Azmin sonu skandal

22 Mayıs 2009 14:34 tsi
Britanya, yakın tarihindeki en büyük siyasi skandalın patlak vermesi ertesinde geniş çaplı politik reform çağrılarının alevlenmesiyle çalkalanıyor. Skandalın odağında, Avam Kamarası’ndaki milletvekillerinin hemen tüm harcamalarını devlete ödetmeleri

Bazı parlamenterlerin, evlerini dekore etmek ve yenilemek için kamu kaynaklarını kullandıkları ve ardından evlerini satarak kazanç sağladıkları, zaten ödenmiş olan kredi bedellerini devletin sırtına yükledikleri bile gözleniyor. Skandal, bu boyutuyla siyasetin Britanya gibi demokrasinin beşiği sayılan bir ülkede bile yolsuzluğa ne denli derin biçimde bulabileceğini gösteriyor. Ancak, olayın bir de hak ve özgürlükler açısından kilit önem taşıyan boyutu var.

Zira, usulsüzlüklerin ortaya çıkmasının perde arkasında, Amerikalı bir gazeteci/yazar olan Heather Brooke’un 2004’ten bu yana yılmadan yürüttüğü bir bilgi edinme yasasını kullanabilme savaşı var. Britanya’da ve Türkiye’de ‘bilgi edinme yasası’nın vatandaşlara getirdiği hakları, internet hukuku ve bilgi edinme hakkı konularının dünya çapındaki uzmanlarından Yaman Akdeniz’e sorduk.  Akdeniz’e göre, gerek Britanya gerekse Türkiye’de bilgi edinme hakkı yasasının uygulanmasında büyük sorunlar yaşanıyor. Problemler de, genelde ‘siyasi ve bürokratik engellerden’, daha doğrusu engellemelerden kaynaklanıyor. Akdeniz, politik engellere  Britanya’da meclis üyelerinin Brooke’un başvurusunu savuşturmak için ellerinden geleni yapmasını gösteriyor.

Akdeniz’in kendisi de, Türkiye’deki bilgi edinme yasasını sınamak için, Başbakanlık ve Cumhurbaşkanlığı’na başvurarak, İngiltere Kraliçesi II. Elizabeth’in Türkiye ziyareti esnasında verdiği ve aldığı hediyelerin listesini talep etmişti. Fakat, soruları Bilgi Edinme Kanunu’na göre hakkı bulunsa da yanıtlanmamıştı. Buckingham Sarayı ise, İngiltere Kraliçesi Britanya Bilgi Edinme Yasası’nın kapsamı dışında kaldığı halde, Akdeniz’in sorularını yanıtlamıştı.

Türkiye’nin Bilgi Edinme Hakkı Kanunu, 9 Ekim 2003’te TBMM’de yasalaştı. Dönemin Devlet Bakanı Mehmet Ali Şahin, mecliste yasayı ‘açıklık ve şeffaflık esas, sır ve gizlilik istisna’ kılan bir kanun olarak tanımlamıştı. Ancak Akdeniz’in de araştırmaları esnasında bizzat şahit olduğu üzere, Britanya’daki engellemelerin daha ciddi boyuttakileri keyfilik ve devletin kendini savunma refleskinin devreye girmesiyle Türkiye’de yaşanıyor.

Olay nasıl gelişti?

* Ekim 2004: Brooke, Britanyalı parlamenterlerin harcamaları hakkında bilgi edinmek için resmî makamlara başvurularda bulundu, talebi reddedildi.
* Ocak 2005: 2000 yılında kabul edilen ve parçalar halinde uygulamaya konan Bilgi Edinme Yasası’nın resmî bilgilere ‘erişime genel hak’ tanıyan kısmı yürürlüğe girdi.
* Haziran 2007: Resmî bilgilere erişilmesini sağlamak ve kişisel bilgileri koruma altına almak konularında çalışan, bağımsız bir kurum olan Bilgi Edinme Komiserliği, Brooke’un talep ettiği bazı bilgilerin açıklanması ancak faturaların gizli kalmasına karar verdi.
* Şubat 2008: Bilgi Edinme Komiserliği’nin kararlarına yönelik itirazlara bakan
Bilgi Mahkemesi, faturaların açıklanması gerektiği kararını verdi. Avam Kamarası
temyize gitti.
* Mayıs 2008: Brooke, Yüksek Mahkemeye götürülen davayı kazandı. 14 parlamenterin faturaları halka açıklandı.
* Mayıs 2009: Tüm parlamenterlerin masraf kalemlerinin dosyasını Telegraph 140 bin dolara satın  alarak sızdırdı.

BASIN  BÜTÜN HARCAMALARI AÇIKLADI

Telegraph, Britanyalı parlamenterlerin devlete ödettiği kişisel harcamalarını tek tek açıkladı. Hatta, gazete milletvekillerinin evlerini Google Earth kanalıyla mercek altına alarak, devlete fatura edilen ‘bahçe havuzundaki ördekler için yüzen ada’, ‘bahçe duvarı’, ‘malikanenin aktarılan çatısı’ gibi masraf kalemlerinin resimlerini yayınladı. Vekillerin kamu kaynaklarını kullanarak aldıkları arasında, ‘gofret, gözkalemi, ruj, DVD oynatıcı ve DVD’ler, televizyon, diş ipi, çarşaf, perde, temizlik gereçleri’ de var.

Taraf

Bu haber 746 defa okundu.