Baş döndüren diplomasi: Tehlike çanları

7 Mayıs 2009 09:50 tsi
Üç günde üç bölgede açılan kartlara dikkat!

Son bir haftada –hatta son üç günde- özellikle Türkiye’yi yakından ilgilendiren bölgelerle ilgili yaşanan diplomatik yoğunluk akıl donduruyor. Üç günde üç bölgede açılan kartlar dikkat çekiyor… iyibilgi ‘nihai kartların açılmasına az kaldı’ diyor. İyibilgi Washington

ABD’de yeni yönetimin ilk 100 gün sınavını vermesi, Kafkaslar ve Ortadoğu’da dengelerin alt üst olması, Azerbaycan, Ermenistan, Gürcistan, Rusya, Filistin, İsrail, Afganistan ve Pakistan’da eş zamanlı riskli gelişmeler… Irak’ta, Türkiye’de, Pakistan’da patlayan bombalar… Tüm gelişmelerin ortasında ABD ve Türkiye ve işte o baş döndüren diplomasi…

Belki farkındasınız belki de değil… Ancak son bir haftada Washington ve dünyanın diğer başkentlerinde yaşanan gelişmeler parmak ısırtacak cinsten. Son bir-iki haftada yaşanan tüm gelişmeler soğuk savaş sonrası dönemin sona erdiği, yeni bir sistemin doğum sancılarının can acıtıcı bir şekilde hissedildiği evreye sokuyor bizleri.

Papa, Peres ve Sarkozy

Washington’dan başlayalım… Washington önceki gün ve dün İsrail Cumhurbaşkanı Şimon Peres’i ağırladı. Peres’in Clinton ve Obama’yla görüşmeleri önemliydi. Verdiği mesajlar da… İsrail cumhurbaşkanı ABD Ortadoğu barış stratejisini değiştirirken ülkesinin barışa engel olduğu imajını silme odaklı mesajlar verdi. Peres ABD’deki en önemli Yahudi örgütü AIPAC’ta yaptığı konuşmada Neteyahu’nun tarih yapmak istediğini, tarihin ise ancak barışa katkı sunarak yazılabileceğini belirtti. Peres’in bu ziyareti ABD’nin Ortadoğu barışı konusunda baskı kurmaya başladığı, Filistin lideri Mahmut Abbas ile İsrail Başbakanı Netenyahu’yu Washington’da ağırladığı döneme denk geldi. Aynı zamanda İsrail dışişleri bakanı şahin Avigdor Lieberman Avrupa’da hoşnutsuzlukla karşılanıyor, Fransız lider Sarkozy Lieberman ile görüşmüyordu. İsrail dışişleri bakanlığı ise Avrupalı ülkeleri uyararak İsrail hükümeti aleyhine konuşmaya devam ettikleri takdirde barış sürecinden dışlanacakları mesajı veriyordu. Tam da bu dönemde Obama yönetiminin İran konusunda açılım politikasını Arap dünyasına anlatmak için ABD Savunma Bakanı Robert Gates Ürdün ve Suudi Arabistan yollarına düştü. Bu arada Ortadoğu’ya çok ilginç bir ziyaret gerçekleşiyor. Elinde önemli bir mali ve siyasi güç bulunduran Hıristiyan dünyasının manevi lideri Papa 16. Benedictus yarın Kudüs’e gidiyor. Avrupa basınında Kudüs’ü ziyaret edecek olan Papa’ya barış için mesaj vermesi yönünde çağrılar yapılıyor.

