Barış planından bu çıktı: 'Kağıt'tan devlet

24 Mayıs 2009 10:30 tsi
Tüm dünya Başkan Obama’nın yeni Ortadoğu barış planını merakla bekliyor. İsrail bu kez gerçekten kaybediyor mu? Obama kim ne vaat ediyor? İki devletli çözüm aslında ne? İyibilgi o planı ve Filistinlilere barış diye sunulan ‘kağıt’tan dev

Son iki ayda yaşananlar göbek bağıyla birbirine bağlı iki müttefik ABD ile İsrail arasında sorun varmış izlenimi yaratıyor. Obama’nın İran’la diyalog kurma, İslam dünyasıyla yakınlaşma ve Ortadoğu’da barışı zorlama politikaları Tel Aviv ile arasında soğuk rüzgarların esmesine neden oluyor gibi görünebilir. Ancak durum pek de sanıldığı gibi değil. Zira Obama’nın İsrail’e çağrıda bulunarak dile getirdiği iki devletli çözüm modeli sanıldığının aksine Filistin’e bir devlet “bahşetmiyor.”

Önce filmi hafta başına saralım ve ABD Başkanı Barack Obama ile İsrail Başbakanı Netenyahu arasında gerçekleşen görüşmeye değinelim. Netenyahu ile yapılan görüşmenin ardından kameraların karşısına geçen iki lider ülkelerinin soruna yaklaşımıyla ilgili önemli farkları ortaya koydu. Netenyahu gündemin İran’ın nükleer çalışmaları üzerine odaklanması için çaba harcarken Obama Orta Doğu barış süreciyle ilgili konuştu.

Obama İsrail hükümetinden öncelikli olarak yerleşim çalışmalarını durdurmalarını istedi. ABD’nin iki devletli çözümü güçlü bir şekilde desteklediğini belirtti. Netenyahu ise ikinci devlete vuru yapmadan Filistinlilerle barış massına oturmaya hazır olduklarını söyledi. Diğer yandan Ortadoğu barışının öncelikli olmadığını, İran sorununun çözülmesi gerektiğini, böylece Ortadoğu’ya barışın daha hızlı geleceğini ima etti… Obama ise İran’a da tarih vererek özellikle Haziran ayında yapılacak seçimlerden sonra Tahran’dan nükleer silah çalışması ile ilgili somut adımlar beklediğini, “sonsuza kadar bekleyemeyeceklerini”, diplomatik yaklaşımın işlemesi için yılsonuna kadar İran’ın adım atması gerektiğini belirtti.

Peki Netenyahu’nun kabullenmediği ancak Obama’nın açıkladığı iki devletli çözüm ne? İsrail basınında yer alan bilgilere göre Obama’nın açıklayacağı barış planı Filistin’e ordu kurma ve havasahasında tam kontrol hakkı vermiyor. Ayrıca sözkonusu “devlete” üçüncü ülkelerle askeri anlaşma yapma hakkı da tanınmıyor. Sözkonusu plana göre Filistinlilerin başkent Doğu Kudüs olarak kabul ediliyor. Plana göre topak sorunu iki ülke arasındaki toprak değişimleriyle çözülmeye çalışılacakken eski Kudüs’ün uluslarası yönetime verilmesi planlanıyor. Ancak bu uluslar arası yönetimin kimlerden oluşacağına ilişkin henüz bir bilgi yayınlanmadı. Plana göre Filistin devleti kurulduktan sonra İsrail ve Arap devletleri arasındaki ilişkilerin başlaması öngörülüyor. Ayrıca anlaşmayla Filistinli mültecilerin yurtlarına dönme hakları elinden alınıyor. ABD ve AB ülkelerine dönemeyecek Filistinlilerin tazminat hakkını düzenlemeyi vaat ediyor. Plan dört yıl içinde Filistin devletinin kurulmasını öngörüyor. Filistin’e “kağıt üstünde bir devlet- entity-” verecek bir anlaşmanın içerideki gerilimi daha da artırabileceği tehlikesi mevcut. Zira Abbas yönetiminin böyle bir anlaşmaya hayır demeyeceği belirtiliyor ancak birkaç ay önce Gazze’de 1500 kişinin ölümüyle sonuçlanan bir savaştan sonra Hamas’ın bu anlaşmada yer alıp almayacağı muğlaklığını koruyor.

 

Bu haber 656 defa okundu.