Kafkas gambiti

16 Nisan 2009 13:40 tsi
Bermuda şeytan 4'geni!..iyibilgi Ankara

iyibilgi Ankara

Problem o kadar karıştı ki, Türkiye-Ermenistan yakınlaşmasının sacayakları sadece bu iki ülkeyi çoktan aştı. Aslında galiba, baştan da öyleydi.

Belki de en iyisi, tabloyu en net görebilmenin yolu, “maddeler halinde”sebep-sonuç ilişkilerini yazmak!

Madde 1: Türkiye ve Ermenistan yakınlaşıyor. Sınırların açılması isteniyor. Güzel. Ama neden? Kimileri, “ne güzel gül gibi geçinmeden gidiyorduk” diyebilir!

Madde 2: Türkiye uzun zamandır kendi sınır bölgelerinde “sorunsuz diplomasi” politikası izliyor. Ermenistan da buna dahil. Ankara artık bunu aşmak istiyor.

Madde 3: Rusya’nın Gürcistan’ı oyundan düşürmesinden sonra petrol ve gaz yolları üç alternatiften bire indi. İran yolu zaten kullanılamıyor. Gürcistan Rusya tehtidi altında. Geriye Ermenistan kalıyor.

Madde 4: ABD ve belki de Batı da demek lazım, Kafkasya, Ortaasya coğrafyasındaki pozisyonlarını kaybediyor. ABD’nin bölgede üssü kalmadı. Ruslar attı. Oysa daha Afganistan ve Pakistan’da çok yapılacak iş var. Buraya bir “ayak” lazım.

Madde 5: Ermenistan-Türkiye denklemi kurulursa, Erivan Batı eksenine kayacak.  “Sanki kolaydı!” diyebilirsiniz. Doğru. Değil. Moskova kolay kolay Erivan’ı terk etmeyecek. Gerilimin bir parçası da bu zaten.

Madde 6: Ermenistan’da hâla Rus askerleri bulunuyor. Bunların bir bölümü de Dağlık-karabağ bölgesinde.

Madde 7: Azerbaycan bize niye kızıyor? Aslında kızmak da haklı olabilir. Çünkü Bakü ve Ankara’yı bir halkın iki ülkesi olarak görüyorlar. Ermenistan’la Türkiye’nin yakınlaşması, herşey bir tarafa kalplerini kırıyor.

Madde 8: Ama asıl sorun Dağlık-Karabağ konusunun, yani Ermenistan’ın buradaki işgalinin bitmesi, bitmeden de Türkiye-Ermenistan arasında sınır açılması gibi bir uzlaşının olmamasını istemeleri.

Madde 9: İşte Ankara burada sıkışıyor. Gerçekten de Azerileri üzmek istemiyor. Başbakan kendi ağzından “Dağlık-Karabağ’da gelişme olmazsa, Ermenistan’la uzlaşı zor” dedi. Dedi ama...

Madde 10: ABD de Ankara’yı sıkıştırıyor. Ermenistan’la olası müjdeli gelişmeyi bir an önce bekliyor hatta gecikmiş sayıyor. Tabii bir yandan da aba altından sopa gösteriyor. “24 Nisan geliyor, Beyaz Saray’ın ağzından birşey kaçabilir” diye.

Madde 11: Gerçekte Washington’un derdi “soykırım” falan değil. O sadece bir kart. Asıl derdi dediğimiz gibi bu uzlaşının stratejik boyutunda gizli.

Madde 12: Peki Türk hükümeti ne yapacak? Çünkü Ankara sadece Azeri ve ABD baskısıyla uğraşmıyor. Azeri konusunun iç politik denklemde de yeri var ve kamuoyu yanlış bir adımı cezalandırabilir. Türkiye’de Azeriler konusunda hassas geniş bir kesim bulunduğu gibi, muhalefetinde bu tür bir yanlışı dallanıp budaklandıracağından kimse şüphe etmiyor. Ve hala çözüm?

Madde 13: Çözüm şu: Ankara, Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki Dağlık-Karabağ sorununa çözüm konusuna destek ve katkı veriyor ama “arabuluculuk” türünden bir göreve girişmiyor gibi! Burası önemli. Zaten Erivan’ın bunu kabul etmesi de zor. Bu nedenle çözüm görevini “Minst Grubu” adı verilen, 10 yıldan fazladır çalışan, Rusya ve Fransa’nın dahil olduğu misyona bırakıyor. Sorunu onların çözmesini istiyor. Bu da aslında kimilerine göre garip bir durum.

Madde 14: Çünkü Rusya bu konuda taraf. Haliyle “neden çözsün ki” denebilir. Ama Ankara oradan gelecek çözüm de Rusya da bulunacağından sorumluluğun bir kısmını Kremlin’e bırakırken, öte yandan yukarıda bahsedilen eksen yüzünden Putin ve Medvedev’le kötü olmaktan kurtuluyor.

Madde 15: Eğer Minsk Grubu bir çözüm getirirse, daha doğrusu çözüm yolunda bir adım dahi ilerlerse işte o zaman Türkiye ve Ermenistan hemen sınırları açacak.

Madde 16: Peki Bakü buna ne der? Şu anki haliyle çok şey. Diyor da zaten. Ama çözüm yolunda bir somut gelişme, basit bile olsa ortaya çıkarsa, Azeriler de rahatlar. Böylece bir konsensus oluşabilir.

Madde 17: Hasılı: Rusya-Fransa ana ekseninden gelen Minsk Grubu, Azeri-Ermeni dosyasında Dağlık-Karabağ krizini zamana yayılmış biçimde bile olsa çözme yoluna girerse Ankara ve Erivan tokalaşacak.

Madde 18: Fakat zaman azalıyor. Yani Nisan sendromundan bahsediyoruz. Bu önemli çünkü ABD’deki basın ve muhalefet de Obama’yı sıkıştırmaya başladı. “Bütün o ülkelere gittin, güzel güzel gezip onları övdün ve destekledin. Söyle bakalım ABD’nin cebinde ne var” diyorlar.

Madde 19: Ankara ise bir de 24 Nisan açıklaması ile uğraşmak istemiyor. Bunun için bir an önce mesele hallolsun istiyor. Bir uzlaşı ele gelsin de içeriği çok önemli değil, zamanla bakarız diyen de var.

Madde 20: Türk-Azeri denkleminde kriz yaratan konulardan biri de, ne Bakü yönetiminin ne de Ankara resmi ağızlarının birbirini tamamen rahatlatacak sözler zikretmemesi. Ya da kamuoyuna yansımaması. Bunun da aşılması gerekiyor. Bu da işin sosyo-psikolojik yönü.

Sürpriz Madde: Hiç akla uygun gelmiyor ama: Türkiye’nin bu soykırım lafından bıktığı, Ermenistan’la yakınlaşmayacağı, zaman zaman AB konusunda olduğu gibi bilerek yavaşlayacağı, “soykırımı tanırlarsa tanısınlar, üzerinde biz oturuyoruz bu toprakların, artık bu işkence bitsin, şimdi uzlaşılsa bile seneye aynı dert” dediği, Rusya, Azerbaycan ve bölge denklemleri ile ilişkisini bozmayacağını söyleyenler de var. Var ama enerji ve ulaşım yolları meselesi çok önemli. Kısacası bu sürprizin hayat bulması, balığın kavağa çıkması denli zor.

Bu haber 1,876 defa okundu.