Ona göre! Tahran'ı kim yönetecek.

10 Haziran 2009 12:22 tsi
Bu yazıyı bir okuyun. İran problemini unutun. iyibilgi Ankara

Sadece iki gün sonra (Cuma günü) İran Cumhurbaşkanlığı seçimleri yapılacak. Ve bu seçimin sonuçları, sadece İran yönetimini değil, Ortadoğu ve dünya politikalarını de etkileyecek. Hatta bir adım ileri giderek “belirleyecek” de denebilir.

Şu an ülkede “bildik” seçim kapmanya faaliyetleri devam ediyor. Örneğin, hali hazırdaki Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad son olarak Ahvaz'da bir mitingi yaptı ve hem uygulanan ekonomik programlarını savundu hem de gençlerin projelerine destek amacıyla kredi verileceğini söyledi.

Bir diğer önemli aday Mir Hüseyin Musevi de bir  televizyon programında "İran'ın tüm etnik kesimlerle beraber büyük bir aile olduğunu, İran kimliği ile büyük bir vahdet oluşturduğunu" söyledi.

Başka bir aday Muhsin Rızai ise Şiraz'da ülkedeki enflasyonun giderilmesi, kalkınmanın sağlanması adına çalışmalar yürütülmesi üzerinde durdu.

Yani, “bildik” seçim sürecinin son aşamalarında adayların son atakları dünyanın diğer tarafındakilerden farklı değil.

İran seçimleri genel bir eğilim olarak halkın yoğun biçimde sandığa gittiğini söylüyor. Nitekim İçişleri Bakanlığı’nın bir anketinde Cuma günü seçime katılım oranının % 86 düzeyinde olacağı tahmini yapıldı.

Tahran yönetiminin seçimlerin “şekli” mimarisine önem vermesinin ardında elbette dünyaya mesajlar da yatıyor. Huzurlu ve geniş katılımlı bir seçimin olması, adayların-elbette kanunlara riayet ederek-serbestçe hareket etmesini önemsiyorlar.

Ancak seçim sonuçlarını etkilemeye yönelik “psikolojik Batı ataklarına” karşı da halk uyarılıyor.

Tabii dediğimiz gibi bu işin iç ve şekli parametreleri.

İRAN'DAKİ GENEL SEÇİM KAMPANYALARINDAN İLGİNÇ GÖRÜNTÜLER

Dünyanın seçime bakışı…

Bu seçimleri dünyanın ilgisi de hayli yüksek. Bu normal. Çünkü İran’da yönetim değişikliğinin yaşanma ihtimali bile “malum nedenler”den dolayı önemli.

Şu ana kadar 50’den fazla ülke (200’ü aşkın gazeteci) İran’a gazeteci grupları göndermiş durumda. Bunların içinde CNN, Fox news, CBS, İngiliz kanal 4, BBC, Sky news ve El-Cezire gibi büyükler de var.

Bu haber kaynakları hayli önceden başlayarak İran’deki seçim sürecini dünyaya duyurmaya başladılar. Örneğin bir Çin haber ajansı İranlı gençlerin değişim beklediğini yazdı.

Haberin önemi, İran’daki seçimlerde genç nüfusun hayli etkili olmasının beklendiği ile ilgili. Çünkü ülkede çok sayıda genç seçmen var.

Türk basın organları da ülkeden haberler geçiyor. Anadolu Ajansı Cumhurbaşkanlığı seçimlerini en coşkulu seçim olarak niteledi.

Suriye gazetelerinde kimi yazarlar İran seçimlerinin İslam'ın demokrasiyle uyumunu gösterdiğini, İslam'ın insan hakları ve ulusal çıkarlar için planları bulunduğunu ispatladığını” yazdı.

Fransız uzmanlar içinde de İran'da seçimlerin adaylar arasındaki tartışmalarla sürmesinin demokrasi ve siyasi alandaki gelişmenin bir göstergesi olduğunu belirtenler var.

Tabii bir çok batılı kaynak İran seçimleri üzerinde “tam bir serbestlik” bulunmadığını söyleyen kaynak da hayli fazla. Bunlar da dünya basını gözüyle İran seçimlerinin kaba bir resmi.

Peki ama kim kazanacak?

Haliyle esas soru bu. Genel bir bakışla seçim tarifi şöyle yapılabilir. Seçimlere katılacak adaylar üç ana politik çizgiyi temsil ediyor.

Reformistler Hüseyin Musavi ve Mehdi Kerrubi. Daha tutucu adaylar Mahmud Ahmedinejat ve Muhsin Rızai.

Bunlarla beraber reformistler içinde de bir ayrım yapmak olası. Bu çok katı bir ayrım olmamakla beraber, kendisini hissettiriyor.

Reformistler içinde daha sol denebilecek bir grup Mehdi Kerrubi’yi destekliyor. Tabii bu solun İran’a özgü bir sol olduğunu söylemek lazım. Hüseyin Musavi’nin ise bu gruptan destek alamayacağı aşikar.

Musavi’nin taraftarlarına (siyasi yelpazenin ortası!) göre ise onun hem reformist kimliği, icraatları ve tecrübesi sandıkta önemli bir koz olacak. Bununla birlikte reformistler arasındaki bu yarışın, “diğerleri”nin işine yarayacağını ikaz eden aydınlar da var.

Ama seçimlere çok kısa bir süre kaldığından ayrışmanın toparlanması zor görünüyor. Buna rağmen Musavi’yi destekleyen hayli grup bulunuyor İran’da.

Ayrışma noktaları daha çok siyasi inceliklerde görünse de her iki adayın kamuoyuna açık söylemlerinde reformist tınılar hayli hakim.

Basın özgürlüğü, iktisadi vaadler, özgürlükler, toplumun siyasete katılımı önündeki engellerin kaldırılması, hükümette kadın bakanlara yer verme, etnik grupların temsili, kadınların giyim-kuşamı, yargı reformları türünden açılımlar her iki adayın konuşmalarında yer alıyor.

Muhafazakar adaylardan Muhsin Rızai’nin seçime katılımının ardında  Ahmedinejat'ın oylarını azaltma niyeti olduğu söyleniyor. Çok güçlü bir aday değil.

Yani Ahmedinejad’a göre. İran Cumhurbaşkanı’nın en önemli aday olduğuna şüphe yok. Fakat muhafazakarlar içinde de bir çatlak olduğu, kimi etkin isimlerin reformistleri desteklediği de Tahran’dan gelen haberler arasında. Yine de sezime az süre kala en güçlü aday o.

Ama Musavi’yi göz ardı etmek veya kazanamayacağını söylemek büyük bir risk almak olur. Çünkü böyle bir ihtimal var. Sandık günü yaklaştıkça TV kanallarına katılan Musavi’nin söylemi İran’da bir etki yaratıyor.

Hasılı iki aday arasından kesini bulmak güç. Zaten bir çok İran gazetesinin verdiği anketler de ya başabaş rakamlar veriyor veya destekledikleri adayı tartışılır biçimde önde gösteriyor.

Ama şurası kesin. Geçen seçimlerde milyonlarca İranlı sandığa gitmemişti. (Kimi rakamlara göre 8 kimi rakamlara göre 10 milyon seçmen!)

İşte bu seçmenlerin galibi belirleyeceğine inanılıyor. Peki bu sefer oy atmaya gidecekler mi? Hava öyle.

İRAN'DAKİ GENEL SEÇİM KAMPANYALARINDAN İLGİNÇ GÖRÜNTÜLER

www.iyibilgi.com

Bu haber 1,484 defa okundu.