. Obama'nın İslam dünyası ile ilişki çabalarını, örneğin İran ile diyalog çabalarını değerlendirirken, bu kapsamda Rusya, denklemin neresinde yer alıyor?

ABD'nin amacı burada bir barış ortamı yaratıp, Asya'ya yüklenmek. Asya'nın kapısında da İran var. Ahmedinejad, belki bu seçimlerden sonra yumuşayabilir. Adam kendisini rahat hissederse, daha rahat görüşürüz diye düşünüyorlar. Bütün amaç, yatırımları ve girişimleri Asya'ya yapabilmek. Bu konuda Rusya rahatsız. Çinle ilişkiler tahmin edildiğinden daha yakın. Bir denge politikası kurmak istiyorlar. Geri kalan bir takım dedikodu.

Geçen hafta hem Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, hem Genelkurmay Başkanı Orgeneral İlker Başbuğ, Amerika'da üst düzey temaslarda bulundular. Bunlardan hangisi sizce dinamikleri bakımından daha etkileyici?

Bir tanesi, tahmin ediyorum, Kürt açılımında askerin değişik bir tutumu var. "Bunu çözün ki, Ortadoğu çözülsün. Biz de İsrail'e baskı yapıyoruz. Askeri çözümlerin dışında başka türlü çözümler var. Bunlara siz de biraz destek verin" gibi. Öbür tarafta Davutoğlu ile, Pakistan-Afganistan konusunda Türkiye'nin yumuşak gücünün kullanılması konuşulmuş olabilir. Taliban'ın yumuşak kanadının bir tarafa çekilmesi gibi. "Yumuşak gücümüzü kullanacağız" dendi.

Burada bir çaprazlama mı söz konusu? Yani hükümet İslam ülkeleri ile olan ilişkiyi yürütürken, Asker Kürt sorununda harekete geçiyor gibi. 

Askerin sorunu Pakistan-Afganistan değil. Askerin sorunu Kuzey Irak. Orada bir çözüm yapacak. İşte petrol akmaya başladı vs. ki rahat çıkabilsin bu bölgeden, Asya'ya yüklenebilsin. Türkiye gönüllü olarak Af-Pak konusunda bir destek veriyor, etkin  politikalar uygulamak istiyor. Türkiye'nin "soft power"ı diye yazdı Cengiz Çandar (Soft power: yumuşak güç). Çünkü bu hükümet o bölgelere meraklı. Avrupa'da dolaşmaktan çok Ortadoğu'yu, Yakındoğu'yu stratejik derinlik anlamında kendi yanına çekmeye çalışıyor.

Türkiye Avrupa'dan ümit kestikçe öbür taraflarda daha çok dolaşıyor. Bir 10 sene daha beklemesi gerekiyor. Tabii 10 sene uzun zamandır.

www.iyibilgi.com röportaj

Bu haber 1,164 defa okundu.