Kafkas satrancı’nda ‘dolaylı elçi’ hamlesi

24 Nisan 2009 09:27 tsi
Ermenistan’la imzalanan ‘normalleşme’ mutabakatının ayrıntıları belli oluyor: Karabağ’da işgal bitmeden sınır açılmayacak ancak... Ardan Zentürk yazıyor...

Ardan Zentürk / Star

Ermenistan’la imzalanan ‘normalleşme’ mutabakatının ayrıntıları belli oluyor: Karabağ’da işgal bitmeden sınır açılmayacak ancak iki ülke de diplomatik ilişki için birer büyükelçi akredite edecek.

Türkiye’nin, Ermenistan ile ilişkilerini ‘normalleştirme’ sürecinin olumlu yönde olduğunu ilan etmesi, ‘Obama’ya van minüt’ uyarısı olarak değerlendirilebilir mi? Telefonun öbür ucundaki dostum, bu soruyu gülerek yanıtlıyor: ‘Bizlerin diplomatik olarak böyle bir söz söyleme lüksümüz yok. Ama siz gazetecisiniz, yorumunuza saygı duyarım...’ Obama’nın aylardır ‘soykırım’ kelimesi içinde yer alacak mı, sorusuna neden olan 24 Nisan konuşmasından önce gelen dışişleri açıklaması ‘Bakın biz elimizden geleni yapıyor, Kafkasya’da kalıcı barış için çaba gösteriyoruz, siz de dilinize hakim olun’ anlamına mı geliyor? Dostumuz bu konuda biraz daha rahat konuşuyor: ‘Bu süreçte üçüncü tarafların çok sorumlu davranması gerekiyor. Gelişmeleri baltalayan açıklamalardan kaçınmaları birinci şart. Aksi takdirde doğabilecek bütün gelişmelerden de sorumlu olurlar...’

PARALEL DİPLOMASİ ATAĞI

TÜRKİYE-Azerbaycan-Ermenistan üçgeninde nasıl bir gelişme yaşıyoruz. Dostumuz aktarıyor: ‘Türkiye birbirine paralel diplomasiye önem vermiş durumda. 1-Ermenistan ile ilişkilerin normalleştirilmesi, bu yolla, Amerikan yönetimi ve Avrupa Birliği ile aramızdaki bir pürüzün ortadan kalkması, 2- Minsk Grubu bünyesinde sürdürülen görüşmeler çerçevesinde Dağlık Karabağ sorunu ve işgal altındaki Azeri toprakları konusunda çözüme varılması.’

Yani, Türkiye, ikili ilişkileri geliştirirken, Karabağ ve Azerbaycan sorununu kulak arkası etmiyor...

İŞGALE KARŞI TAM SAHA PRES

‘Ne demek? Tam tersine, bütün muhataplara bu sorun çözülmeden hiçbir gelişme olamayacağını bildiriyoruz...’

O halde, Karabağ’da sorun çözülmeden sınırı açmak gibi bir yaklaşım...

‘Olamaz...Bunu herkes biliyor. ’

Ama mesela, Ermenistan, Dağlık Karabağ’ın statüsünü bir kenara bırakıp, tek taraflı bir kararla işgal ettiği beş Azerbaycan bölgesinden geri çekilse...

‘Biz bunun için bütün taraflara için tam saha pres uyguluyoruz. Karabağ’dan çekilme pek çok gelişmenin de önünü açar...’

Bu durumda, Türkiye bir açıklamayla çok yönlü hamle yapmış oluyor, öyle mi?

‘Açıklamanın asıl muhatabı ABD ve Avrupa. Tabii ki Rusya. Türkiye, bu konudaki iyi niyetini sonuna kadar ortaya koydu, şimdi asıl iş bölgeyle ilgili diğer güçlere düşüyor. Bu açıklamayı sadece Obama’nın 24 Nisan konuşmasına dönük olarak değerlendirmeyin, bu kısır kalır. Asıl hedef, Kafkasya’da kalıcı barış için herkesi harekete geçirmek.’

‘Bakü’deki hava işimize yaradı’

Bütün bu süreçte Türkiye, Azerbaycan ile ilişkilerini tehlikeye attı mı? Bu soruya uzman yorumu şöyle: ‘İkili ilişkilere asla etkisi olmadı. Zaten Türkiye, bütün süreci Bakü’ye aktarmıştır. Kaldı ki, Bakü’de esen hava ve tartışmalar bizim de işimize yaradı. Böylece dünya, sorunun bir Türkiye-Ermenistan sorunu olmadığını çok net görmüş oldu. Bölgede kalıcı barış için Türkiye’nın sınırını açmasının yeterli olmadığı, aksine Dağlık Karabağ sorununun iki devlet arasında çözülmesi gerektiği bir kez daha ortaya çıktı. Bu bizim üzerimizdeki baskının azalmasına, Azerbaycan-Ermenistan görüşmelerinin öneminin yükselmesine neden oldu.

Sonraki adım ‘akredite elçi’

İKİ ülkenin mutabakat açıklaması yapmaları, iki ülke arasında 1993’te donmuş diplomatik ilişkilerin yeniden başlaması anlamına geliyor. Bundan sonraki ilk adımın, iki ülkenin karşılıklı olarak büyükelçilik akreditasyonunu gerçekleştirmesi olacağı belirtiliyor. Ankara’dan yansıyan bilgi, Türkiye’nin, diplomatik ilişkinin canlandırılması yönünde ilk adım olarak Tiflis’teki büyükelçisini Erivan nezdinde de akredite edeceği yönünde.

 

Bu haber 457 defa okundu.