8 saatlik işgününden 1 Mayıs'a...

Bugün dünya ülkelerinin büyük çoğunluğunda “işçi bayramı” olarak tanınan, kabul edilen 1 Mayıs, işgünü saatlerinin azaltılması mücadelesinin sonucu olarak doğdu.

“8 saatlik işgünü” talebiyle gerçekleştirilen ilk genel grev, 21 Nisan 1856’da Avustralya’da yapılmıştır.

1866 yılında, 1. Enternasyonal bütün dünya işçilerini 8 saatlik işgünü talebi için mücadeleye çağırdı. Ancak 1. Enternasyonal, uluslararası çapta bu tür bir mücadele kampanyası yürütecek durumda değildi.

Bu tarihten 20 yıl sonra, ABD’deki işçi örgütleri, 8 saatlik işgünü için 350 bin işçinin katıldığı bir grev başlattı. Eylemin başladığı gün, 1 Mayıs’tı. Grevin üçüncü gününde polis grevci işçilerin üzerine ateş açtı, dört kişiyi öldürdü. Bu olayı protesto etmek için Şikago’da toplanan işçilere de saldırıldı. Karşılıklı çatışma meydana geldi. Olaylar esnasında yaralanan polislerden yedisi öldü. 8 işçi önderi tutuklandı.

Patronlar, işçilere ders vermek için bu 8 kişinin asılarak idam edilmesini istiyordu. Avrupa ve Amerika’daki işçi örgütleri ve işçilerden yana güçler de “Chicago sekizleri”nin bırakılması için kampanyalar yaptı. Mahkemeden bir yıl sonra, “sekizlerden” dördü, Albert Parsons, August Spies, Adolph Ficher ve Georg Engel asılarak idam edildiler. İdam cezası almayan Louis Lingg ise, arkadaşlarının idamını protesto maksadıyla hapishanede, üstelik temin ettiği dinamitle intihar etti.

Devletin sert politikaları, Amerikalı işçilerin 8 saatlik işgünü mücadelesini dağıtmaya yetmedi. 1890 1 Mayıs’ında büyük bir genel grev örgütlemeye karar verdiler.

Temmuz 1889’da, dünyanın belli başlı işçi örgütlerinin temsilcileri Paris'te toplandılar. Bu “işçi kongresi”nin en önemli gündem maddelerinden biri, işgününün kısaltılması talebiydi…

Sonuçta, önce Avustralya’da, ardından ABD’de ortaya çıkan “genel grev” eyleminin dünya çapında yaygınlaştırılması benimsendi. Bu kararın hayata geçirilmesi için de Amerikalı işçilerin 1 Mayıs 1890’da yapacakları genel grev günü en uygun tarih olarak saptandı.

8 saatlik işgünü mücadelesi, 1 Mayıs’ı, günümüzde bir “emek ve dayanışma bayramı” haline getirdi. 1890 1 Mayıs’ında 8 saatlik işgünü talebiyle iş bırakan yüzbinlerce işçi, bu günün böylesine tarihi bir anlam kazanacağını elbette ki bilemezlerdi. Ancak attıkları adım süreklilik kazandı ve bugünlere gelindi…

120 yıldır 1 Mayıs, dünyanın dört bir yerinde işçi ve emekçilerin birlik ve dayanışma bilinciyle kutladıkları bir gün…

Bu gün, aynı zamanda birçok acı olay ve deneyimler yaşanarak herkes tarafından tanınan bir gün haline geldi. 1 Mayıs’lar, çoğu zaman provokasyonların da hedefi ve konusu oldu. 1 Mayıs 1977’de İstanbul’da yaşanan ve 36 kişinin hayatını kaybettiği olay, Türkiye’deki 1 Mayıs’lar içerisinde, akıllarda silinmez izler bırakan bir olay oldu. Karanlık güçlerin bu provokasyonu, Türkiye’yi “belirli” bir yöne çekmek amacı taşıyordu. Ve o “yön”ün darbe olduğu, 12 Eylül 1980 tarihinde görüldü…

1 Mayıs’ın şekillendiği 8 saatlik işgünü hakkı, bugün işçilerin sahip oldukları haklardan sadece biri. Demokratik hak ve özgürlükler, dünya ölçüsünde kabul gören bir bilinç ve duyarlılık haline geldi. Bugün 1 Mayıs’ı her zamankinden daha fazla bir “bayram” olarak kutlayabilmenin imkan ve şartları var.

1 Mayıs kutlu olsun…

-Kullanılan resim DİSK'in 1976 afişidir...

Hasan Soylu www.iyibilgi.com