Moskova-Bakü. Ankara-Erivan

23 Nisan 2009 11:52 tsi
iyibilgi, koca koca ülkelerden mini mini öyküler anlatıyor...iyibilgi Ankara

Ermenistan, Türkiye ile yakınlaşırken, Azerbaycan da (kızgınlıkla) Rusya’ya kayıyor. İşin sonu nereye varır henüz belli değil.

23 Nisan gecesi Türk Dışişleri’nin Ermenistan’la “kapsamlı bir çerçeve” üzerinde uzlaştığı (halk arasında yol haritası deniyor) anlaşması, ABD açısından olumlu karşılandı ve 24 Nisan’da Beyaz Saray’dan bir “soykırım” açıklaması çıkması ihtimali neredeyse imkansız hale geldi.

Ancak bu meselenin sadece bir boyutu. Günlük gelişmeler üzerinden pencereyi biraz daha aralamakta fayda var.

ABD, AB hatta İran’ın da önemli oyuncular arasında bulunduğu “Türkiye-Ermenistan-Rusya-Azerbaycan” denkleminin gelişmeleri için bu gelişmeyeri bir son olarak algılamak büyük yanlış olur.

Bir kaç gelişmeyi ve parametrelerini alt alta yazalım. Bu hafta sonu Bulgaristan’ın başkenti Sofya’da bir zirve düzenlenecek.

Bu zirveye ilgili 28 ülkenin liderleri katılacak. “İlgili”den kastımız enerji. Daha çok doğalgaz. Yani bir “doğalgaz zirvesi”!

Resmi ismi şu; “Avrupa İçin Doğal Gaz: Güvenlik ve İşbirliği Konferansı”! Bu toplantıya Türkiye katılıyor. Ermenistan da katılıyor ve burada da ikili görüşmeler olabilecek.

Konu Avrupa ve Doğalgaz olunca, bir de buna güvenlik ve işbirliği kelimeleri eklenince elbette Rusya’nın ve Azerbaycan’ın katılmaması düşünülemez.

Ancak katılmıyorlar! Rusya Başbakanı Vladimir Putin’in, Bulgaristan’da bu hafta sonu düzenlenecek ve 28 ülkenin katılacağı doğal gaz zirvesine gitmeyeceği açıklandı.
 
Mezaret şu; “Rusya ‘Avrupa Enerji Antlaşması’ ile ilgili önerisini açıkladı. Putin’in sunacağı yeni birşey yok.”

Putin toplantıya katılmayacağını açıklayınca bir başka ülke katılacağını açıkladı. Doğal gaz problemi yüzünden Rusya ile ikili ilişkileri kötüleşen Türkmenistan Devlet Başkanı Gurbanguli Berdimuhamedov, “biz geliriz” dedi.

Böylece haritaya bir başka denklem eklenmiş oldu. Çünkü hemen aynı gün Türkmenistan’da, “Türkmenistan ve Azerbaycan doğal gazının Türkiye ve Rusya üzerinden değil de, Gürcistan ve Ukrayna üzerinden Avrupa’ya taşınmasını öngören Beyaz Akım doğal gaz boru hattı projesinin tartışılacağı bir konferans düzenlenecek.”

Azerbaycan yönetimi de Bulgaristan’daki toplantıya katılmıyor. İlham Aliyev Sofya’ya gelmeyecek. Yani doğalgazın asal oyuncaları Moskova ve Bakü masada yok!

Tatbikat yapma, yok yok yaparım!

Takvim çakışmasına katılan bir diğer gelişme de NATO’nun Gürcistan’da bir tatbikat yapacak olması. Rusya buna çok kızdı. Ağzına geleni de söyledi, mealen; “Bunu yaparsanız Rusya-NATO ilişkileri kötü olur, 7 Mayıs’ta Rusya-NATO Genelkurmay Başkanları toplantısı var, tek başına oturursunuz, gayrı siz bilirsiniz” dedi.

Fakat ABD yönetimi buna kulak asmıyor. ABD Sözcüsü Robert Bud tarafından yapılan açıklama, 6 Mayıs-1 Haziran tarihleri arasında Gürcistan’da düzenlenecek NATO tatbikatının Rusya’nın ulusal güvenliğini tehdit etmediğini kaydetti. “Tatbikat iptal edilmeyecektir!”
 
Bu da denklemler haritasına eklendi ve sinirleri biraz daha gerdi. Birkaç günlük meseleler burada da bitmiyor.

Toplantı Sofya’da yapılacak demiştik. İşte bu Sofya, Ermenistan ve Türkiye’yi misafir edeceği gün ve tam da 24 Nisan öncesinde sözde soykırımı kabul etti! “Ermeni soykırımı kanıtlanmış bir gerçektir” dedi.

Ermenistan Dışişleri Bakanlığı da bu gelişmeyi kamuoyuna duyurdu! Gerçi Sofya Belediye Başkanı’nın Türkleri olan sevgisi (!) pek iyi biliniyor ama, zirve için havaalanına inecek Türk yetkililer, karşılamada bulunucak Başkan Boyko Borisov’un eline sıkarlar mı bilinmez.

İşte günlere hatta saatlere sıkışan bölge denkleminden bir kaç sahne. Ama ABD’yi atlamayalım. Dışişleri Bakanı Hillary Clinton ABD Kongerisi Temsilciler Meclisi’nde Türkiye ve Ermenistan arasındaki ilişkileri soranlara şu yanıtı verdi...

“İki ülkenin attığı adımların paylaşılan trajik tarihle yüzleşmede daha iyi bir ortam yaratacağına inanıyorum”.

Bu haber 1,014 defa okundu.