Soykırım demedi ama beter etti

25 Nisan 2009 08:29 tsi
Soykırım dedi mi, demedi mi?

Zeynep Gürcanlı / Hürriyet

ABD Başkanı Barack Obama, beklenen açıklamasında “soykırım” demedi. Bu kelimenin İngilizcesi olan “genocide” kelimesini kullanmadı. Ancak, herkesi şaşırtan birşey yaptı ve 1915 olayları için Ermenilerin kullandıkları Ermenice kelimeyi açıklamasının içine koydu; 1915 olayları için İngilizce metnin içinde, Ermeni terim, yani “Meds Yeghern” terimini kullandı.

Bu terimin Ermenice sözlük anlamı “Büyük Felaket”...

Nitekim, Türk Dışişleri Bakanlığı da,  Obama’nın kullandığı bu terimi “sözlük anlamında” almayı tercih etti. Dışişleri metindeki Ermenice terimi, “büyük felaket” olarak okudu.

Ancak bazı Ermeni diasporası bunu “soykırım-genocide” kelimesinin karşılığı olarak da kullanıyor.

Kısacası, Obama açıklamasını yaparken, soru işareti bıraktı.

Şimdi tartışma şu;

Soykırım dedi mi, demedi mi?

BELKİ SOYKIRIM DEMEDİ AMA, MESAJ ÇOK SERT

Obama, mesajında doğrudan “soykırım”ın İngilizce karşılığı olan “genocide” kelimesini kullanmamış bile olsa, yayınladığı mesaj son derece sert.

1915 olaylarından, “1.5 milyon Ermeninin katli ya da ölüme yürüyüşleri” olarak bahsetiyor. Osmanlı’nın son döneminde yaşananları “korkunç olaylar” olarak nitelendiriyor ve daha da ileri gidiyor;

“1915 olayları insanların, insanlara yaptıklarının karanlık yüzünü yansıtmaktadır...” diyor.

1915 olayları konusunda görüşlerini sürekli açıkladığını ve bu görüşlerin “değişmediğini” de vurgulayan Obama, “Benim beklentim, gerçeklerin tam olarak, samimi ve adil şekilde kabul edilmesidir” ifadesini kullanıyor.

Yani ABD Başkanı olarak “soykırım” demiyor ama, seçim kampanyasında 1915 olaylarını “soykırım” olarak nitelendirdiğini hatırlatıyor, “bu konuda aynı fikirdeyim” diyor ve üstelik Türkiye ve Türklere de, “siz de olayları bu şekilde kabul edin” mesajı veriyor.

Mesajında, Türkiye ile Ermenistan arasında başlayan yeni süreci destekleyen Obama, son bölümde “Med Yegern” terimini ikinci kez kullanıyor ve yine çok sert mesaj veriyor;

“Meds Yeghern’de kaybettiklerimizi hiçbirşey geri getiremez. Ancak Ermenilerin son 94 yıldır yaptıkları katkılar, yetenek, dinamizm ve uyuma yönelik bir vasiyet gibidir ve onları yok etmeye çalışanlara ders niteliğindedir...”

BUSH “TRAJEDİ” DEMİŞTİ

ABD Başkanları her yıl 24 Nisan’da geleneksel olarak, 1915 olayları konusunda mesaj yayınlıyorlar.

Ancak Obama’nın bu yıl yayınladığı mesaj, kendinden önceki iki Başkan’a, George w. Bush ve Bill Clinton’a göre, oldukça sert.
Bush, mesajlarında 1915 olayları konusunda “20. yüzyılın büyük trajedisi” olarak bahsetmişti. Bush’un geçen yıl ABD Başkanı sıfatıyla yayınladığı 24 Nisan mesajı şöyle başlıyor;

“Her yıl bugün, 20. yüzyılın en büyük trajedisinin kurbanlarının, Osmanlı İmparatorluğu’nun son döneminde yaklaşık 1.5 Ermeni’nin toplu katliamını ve zorla göç ettirilmeleri olaylarını anıyoruz...”

Bush mesajının devamında ise, Ermeni kökenlilerin Amerikan toplumuna katkılarını övmüş, ABD-Ermenistan ilişkilerine verdiği önemi anlatmıştı.

2007 yılında da benzer bir mesaj yayınlayan Bush, 2006’da ise 1915 olayları konusunda “korkunç trajedi” ifadesini kullanmıştı.

CLINTON “BÜYÜK FELAKET” VE “KATLİAM” DİYE BAHSETMİŞTİ

Bill Clinton ise 2000 yılında ABD Başkanı olarak yayınladığı mesajlarda 1915 olaylarından “büyük felaket” olarak bahsetmeyi tercih etmişti.

1999’da daha da dikkatli bir dil kullanan Clinton, 1915 olaylarından “tarihin en üzüntü verici bölümlerinden biri” olarak bahsetmişti. Clinton, diğer mesajlarında da olayları, “Ermenilerin tehciri ve katli” olarak nitelendirmişti.

Bu haber 893 defa okundu.