Ermenistan'la ilişkiler: Kritik viraj

7 Nisan 2009 12:13 tsi
Obama’nın temaslarında Ermenistan’la ilişkiler oldukça öne çıktı. Ama “ilişkilerinizi hızla normalleştirin” şeklinde temenni içeren görüşler belirtirken, Obama sorunun Türkiye açısından nasıl çok yönlü boyutları olan bir problem ol

Obama’nı tarihi ziyareti, en çok “Ermeni soykırımı” ve Türkiye’nin Ermenistan’la ilişkileri boyutuyla akılda kalacak.

Son olarak Obama, dün akşam saatlerinde Dolmabahçe’de adına düzenlenen resepsiyonda “sürpriz” temaslarda bulundu.

Türkiye Dışişleri Bakanı Ali Babacan ve Ermenistan Dışişleri Bakanı Edvard Nalbantyan’la bir araya gelen ABD Başkanı Obama, Türk-Ermeni ilişkilerinin “hızlı bir şekilde” normalleştirilmesi yönündeki görüşünü yineledi, bu konuda taraflara çağrıda bulundu.

Nasıl yol alınacak?

Merkezi Erivan’da bulunan Mediamax ajansının duyurduğuna göre, Ermenistan Dışişleri Bakanı Nalbantyan, ilişkilerin normalleşmesinde herhangi bir “ön koşul” kabul etmeyeceklerini bildirdi.

Bilindiği gibi Başbakan Erdoğan, daha önce G-20 Zirvesi için İngiltere’de katıldığı toplantıda, Ermenistan-Türkiye ilişkilerini değerlendirmiş ve “Dağlık Karabağ sorunu çözüme kavuşmadıktan sonra bizim Ermenistan ile ilgili sağlıklı bir karar vermemiz mümkün değil. Biz şu anda bu karara altyapı olacak şekilde adımlar attık. Buna kendimizi hazır hale getirdik. Bölgeyi de hazır hale getirmek için adımlar atıyoruz. Azeri dostlarımızla görüşmeler yaptık. Ermenistan ile görüşmeler yapıyoruz. ABD, Rusya, Fransa üstlendiği işi neticeye vardırsın ki bizim de işimiz kolaylaşsın. Kafkasya İstikrar ve İşbirliği Platformunu kurduk. Bu coğrafi esasa dayalı olarak Rusya, Türkiye, Gürcistan, Azerbaycan, Ermenistan'ın içinde olduğu platform. Biz Ermenistan ile nasıl bir araya geleceksek. Rusya da Gürcistan ile bir araya gelecek. Biz, barış üzerine kurulu bir dünya arzu ediyoruz. Komşularının birbiriyle kavgalı olmadığı bir dünya istiyoruz. BM Güvenlik Konseyi'nde geçici üyeliğimiz var. Bunun çalışmalarını sürdürüyoruz” şeklinde bir değerlendirme yapmıştı.

Erdoğan aynı konuşmasında 2005 yılında Ermenistan Devlet Başkanı Robert Koçaryan’a yazdığı mektubu da hatırlatmıştı.

Erdoğan mektubunda “Ermeni soykırımı konusunun tarihçilerin işi olduğunu” belirterek, iki ülke tarihçilerinin bu yönde bir çalışma başlatmaları için öneride bulunmuş ama mektubuna ve önerisine Ermenistan tarafından herhangi bir yanıt verilmemişti.

Nalbantyan Erdoğan’ın bu açıklamalarından hareketle ilişkilerin “normalleşmesinde” Türkiye’nin “ön şart” koyduğunu ileri sürerek “ön şart kabul etmiyoruz” diyor.

Azerbaycan'ın tepkisi

Öte yandan Dağlık Karabağ sorunu çözülmeden Türkiye'nin Ermenistan sınır kapısını açma ihtimali, Azerbaycan’da hiç de “hoş” karşılanmıyor. Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, tepkisini göstermek için İstanbul'da düzenlenen Medeniyetler İttifakı zirvesine gelmeyi reddetti. Cumhurbaşkanı Gül’ün telefon trafiği de Aliyev’in tepkisini geri çekmesine yetmedi.

Tablo bu. “Ermenistan’la ilişkilerinizi hızla normalleştirin” diyen bir Obama. “Ön koşul kabul etmeyiz” diyen bir Ermenistan. İşgal altındaki Dağlık Karabağ bölgesini hatırlatarak Türkiye’nin geliştirdiği “normalleşme” diplomasisine tepki koyan Azerbaycan…

Türk diplomasisinin sınavı

Görüldüğü gibi Ermenistan’la ilişkiler sadece “soykırım” konusuyla da sınırlı değil. Çok yönlü bir sorun. ABD’nin beklentilerini karşılamak, Azerbaycan’la ilişkilerin süratle bozulmasına yol açabilir.

Hükümetin Ermenistan’la ilişkilerde “tarihi” bir adım atarak geçen yıl Türkiye-Ermenistan milli takımlarının futbol karşılaşmasına Cumhurbaşkanı düzeyinde katılmasının, “iç siyasette” ne tür tepkiler yarattığını da hatırlamakta fayda var. CHP ve MHP, Ermenistan’la ilişkilerde mevcut problemli durumu aşmaya dönük herhangi bir açılımdan yana değiller.

Ancak mevcut çok yönlü problemli durumun devam etmesi, Türkiye diplomasisi adına çok da tercih edilebilir bir seçenek değil.

Ama bu problemli durumun aşılması, Türk diplomasisinin sadece “tarihi” bir başarısı olmayacak, bölgesel liderlik pozisyonuna oturmak çabasındaki Türkiye’yi gerçekten “model” ve “lider” bir ülke haline getirecek.

www.iyibilgi.com

Bu haber 448 defa okundu.