Zoraki toka: Persler göz kırpıyor!

9 Nisan 2009 12:21 tsi
Tahran ilk kez ABD’ye gülümsedi. Yarım ağız, ama gülümsedi. Aslında fazla şansı da kalmıyordu. Çünkü Rusya onu yalnız bırakmaya başladı. Peki İran-ABD gerçekten tokalaşır mı? Şimdi değil. Ama yakın. Zamanı bile belli. Tabii iki ülke homurdanmazsa! <

Barack Obama, Başkanlık yemin töreninde de, daha yeni Türkiye’de bulunurken de İran’a aynı uzlaşı elini uzattı. İran da bu yaklaşık üç aylık süreç içinde hep aynı yanıtı verdi; “Sözle olmaz pratiği görelim, eli verip kolu kaptırmayalım”.

Ama bu 90 günlük süreç içinde sadece bu konuşmalar olmadı. İran’a yönelik küresel denklemlerde de değişiklikler oldu.

ABD için Tahran’ın önemi tek boyutlu değil. Terörle mücadeleden stratejik Afganistan-Pakistan coğrafyasına, İslam dünyası ile iyi ilişkilerden Irak’a, Basra’ya ve enerjiye kadar uzanıyor.

Yani Tahran dosyasının sadece karşılıklı cilvelerle götürülmesi mümkün değil. Bu yüzden bir yandan sıcak mesajlar gönderilirken, bir yandan da İran’a yönelik öncelikli sorunların çözümü düşünülüyor.

Bunların hepsinin sıcak mesajlar gibi ılımlı yollarla olmadığı söylenebilir. Ama en önemlisi şu; ABD ile Rusya, kısa süre önce sona eren Nükleer Silahların Sınırlandırılması anlaşmasını yenileme kararı aldılar.

Bunun kararı Almanya ve son G-20 toplantılarında verildi. Yapılan pazarlıkların bir boyutu da İran’a dokunuyordu.

ABD’nin Polonya ve Çekoslavakya’ya konuşlandıracağı “füze kalkanı” sistemi oyundan çekiliyor, bunun karşılığında da, (ABD’nin kalkana sebep gösterdiği) İran’ın nükleer çalışmalarına Moskova’nın arka çıkmaması, en azından onun da araya girmesi geliyordu.

Bugün gelinen nokta ise İran’ın nükleer çalışmaları konusunda çözüm yolları arayan 6 ülkenin (İngiltere, Almanya, Çin, Fransa, ABD ve Rusya) görüşmelere İran’ı da “yüz yüze” devat etmesi.

Bu anlamlı bir aşamayı işaret ediyor. İşte bu zamanlamayla İran’dan da beklenen yumuşak ton geliyor.

Ahmedinejad, ABD Başkanı’nın İran’a elini uzatma konusunda ’dürüst’ olduğunu kanıtlaması halinde görüşmeye hazır olduklarını artık söyledi. Böylece İran, Obama’ya yönelik şimdiye kadarki en güçlü mesajı vermiş oldu.

Esasen İran’da asıl patron olan İran dini lideri Ali Hamaney de daha önce nispeten yumuşak bir tonla; “harekete geçmeden önce ABD siyasetinde belirgin değişim beklediklerini” söylemişti.

Ahmedinejad’ın, "İran halkı, kendisine uzatılacak doğruluk, adalet ve saygı elini sıcak bir şekilde sıkacaktır. Yeter ki, içi dışı bir olsun ve bu uygulamada gösterilsin” sözleri elbette dikkate alınması gereken bir değişiklik.

Bununla beraber açıklamanın yapıldığı günün, İran’ın Ulusal Nükleer Günü’ne yakın düşmesi, Ahmedinejad’ın “iyi nükleer haberleri olduğunu” söylemesi de not edilmeli. Ama ilki kadar kalın kalemle değil.

Burada bir hayalden mi bahsediliyor yoksa ABD-İran yakınlaşması mümkün olabilir mi? Yakın zamanda dünya ancak bu türden işaretlerle tatmin olmak zorunda.

En azından 12 Haziran’da yapılacak İran Başkanlık seçimleri atlatılana kadar. Çünkü Tahran yönetiminin kamuoyunun hissiyatlarını göz ardı etmesi zor.

Bu bağlamda ilişkilerin hızlanması sürece bu tarihe odaklanabilir. Öte yandan ABD-İran yakınlaşmasına homurdanacak ülkeler de ortaya çıkabilir. İlki elbette İsrail.

İsrail’in uzlaşı tutumu, Filistin meselesinden bile zor. Hele bu hükümetle. Fakat Washington iddialı. İkinci ülke ise bir başka iyibilgi sürprizi olsun. Çünkü bölgede adı geçen ülkeler kadar büyük bir başka ülkenin de huzursuzlanması olası.

Kimliği ve nedenleri kısa sürede iyibilgi okurlarına sunulacak bir ülke.

Bu haber 854 defa okundu.