Emir-komuta zinciri kırıldı mı?

8 Nisan 2009 11:21 tsi
'Artık Türkiye, Kanada, İngiltere ve İsrail değildi. Tarih ona yeni bir rol biçiyordu.'

Şamil Tayyar / Star'daki köşe yazısından ilgili kısım

Emir komuta zinciri kırıldı 

ABD Başkanı Barack Hüseyin Obama’nın Ankara ziyareti sırasında tartışmaya açtığı ‘model ortaklık’, yıllardır ne anlama geldiğini bilmeye çalıştığımız ‘stratejik ortaklık’ kavramının yerine ikame edilecek gibi gözüküyor.

Düne kadar ABD’nin Avrupa ve Ortadoğu’da iki önemli stratejik ortağı vardı: İngiltere ve İsrail. Sayılırsa bir de Türkiye... 1 Mart 2003 tezkeresinden sonra testi çatladı ve bu ortaklık sadece fantastik bir ifade olarak lafta kaldı.

Türkiye, bu gruptan ayrıldı.

Çok derin dış politika bilgisine sahip olmadan bile bu ülke isimlerine (İngiltere ve İsrail) bakarak ABD açısından stratejik ortaklığın ne anlama geldiğini kaba hatlarıyla tarif etmek mümkündür.

Bu çerçevede, küçük ortaklar açısından ABD’nin küresel veya bölgesel politikalarına kayıtsız şartsız biatını esas alan emir komuta zincirinden söz edilebilir. Küçük ortakların şımarıklıklarına katlanmak ise ABD için tek ciddi fedakarlıktır.

1 Mart sonrası süreçte kırılan bu emir komuta zinciri, Obama yönetimi tarafından ‘model’ halkayla tutturulmaya çalışılıyor.

Türkiye’nin hesabı tuttu

Kuşkusuz, yeni süreci doğuran temel nedenlerden biri, Türkiye’nin yenidünya denklemindeki pozisyonudur. Bölgesel bir güç ve küresel bir oyuncu olarak, Obama’ya dünyayı Bush’tan farklı algılama motivasyonunu kazandıran dinamikleri tetiklemiştir.

Şunu da kabul etmek lazım; Prof. Dr. Ahmet Davutoğlu’nun ‘Ritmik Diplomasi’, ‘Stratejik Derinlik’, ‘Komşularla Sıfır Problem’ ve ‘Domino Teorisi’ gibi açılımları yeni Türk diplomasisinin odak noktasıdır.

Türkiye, Suriye ile problemlerini büyük ölçüde çözdü. İran’la sıcak bir diyalog kurdu. Irak’a tüm yardım kapılarını açtı. İsrail’in Suriye ve diğer bölge ülkeleriyle diyalog kurabilmesine yardımcı olmaya çalıştı. Filistin’in yanında oldu. Lübnan’da cumhurbaşkanlığı krizinin çözülmesine katkıda bulundu.

Rusya’nın Güney Osetya’ya saldırısı sonrası Kafkasya’da patlayan savaşın sona erdirilmesi için NATO ile Rusya arasında arabulucu oldu. Neredeyse her kıtada boy gösterip BM Güvenlik Konseyi geçici üyeliğini söke söke kopardı.

Özellikle Davos’tan sonra Tayyip Erdoğan’ın şahsında Türkiye, neredeyse tüm dünyada ezilmiş halkların sembolü haline geldi. Erdoğan da halinden memnundu, misyonunu şöyle tarif etti: ‘Kimsesizlerin kimsesi, sessizlerin sesiyim.’

Artık Türkiye, Kanada, İngiltere ve İsrail değildi. Tarih ona yeni bir rol biçiyordu. Anlaşılıyor ki, Türkiye’nin bu yeni rolünü en iyi okuyanlardan biri Obama oldu. Hurafeye dönüşen geleneksel politikalarla geleceği yakalamanın imkansızlığını gördü.

Böylece stratejik ortaklığın küllerinden model ortaklık doğdu.

Bu haber 1,004 defa okundu.