Kim kazandı?

13 Haziran 2009 08:32 tsi
Her iki taraf da kendini galip ilan etti. Resmi olarak ise...

Seçim Kurulu Başkanı Kamran Danişcu, yerel saatle 13.30'da yaptığı açıklamada, sayılan ve geçerli 34 milyon 377 bin 493 oyun 21 milyon 781 bin 391'ini alan Ahmedinejad'ın yüzde 63,36 ile ilk sırada olduğunu bildirdi.

Mir Hüseyin Musevi ise 11 milyon 709 bin 391 oy ve yüzde 34,7'lik oranla yarışı ikinci sırada götürüyor.

Diğer adaylardan Muhsin Rızai 587 bin 913 oy ve yüzde 1,71 oranla üçüncü, Mehdi Kerrubi ise 298 bin 798 oy ve yüzde 0,87 ile son sırada yer aldı.

Ayrıca yurt dışında 130 ülkedeki İranlıların tercihinde Musevi 85 bin 353 oyla ilk sırada yer alırken, Ahmedinejad'a 71 bin 509 oy çıktı.

Yurt dışındaki oyların dağılımında Rızai, 3 bin 179 oyla üçüncü, Kerrubi 3 bin 50 oyla dördüncü sırada yer aldı.

Oy sayımının devam ettiği, katılım oranının yüzde 75 ila 80 olmasının beklendiği belirtildi.

A.A.

İran’da 1979’dan beri yaşanan en renkli seçim yarışında en güçlü iki aday olan muhafazakár Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad ile reformcu rakibi Mir Hüseyin Musevi oy verme işleminin bitmesi üzerinden bir saat geçmeden zafer ilan etti. Yerel saatle dün 08.00’da başlayıp yoğun ilgi nedeniyle beş kere uzatılan oy verme işlemi 23.00’da biterken, ilk olarak Musevi, seçimin "kesin galibi" olduğunu ilan etti. Reformcu aday, düzenlediği basın toplantısında, "Sandıklardan aldığım bilgilere göre yüzde 65 gibi ezici bir farkla önde gidiyorum. Milyonlarca seçmen oy kullanamadı. Tebriz, Şiraz ve İsfahan gibi büyük kentlerdeki bazı sandıklarda ise kaybolan oylar var. Bazı sandıklarda ise temsilcilerimiz engellendi" dedi.

Alelacele resmi duyuru

Musevi’nin erken zafer ilanından hemen sonra ise İran’ın resmi haber ajansı IRNA, "Doktor Ahmedinejad oyların çoğunu alarak 10. cumhurbaşkanlığı seçimini kesin galibi olmuştur" haberini geçti. Seçime katılım oranının yüzde 70’i aştığı belirtildi.  İran Seçim Komiyonu da sayılan yüzde 35 oranında oyun yüzde 68.8’ini Ahmedinejad’ın, yüzde 28.8’ini Musevi’nin aldığını açıkladı. Reformcu din adamı Mehdi Kerrubi ve Devrim Muhafızları eski komutanı olan muhafazakár aday Muhsin Rızai beklendiği gibi varlık gösteremedi. Türkiye’de yaşayan İranlıların da yüzde 90’a varan oranlarda Musevi lehine oy kullandığı belirtiliyor.

Olay yaşanmadı

Seçimlerin sağlıklı bir ortamda yapılması için 200 bin güvenlik görevlisiyle gözlemcinin denetim ve kontrolü sağladığı ve şu ana kadar herhangi bir olumsuzluk yaşanmadığı kaydedildi. Yerli ve yabancı 800 kadar basın mensubunun takip ettiği seçimlerin en geç 24 saat içinde açıklanması bekleniyor. Yüzde 50’nin üzerinde oy alan aday seçimi kazanmış sayılacak. Bu orana ulaşılamaması durumunda en çok oy alan iki aday, 19 Haziranda yapılacak ikinci turda yarışacak.

