Devrim?

17 Haziran 2009 13:21 tsi
Kendisi mi denemesi mi? İran'da devrim mi oluyor?

iyibilgi Ankara

İran’da seçim sonrası protesto eylemleri devam ediyor. Üstelik bu gösterilere zaman zaman kan bulaşıyor.

Ancak dünya açısından hâla anlaşılamayan şu; İran’da seçim sonrası yaşananlar neyin ifadesi? Protestolan Tahran yönetiminin koltuğunu sallayacak kadar büyük ve güçlü mü, yoksa alışıldık biçimde sönümlenecek mi?

Hatta daha açık ve kısa yazalım? İran’da bir devrim mi oluyor?

Bu sorunun açık yanıtı henüz yok. Doğrusu, halihazırda “devrim”le gelmiş yönetimin kolay kolay “postu” bırakma ihtimali de zayıf gibi görünmekte.

Kabul etmek gerekiyor ki, İran yönetimi hâla gücünü koruyor. Fakat anlaşılamayan çok soru var ortada. Örneğin, Musevi yanlısı (elbette seçimde hayal kırıklığına uğramış diğer muhalif liderler de dahil) gruplar seri halde ve yüksek katılımlı eylemler düzenlerken, iki misli oy almış görünen Ahmedinejad veya hükümet yanlıları nerede?

Seçim sonrası Ahmedinejad’ın hemen tüm iletişim kanallarından davetler çıkarılan teşekkür mitingine 50 bin kişi katıldı. Oysa protesto mitingine katılanlar bunun 10 misli, 500 bin kişiyi buluyor.

Bir diğer nokta muhalif eylemlerin ana arterini üniversitelerin (gençlerin) kadınların oluşturması. Özellikle Batı tarafından uzun yıllardır geliştirilen bir söylem, İran’da mutsuz kesimin de bu olduğunu-özgürlükler açısından-söylüyordu.

Hareket de buradan başlıyor! İran hükümeti ve resmi makamlars ise sık sık (seçimden önce başlamak kaydıyla) ülkedeki huzursuzluğun temel mahfilinin “yabancılar”, özellikle de ABD olduğu yönünde.

Ahmedinejad, seçimden bir kaç gün önce “İran’da renkli devrimler yaşanmayacak” demiş, Devrim Muhafızları da benzer eylemleri “ezeceklerini” bir e-muhtıra ile söylemişti. 

Muhalif cepheyi besleyen kulvarlar genellikle İran’ın büyük şehirlerinden çıkıyor. Yani özgürlük taleplerinin ekseni buraları. Ancak Tebriz gibi Azerileri toplayan merkezlerden de muhalefete destek var.

Esasen Musevi’nin bol oy aldığı yerler de burası. Seçim sonrası ortaya çıkan eylemlerin nasıl beslendiğine ilişkin kafa karışıklığı, bizzat Ahmedinejad’a oy vermeyenler arasında da görülüyor.

Eylemlerde taşınan bir çok pankart bir yandan Ahmedinejad’ı suçlarken, onunla beraber, İngiltere, ABD, İsrail ve Almanya’yı da hedef tahtasına oturtuyor.

Gelişmeleri izleyen gözlemcilerin not ettikleri bir başka ortak nokta da, protestocuların Kur’an’dan ve İslam Devrimi’ne mâl olmuş sloganlardan alıntı yapması.

Bu da itirazların “sadece” hükümete yönelik olduğunu, “rejime” yönelik bir düşüncenin olmadığını gösteriyor onlara göre.

Ancak bu çok tutarlı sayılmayabilir. Çünkü eğer bu geniş protestolar dış destekler taşıyorsa, ülkenin ana eğilimlerine karşı durması zaten beklenemez. Hatta bizzat onun için yapılabilir!

Bugün gelinen nokta sandık sayımının bir daha yapılabilecek olması. Fakat itirazcılar için bu anlamlı değil.

Onlar seçimin topyekün iptal edilmesini istiyorlar. Bu mümkün mü ayrı bir konu. Ama asıl önemli olan ülkedeki gerçek patron “dini liderliğin” henüz net konuşmaması.

Yine bir kesim gözlemciye göre, dini liderliğin sözü bu gerginliği sona erdirebilir. Çünkü daha önceki kimi seçimlerde de öyle olmuştu.

İşte tam burada üzerinde düşünülmesi gereken hayli kritik bir nokta ortaya çıkıyor. Şu an yaşanan gerginlik yüzünden kimsenin pek aklına gelmiyor ama Ahmedinejad’ın aldığı yüksek oy oranı (eğer doğruysa!) hükümetinin dini liderliğe karşı da bir güç oluşturduğunu gösteriyor!

Bu durum şimdi yaşanan gerginliklerle aynı anda düşünüldüğünde, ülkedeki dini liderlerin kesin kararı vermesi daha da gecikebilir!

Ama herhalükarda, İran bu manada yeni bir “hassas dengeler” sürecine giriyor ve bu da dış komplikasyonlara eskisinden daha açık.

www.iyibilgi.com

Bu haber 924 defa okundu.