''Gizli el'' düzenlemez, yutar

13 Mayıs 2009 16:23 tsi
Hani diyorlar ya, “piyasayı gizli el düzenler” diye... Değil... “Gizli el” düzenlemez; yutar, kazanır...iyibilgi analiz

Öyle söyleniyor ki, kriz sanki kendiliğinden, irade dışı, zorunlu bir “doğal afet” gibi sunuluyor. Bu tutarlı bir tavır aslında...

Tutarlı, çünkü kapitalizm ve onun ideolojisi olarak liberalizm de teorik olarak kendisini “doğal olana” dayandırıyor. Dayandırıyor ama “doğal olmayan” ne varsa kapitalizmde...

Dolayısıyla doğal olmayanın doğal olduğu varsayımı- doğalmış gibi gösterilmesi, kapitalizm için hayati... Buradan bakınca bir insan kaynakları danışmanlık şirketinin “iş görüşmelerinde nasıl doğal olunur” kursu vermesi anlaşılabilir oluyor.

Doğalmış gibi gösterme sayesinde, “doğa kanunları gibi işlediği” söylenen piyasanın nasıl doğayı ve insanlığı tahrip ettiği çelişkisinin ve krizlerdeki-tahriplerdeki sorumlulukların üzeri örtülebiliyor.

Piyasayı düzenlediği söylenen “gizli el” söylemiyle de “gerçek eller” gizleniyor. Örneğin neo-klasik ekol hakimiyetindeki ders kitaplarında ‘sermayedar’ kelimesi hiç geçmez; onların iradi kararları ve etkileri irdelenmez. Sadece denklemlerde ‘arz’ adı altında diğer faktörlerle eş düzeyde ve etkileşim içinde bir etken olarak sunulur.

Bu sayede ortaya çıkan olumsuzlukların hesabı sorulacak bir merci de olmaz, insanlar olanı sineye çekmek zorunda kalır.

Bu durumu destekleyen bir diğer husus da, ekonominin siyasetten arındırılmış olmasıdır.

Son 30 yılda dünyada ve bizde de özellikle Kemal Derviş programıyla hükümetlerin ekonomi üzerindeki etkileri bertaraf edilmiş durumda. Bütün partilerin iktisadi bakışları arasında neredeyse hiçbir fark yok. Partiler arasında iktisat konusunda tartışma yok iken, olası tartışmalar ise sadece pratik düzeyinde. Yani temel anlayış, tartışma ve farklılaşma konusu değil...

Yani piyasa toplumsal dinamiklerden azade, imtiyazlı bir alan haline gelmiş durumda... Toplumun ekonomi üzerinde hiçbir tasarrufu yok...

Ama piyasanın sebep olduğu felaketlerin yükü de toplumun sırtına biniyor...

Kararlarını topluma sormadan alanlar şimdi batınca “aynı gemideyiz” muhabbeti çeviriyorlar.

“Bırakınız yapalım, bırakınız geçelim” diyenler, şimdi devletten yardım istiyorlar. Yurttaşların vergileri o şirketlerin kurtarılmasına harcanıyor...

Bunu da krizi “doğal afet” gibi sunmaları sayesinde yapıyorlar...

Oysa ekonomik kriz, doğal afetler gibi önlenemez değildir ve onların kararları yüzünden ortaya çıkar.

Örneğin son krizin patladığı mortgage piyasası, hem insanları geri ödeyemeyecekleri borçlanmalara itmişti hem de ev sahiplerinin evlerinin fiyatlarının- borsadaki değerlerinin aşırı şişmesine (kriz öncesi toplam 10 trilyon dolar civarında kredi toplamı) güvenerek zenginleştiklerine inandırmıştı ve şimdi ev sahipleri paralarını geri istedikleri için onları kandıran mortgage ve diğer finans kuruluşları batıyorlar.

Mesela ortalıkta serseri mayın gibi dolaşan ve kriz öncesinde yaklaşık 2 trilyon dolara hükmeden 9500 “hedge fonlar” finansal kuruluşları...

Bunlar gizli el değil...

www.iyibilgi.com analiz

Bu haber 768 defa okundu.