Obama: Değişim ihtimali var

ABD Başkanı Barack Obama, Beyaz Saray’da gazetecilere yaptığı açıklamada İran’da seçimlere yolu açan sıkı tartışmaların, bu ülkede değişim ihtimalinin bir kanıtı olduğunu söyledi.

SMS’le haberleşme imkánsız

ÖZELLİKLE gençlerin büyük ilgi gösterdiği seçimlere engelli vatandaşlar ve yaşlılar da yakınlarının yardımıyla sandık başına gitti. Tahran’daki bir seçim merkezinde düğünü yarıda bırakarak oy kullanmaya gelen damat ve gelin, basın mensuplarının ilgi odağı oldu. Bazı seçmenler de bebek ve küçük yaştaki çocuklarıyla birlikte ailece seçim merkezine gelerek oy kullandı.

En renkli seçimler

İran son dönemin en hareketli seçim dönemini yaşadı. İmam Humeyni Havaalanı’ndan Tahran’a doğru geçen hafta yol alırken, otomobillerdeki yeşil kurdeleler dikkatimi çekmişti. Arabaların çoğu bu kurdelelerle süslenmişti. Tahran’a yaklaştıkça, sanki bir futbol maçı öncesi sokaklarda tezahürat yapan taraftar grupları görmeye başladım. Yeşil başörtülü kadınlar, yeşil fularlı erkekler karşılıklı sloganlar atıyorlardı.

Derbilerden daha şen

Normalde ülkenin en büyük derbilerinde bile böyle kalabalıklar toplanmazdı. Zira taraftarlar değil taşkınlık yapmak, kalabalıklaşmaya başladıklarında bile karşılarında Devrim Muhafızları’nı bulurlardı. Ancak bu sefer durum çok farklıydı. İnsanlar sokaklarda mevcut Cumhurbaşkanına hakarete varan sloganlar atsa da, Devrim Muhafızları çıt çıkarmıyordu.

Ayaklanmaya önlem

Tahran’daki bu kalabalıklar SMS mesajları ve Facebook gibi sosyalleşme sitelerinden örgütleniyorlardı. Nitekim geçen hafta Musevi yandaşları, bir gösterileri engellendiğinde böyle harekete geçmiş, başkentin orta yerinde 30 km’lik bir insan seli oluşturmuştu. Dün ise SMS mesajları çalışmadı. Muhtemelen seçim sonuçlarının açıklanması sonucunda sosyal bir ayaklanmaya karşı önlem alınmıştı.

Yeşil Tahran’da gergin bekleyiş

İMAM Humeyni Havaalanı’ndan Tahran’a doğru geçen hafta yol alırken, otomobillerdeki yeşil kurdeleler dikkatimi çekmişti. Arabaların çoğu bu kurdelelerle süslenmişti. Tahran’a yaklaştıkça, sanki bir futbol maçı öncesi sokaklarda tezarühat yapan taraftar grupları görmeye başladım. Yeşil başörtülü kadınlar, yeşil fularlı erkekler karşılıklı sloganlar atıyorlardı.

Normalde ülkenin en büyük derbilerinde bile böyle kalabalıklar toplanmazdı.

Musevi taraftarı çatıştı

RESMİ sonuçların ilan edilmesini bekleyen taraflar gergin. Musevi, İran’ın dini lideri Ali Hamaney’e yazdığı açık mektupta, "rakiplerin taraftarlarının gayrimeşru hareketlerine karşı sandıkların korunmasını" istedi. Musevi yandaşları, bazı sandıklara gözlemci göndermelerine izin verilmemesinden de yakındılar. Ahmedinejad kendinden emin. Musevi cephesi ise, resmi sonuçların, tahminlere ters düşmesi halinde halkı tepki göstermeye çağırıyor. Seçim komisyonunun Ahmedinejad’ın önde olduğu açıklamasının ardından başkent Tahran’da Musevi taraftarlarıyla polis arasında çatışma yaşandı. Polis, sloganlar atan grubu zorla dağıtırken, Ahmedinejad taraftarları kentin birçok yerinde kutlamalar yaptı.