Rusya Ermenistan’a karşı Gürcistan diyor

Ancak Clinton’ın bu haftaki ziyaret trafiği sadece Ortadoğu’ya odaklı değildi. Clinton Ortadoğu gibi kritik bir konunun ardından Kafkaslar sorunu ile ilgili görüşmelerde bulundu. ABD Dışişleri bakanı Şimon Peres ile görüştüğünün ertesi günü Azerbaycan Dışişleri Bakanı Memmedyarov ve Ermenistan Dışişleri Bakanı Edward Nalbandyan ile aynı günde ayrı ayrı görüşmeler gerçekleştirdi. Bu görüşmelerde Türkiye ile Ermenistan arasındaki normalleşmenin önündeki en büyük engel Yukarı Karabağ sorunu ele alındı. Clinton görüşmeler için “faydalı geçti” dedi. Azerbaycan dışişleri bakanı ise Ermenistan’ın barış konusunda samimi olup olmadığının Prag’daki AB zirvesinde görüleceğini belirtti. Bu yüzden keskin bir diplomasi trafiği de bugün Prag’da yaşanacak. Cumhurbaşkanı Gül, Azeri lider Aliyev ve Ermenistan Cumhurbaşkanı Prag’da bir araya geleceği belirtiliyor. Ayrıca Başbakan Erdoğan da Ermenistan ile yol haritası açıklanmasının ardından sitemde bulunan Azerbaycan’a Türkiye’nin yaklaşımını anlatmak için 16 Mayıs’ta Bakü’ye gidiyor. Oradan da bölgesel dengelerde önemli etkisi olan Rusya ile görüş alışverişinde bulunmak için Soçi kentine geçecek. Bu arada hafta içinde çiçeği burnunda dışişleri bakanı Ahmet Davutoğlu ilk resmi temasını Azerbaycan Dışişleri Bakan yardımcısı Araz Azimov ile gerçekleştirdi.

Ancak Kafkaslardaki gelişmeler bundan ibaret değil… Hafta başında Gürcistan Rusya’nın desteklediğini ileri sürdüğü bir darbe girişimini engellediğini belirtti. Rusya bu iddiaya sert tepki gösterirken, ardından Gürcistan’da küçük çaplı bir askeri isyan patlak verdi ve anında bastırıldı. ABD Rusya’nın Gürcistan’ın içişlerine karışmasını ve 12 Ağustos anlaşmasını ihlal etmesini açıkça olmasa da kınarken Rusya bir yandan da AB ve NATO üyesi ülkeler ile mücadele etmek zorunda kaldı. Kanada iki Rus diplomatını ajanlık suçlamasıyla sınırdışı ederken Rusya’dan bu adıma aynı sertlikte yanıt geldi. dün iki Kanadalı diplomat Rusya’dan sınır dışı edildi. Bir adım daha ileri gidelim… Rusya için en kabul edilemez olaylardan birisi hemen yanıbaşında, üstelik Gürcistan topraklarında gerçekleşti. NATO ülkeleri Rusya sınırında askeri tatbikat düzenledi.

Üçüncü madde Afganistan

Son bir haftanın bu yoğun diplomatik ve siyasi gelişmelerini yine Washington’a dönerek tamamlayalım. Dışişleri Bakanı Hillary Clinton haftanın üçüncü gününde ABD’nin Ortadoğu ve Kafkaslar ile birlikte en sancılı ilgi alanı üzerine görüşmeler yaptı. Afganistan’da saldırılar artarken –dün ABD bombardımanı sonucu 100’e yakın sivil yaşamını yitirdi- ve Pakistan Taliban ile göğüs göğse çarpışmalar yürütürken Clinton, Pakistan devlet başkanı Zerdari ve Afganistan devlet başkanı Karzai ile bir araya geldi. üçlü görüşmenin ardından Obama iki liderle görüştü. Barack Obama, Afganistan Devlet Başkanı Hamid Karzai ve Pakistan Devlet Başkanı Asıf Ali Zerdari ile görüştükten sonra yaptığı açıklamada, ABD, Afganistan ve Pakistan'ın, El Kaide ve terörist müttefiklerini yenilgiye uğratmak için işbirliği içinde hareket ettiklerini söyledi.

Şimdi tüm bu diplomatik trafiği alt alta koyun: Son bir haftadır Ortadoğu, Kafkaslar ve Orta Asya’da yaşanan mücadelenin farkında mısınız? Ya da gelecek birkaç ay içerisinde bu üç bölgede yaşanacak dikkat çekici ve riskli gelişmelerin?

www.iyibilgi.com analiz

Bu haber 1,477 defa okundu.