Yüksek gerilim çevremizi sardı!

11 Nisan 2009 09:12 tsi
Çatışmalar...Ayaklanmalar...Gösteriler...Neler oluyor?

Cenk Başlamış / Milliyet

Son günlerde Türkiye’nin kuzeyindeki geniş coğrafyada çatışmalar, askeri, siyasi ve toplumsal gerginlikler alevlendi. Kadife devrimlere karşın istikrarın bir türlü sağlanamaması ve demokrasinin çok yavaş yerleşmesi sürekli sorun üretiyor

Türkiye’nin yanı başında, Gürcistan’dan Azerbaycan ve Moldova’ya, Türkmenistan’dan Ermenistan ve Ukrayna’ya uzanan geniş bir coğrafyada değişik nedenlerle çatışmalar, askeri, siyasi ve toplumsal gerginlikler yaşanıyor. Bazı eski Sovyet cumhuriyetlerindeki sarsıntılı sürecin nedeni, bağımsızlıklarını kazanmalarının üzerinden geçen 20 yılda iç dengelerin ve istikrarın hâlâ sağlanamamış olması ve demokrasinin yerleşmesinin uzun sürmesi.

Ukrayna istikrara kavuşamazken, Gürcistan’da iktidar ile muhalefet kavga ediyor; Moldova’yı iç savaşın eşiğine getiren gelişmeler yaşanıyor. Azerbaycan’la Ermenistan, Sovyetler Birliği’nden devraldıkları sorunların etkisiyle birbirlerinin düşmanı durumunda. Türkiye ile Ermenistan arasında geçen yıl sonlarında başlayan, “futbol diplomasisi” de Bakü’deki bazı çevreleri kaygılandırıyor. Orta Asya’nın içine kapanık ülkesi Türkmenistan ise, Rusya ile beklenmedik bir gerginlik yaşıyor.

Moldova: İç savaş eşiğinde
Avrupa’nın en yoksul ülkesi Moldova hafta başında iç savaşın eşiğine geldi. Komünist Parti’nin kazandığı seçimlerde hile yapıldığını ileri süren muhalefetin düzenlediği gösteri kontrolden çıktı ve gençlerden oluşan 10 bin kişilik kalabalık, başkent Kişinyov’un altını üstüne getirerek parlamentoyu ve başkanlık konutunu yağmaladı. Olayların arkasında komşu Romanya’nın bulunduğunu ileri süren Devlet Başkanı Vladimir Voronin, dün yaptığı açıklamada, istikrarı korumak adına oyların yeniden sayılmasını kabul etti. Olaylar, vatandaşları aynı etnik kökten gelen Romanya ile Moldova arasında bir gerginlik yarattı.

Ukrayna: “Turuncu” şok
2004 yılı sonlarında, o dönemde muhalefet lideri olan Viktor Yuşçenko’nun, “Turuncu Devrim” adı verilen barışçı halk hareketiyle iktidara gelmesi toplumu umutlandırmıştı. Fakat Batı yanlısı liberal Yuşçenko değişik nedenlerle düş kırıklığı yarattı ve Ukrayna o tarihten bu yana hiçbir zaman siyasi istikrara kavuşamadı. Rusya ile ilişkilerde gerginlik yaşanıyor ve ülke yalpalamaya devam ediyor.

Gürcistan: Saakaşvili’ye ültimatom
Yaz aylarında Rusya ile savaşan Gürcistan’da sular bir türlü durulmadı. Savaş günlerinde “ulusal kahraman” olarak alkışlanan Batı yanlısı Devlet Başkanı Mihail Saakaşvili, şimdi muhalefetin boy hedefi haline geldi. Tiflis’te önceki gün düzenlenen dev gösteride iktidardan ayrılması için Saakaşvili’ye ultimatom verildi. Gürcü liderin görev süresinin dolacağı 2013’ten önce iktidardan ayrılmayacağını söylemesi üzerine dün gösteriler yeniden başladı. Muhalefet, Saakaşvili’yi yanlış politikasıyla Güney Osetya ve Abhazya’yı kaybetmekle suçluyor.

Azerbaycan: Karabağ kaygısı
Ankara-Erivan arasındaki temaslar Bakü’de, Türkiye’nin Azerbaycan’ın çıkarlarını göz önüne almadan Ermenistan’la uzlaşmaya varabileceği endişesi yarattı. Sadece Karabağ değil, çevresindeki Azeri toprakları da 1990’ların başından bu yana Ermenilerin işgali altında bulunuyor. Ankara, Karabağ sorunu çözülmeden Türk-Ermeni ilişkilerinin düzelmeyeceği mesajı veriyor. Erivan’ın geri adım atmaması, Bakü’nün Karabağ’ı almak için güç kullanabileceğini açıklaması Kafkasya’da savaş olasılığını canlı tutuyor.

Ermenistan: Muhalefet pusuda
Türkiye ile sürdürülen görüşmeler iç sorunların şimdilik rafa kaldırılmasını sağladı. Geçen yıl Serj Sarkisyan’ın kazandığı başkanlık seçimlerinde hile yapıldığını söyleyen muhalefet sokağa dökülmüş, çatışmalarda 8 kişi ölmüştü. Muhalefet, Türkiye ile görüşme sürecinde ulusal çıkarlar adına susma kararı aldı. Aşırı milliyetçiler ise, Türkiye ile görüşmelerde yakında ilerleme sağlanamaması halinde Erivan’ın süreçten çekilmesi için iktidara baskı yapıyor ve Karabağ konusunda ödün verilmesini engellemeye çalışıyor.

Türkmenistan: Gaz kavgası
Türkmen gazını Rusya’ya taşıyan boru hattında önceki gün meydana gelen patlama iki ülke arasında beklenmedik bir kriz yarattı. Rus Gazprom şirketi, kazayı teknik nedenlere bağladı, ancak Türkmenistan çok sert bir açıklama yaparak Rus tarafını boru hattında kasten kazaya yol açmakla suçladı. Kommersant gazetesi, doğalgaza olan talebin ekonomik bunalım nedeniyle düştüğünü, Rusya’nın bu nedenle Türkmenistan’dan gaz almak istemediğini yazdı ve iki ülke arasında “doğalgaz savaşı” yaşanabileceğini bildirdi.

Tacikistan: Rusya ile gerginlik
Kısa süre öncesine kadar Rusya’nın en “sadık müttefiki” olarak gösterilen Tacikistan’da Moskova karşıtı hava giderek yayılıyor. Moskova’da çok sayıda Tacik’in ırkçı “dazlaklar”ca öldürülmesi ardından yerel medyada çıkan sert yazılar iki ülke arasında gerginlik yarattı.

Bu haber 968 defa okundu.