Muhafızlar çıt çıkarmıyor

Zira taraftarlar değil taşkınlık yapmak, kalabalıklaşmaya başladıklarında bile karşılarında Devrim Muhafızları’nı bulurlardı. Ancak bu sefer durum çok farklı. İnsanlar sokaklarda mevcut Cumhurbaşkanına hakarete varan sloganlar atsa da, Devrim Muhafızları çıt çıkarmıyor. Tahran sokakları, dün son haftaların en sakin gününü yaşadı, ama Devrim Muhafızları’nın olası bir Musevi zaferinde de bu kadar "anlayışlı" olup olmayacağı meçhul. Yine de, kampanya süresince yapılan büyük gösterilerin benzerleri için, herkes resmi sonuçları bekliyor. İşte Tahran izlenimleri:

Kerrubi oyları kaydı: İlk tahminlere göre dünkü ilk turda elendiği düşünülen reformcu din adamı Mehdi Kerrubi, aslında oldukça güçlü bir isimdi. Ancak Musevinin öne çıkışı, Kerrubi’ye giden oyları da etkiledi. Hürriyet’e konuşan Hüseyin Balali adlı seçmen, "Kerrubi daha iyi, ama kazanma şansı olmadığı için Musevi’yi seçtim" diyor.

Gaziler Ahmedi’ye: Ahmedinejad’a destek veren kesimlerden biri de, Irak savaşına katılan gaziler. Bir savaş gazisi olan olan Macid Hüseyni, "Bize çok destek oldu. Bizim devletten aldığımız desteği ciddi oranda artırdı. Ekonomideki düşüş onun suçu değil" diye konuşuyor. Ahmedinejad kaybederse, reform hareketinin arkasındaki Haşimi Rafsancani ve Muhammed Hatemi’ye karşı muhalefetine dışarıdan devam edecek.

Humeyni’nin evinde Musevi ezdi geçti

TAHRAN’ın kuzeyinde, Ayetullah Humeyni’nin evinin de bulunduğu Cameran mahallesinde oy verme işlemi erken saatlerde bitti. Musevi’nin bu sandıktaki oyların yüzde 98’ini aldığı öne sürüldü. Ahmedinejad’ı destekleyen Devrim Muhafızları’nın da yoğun olarak oturduğu semt için ortaya atılan bu iddia tartışılırken, Musevi’nin yardımcılarından Sadıg Harazi, "Elimizdeki verilere göre ülke genelinde oylarımız yüzde 58-60. Biz kazandık" açıklamasını yaptı.

Halk sokağa dökülür mü

RESMİ sonuçların ilan edilmesini bekleyen taraflar gergin. Musevi, İran’ın dini lideri Ali Hamaney’e yazdığı açık mektupta, "rakiplerin taraftarlarının gayrimeşru hareketlerine karşı sandıkların korunmasını" istedi. Musevi yandaşları, bazı sandıklara gözlemci göndermelerine izin verilmemesinden de yakındılar. Ahmedinejad kendinden emin. Geriden gelip farkı kapayan Musevi cephesi ise, resmi sonuçların, tahminlere ters düşmesi halinde halkı tepki göstermeye çağırıyor.

Seçmenin yarısı devrimi görmedi

İRAN’da dün sandığa giden 46.2 milyon seçmenin yarısı, 1979’daki İslam Devrimi sırasında henüz dünyaya gelmemişti. Bu genç seçmen tabanı, ılımlı aday Musevi’nin işine yaradı. Gençleri internetten örgütleyen Musevi, muhafazakar Ahmedinejad karşısında avantaj yakaladı. Ancak internet ve hatta televizyonun bile girmediği yoksul evler, yine Ahmedinejad’a oy verdi. Yurt dışında yaşayan İranlılar da, 130 ülkede kurulan sandıklarda oy kullandı.

Hürriyet

Bu haber 892 defa okundu.