Nereden çıktı şimdi bu?

26 Mart 2009 12:28 tsi
Yeni iddiaya göre, Rusya İran’a yeni bir doğal gaz hattı açacak. Oysa İran’da doğalgaz var! Fakat daha önemlisi bu hattın hangi ülkeden geçeceği. O ülkenin de bir tek şartı varmış? iyibilgi Ankara

Rus-İran ilişkileri son zamanlarda hep iyi oldu. Bu iyilik hali hep geliştirilmeye çalışıldı. Bu durumun son örneklerinden biri de, Rusya Enerji Bakanlığı ile İran Petrol Bakanlığı arasında imzalanan bir anlaşma.

Bu anlaşma petrol ve doğal gaz alanında işbirliği öngörüyor. Dahası Rus doğal gazının İran’a gönderilmesini de planlıyor.

Peki ama bu gaz nereden geçecek? