Güney Kafkasya’yı sıcak günler bekliyor

25 Nisan 2009 09:11 tsi
'ABD’ye kızan Aliyev, ülkesini böylece Moskova’nın liderliğindeki KGAÖ’nün eksenine mi sokmaya çalışıyor?'

Semih İdiz / Milliyet

Güney Kafkasya’yı sıcak günler bekliyor

Türkiye ile Ermenistan’ın ilişkilerini düzeltmek için açıkladıkları yol haritası dünya çapında ilgi çekerken, Kafkaslar konusunda Azerbaycan’da da göz ardı edilen bazı gerçeklerin Türkiye’de pek bilinmediğini görüyoruz.
Bugün Türkiye’de ve Azerbaycan’da sözü nedense hiç geçmeyen bir gerçeği gündeme getirmek istiyoruz. Adı da Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütü (KGAÖ). Örgütün başını Rusya çekiyor. Diğer üyeleri ise Belarus, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan ve Ermenistan.
Bazı yorumcuların “Varşova Paktı II” diye adlandırdıkları bu örgüte Gürcistan, Ukrayna ve Azerbaycan üye değiller. Rusya’nın niyetlerinden duydukları endişeler bu ülkeleri NATO’nun etki alanına sevk etmiştir.
KGAÖ’nün temel ilkesini ise, kuruluş antlaşmasının 4’üncü maddesi ortaya koyuyor. NATO Şartı’nın 5’inci maddesinde olduğu gibi, bu madde, üyelerden birine karşı yapılan bir saldırıyı tüm üyelere yapılmış olarak kabul edileceğini ortaya koyuyor.

Rusya’nın istediği oldu
Örgütün Rus olan Genel Sekreteri Nikolay Bordyuzha da, 14 Ocak 2006 tarihinde “Nevazisimaya Gazeta”ya verdiği bir demeçte, Azerbaycan’ın Ermenistan’a saldırması durumunda örgütün ne yapacağına ilişkin bir soruyu yanıtlarken, sözünü ettiğimiz 4’üncü maddeye işaret etmişti. “Bu durumda herhangi bir yoruma gerek yok” diye eklemişti.
KGAÖ liderleri geçen ekim ayında Duşanbe’de yaptıkları zirve toplantılarındaysa, örgüt bünyesinde bir barış gücü kurmayı kararlaştırdılar. Rusya bunu aslında 2003’ten beri istiyordu. Fakat bazı üyelerin endişeleri vardı. Sonunda Rusya’nın istediği oldu.
Rusya Devlet Başkanı Dimitri Medvedev’in şubat ayında, KGAÖ ülkelerinin ortak bir ordu oluşturmalarının öneminden bahsetmesi ise Moskova’nın gönlündeki aslanı daha net bir şekilde ortaya koymuştu.
Türk halkı bilmiyor, Azeri halkı ise göz ardı ediyor olabilir. Fakat Ermenistan ile yol haritasının açıklanmasından sonra apar topar Ankara’ya gelen Azerbaycan Savunma Bakanı Korgeneral Sefer Abiyev herhalde bunları tüm ayrıntılarıyla biliyor.
Azerbaycan Cumhurbaşkanı Aliyev’in Rusya ile flörtünü şimdi bu anlaşılması basit gerçeklerin ışığında değerlendirelim. Ankara’ya ve Ankara’yı bu işe ittiğine inanılan ABD’ye kızan Aliyev, ülkesini böylece Moskova’nın liderliğindeki KGAÖ’nün eksenine mi sokmaya çalışıyor?

Bakü’nün seçenekleri az
Bunu istemiyor ama Erivan’a karşı destek bekliyorsa, Rusya’yı Karabağ konusunda, bu örgütün koruması altında olan Ermenistan’a karşı harekete geçirmeyi nasıl umuyor?
Öte yandan Bakü, KGAÖ’nün Karabağ’a “barış gücü” göndermesine razı olabilir mi? Hele hele birçok Azeri, Karabağ ile diğer Azeri topraklarının Ermenilere kaybedilmesinde hâlâ Rusya’yı suçlarken...
Özetle, Güney Kafkasya ile ilgili duruma gerçekçi bir gözle bakıldığında, Bakü’nün elinde çok fazla seçeneğin olmadığı görülüyor. Ankara’nın reel politikayı tekrar ön plana çıkarmasıyla, Azeri siyasetçilerin Türkiye’deki milliyetçi unsurları ajitasyon yoluyla harekete geçirmeye çalışmalarının sonuç getireceği de kuşkulu.
Bu durumda hem Bakü’ye hem de, Türkiye ile ilişkileri gerçekten normalleştirmek istiyorsa, Erivan’a Karabağ görüşmelerine daha büyük bir ciddiyetle sarılmaları seçeneği kalıyor. Bu durumda Azerbaycan Cumhurbaşkanı Aliyev ile Ermenistan Cumhurbaşkanı Sarkisyan arasında mayıs başında Prag’da yapılması beklenen görüşmenin önemi artmış bulunuyor.
Türkiye de, kuşkusuz, perde arkasında bu görüşmenin başarılı olması için çalışıyor. Çünkü Ankara da Karabağ konusunda ilerleme olmadan Ermenistan ile normalleşme yolunda somut adımların atılmasının aslında zor olduğunu biliyor.
Uzun lafın kısası, askeri anlamda olmasa bile, diplomasi açısından Güney Kafkasya’yı sıcak günler bekliyor.

Bu haber 859 defa okundu.