Kim söyledi?

15 Haziran 2009 11:10 tsi
Bir seçimde yüzde kaç hile yapılabilir?

iyibilgi Ankara

11 Haziran sabahı, yani ertesi gün İran’da yapılacak Cumhurbaşkanlığı seçimlerinden bir gün önce, Türkiye’de yayınlanan büyük gazetelerin tamamında, bu konu ile ilgili haberler vardı.

Ve yine, tamamına yakın diyebileceğimiz kadar büyük çoğunluğu, ertesi gün gerçekleşecek İran seçimlerinde reformist (!) Musevi’nin büyük bir başarı sağlayarak, Ahmedinejad’ın koltuğunu elinden alacağına yönelik yorum ve haber sunuyordu.

İlgili sayfaların tamamı, İran’da “özgürlük çığlıkları atan, gençlerin ve kadınların renkli resimleri ile doluydu. Bu haberlerin ilginç noktalarından biri de, pek dikkat çekmediği üzere “İran veya Tahran mahreci” taşımamasıydı!

Genellikle haberlerdeki imza “dış haberler servisi” olarak gözüküyordu. Batı basınındaki haberlerin çoğunluğunun da bu vektörde olduğu anlaşılıyordu. Çünkü materyalin çoğu zaten “uluslararası ajansların” servis yaptığı  haberlerden oluşuyordu.

Esasen bu seçimlerin zamanlaması, İran’a yönelik küresel beklentinin de bir parçasını oluşturuyor. ABD Başkanı Barack Obama’nın Tahran’a yönelik sınırları belli ama ılımlı mesajlarına karşılık, İran halkının bir jest yapacağı varsayılıyordu.

Ahmedinejad’ı İran Cumhurbaşkanlığı’na taşıyan 24 Haziran 2005 seçimleri (ikinci raund) % 61.69’luk oranla zaferi onu sunmuştu. Bugün ise resmi olmayan sonuçlara göre Ahmedinejad %64.47’lik bir başarı kazandı.

Şimdi bu sonuç bir çok ülke tarafından “şok” olarak karşılanıyor. Nedeni ise seçim öncesi yaygın biçimde küresel kamuoyuna sunulan İran’daki değişim haberleri.

Tıpkı 2005’te olduğu gibi. Haberler böyle söylediyse de, İran’da seçim öncesi kimin etkin veya önde olduğuna ilişkin bir bilgi bulunmuyordu.

Herhangi bir anket sonucu yayınlanmadı ve eğilimler sadece ülkede bulunan yabancıların gözlemlerine dayanıyordu.

Bu gözlemci ve gazeteciler ise genellikle büyük şehirlerde (Tahran, Tebriz, vb)seçimi izlediklerinden ancak metropollerin havasını dışarı yansıtabildiler.

Zaten bu şehirleri de Musevi kazandı! Ancak taşra ve varoş oylarının büyük çoğunluğu Ahmedinejad’a gitti.

Ancak bu algı bozukluğunu sadece “teknik bir sorun” olarak görmek mümkün mü?

İngiliz Sunday Times Gazetesi, İran’ın bir numaralı ismi Ayetullah  Ali Hamaney’in seçimlerden önce 5 bin kişilik bir anket yaptırdığını, buna göre % 58’lik oy oranıyla seçimleri Musevi’nin kazandığının görüldüğünü yazdı.

Aynı ankete göre Ahmedinejad ancak dördüncü olabiliyordu. Ama gazete anketi yayınlamadı! Haberin ve anketin gerçekliği tartışılır hale geldi!

Bugün ise İran’da seçimlerde hile iddiaları tartışılıyor. İran’a yönelik demokrasi eleştirileri ne denli yoğun olursa olsun, seçimleri tüm partilerin denetçileri izledi.

Nasıl ve ne kadarlık (!) bir hile olabileceği bilinmiyor. Ama bir sandık yolsuzluğu olup olmadığı da bilinmiyor.

Seçim ertesi “şaibeli” sonuçlara itiraz eden muhaliflerin bazı şehirlerde gerçekleştirdikleri protesto eylemlerini dünyaya yansıtan gazete ve televizyonlar ise şimdi “ayaklanma” kelimesini tercih ediyor.

Musevi taraftarlarının gösterdiği reaksiyonun “ayaklanma” ölçüsüne varıp varmadığı ise hayli, ama hayli tartışmalı!
 
Tüm bunlara rağmen sandık rakamları ortada ve kazanan belli. Ahmedinejad İran’ın liderliğini sürdürücek.

Peki ama seçimlerden bir kaç gün öncesine değin, Ahmedinejad’ın kazanamayacağına ilişkin bilgiye kim sahipti?

Ya da belki daha doğru bir soru olarak; Ahmedinejad’ın kazanamayacağını bize kim söyledi?.. Ve neden?

Belki de bu sorunun yanıtı, halihazırdaki Tahran yönetiminin sıklıkla söylediği, “İran’da renkli devrimler başarılı olamaz” sözünde yatıyor.

www.iyibilgi.com

Bu haber 2,255 defa okundu.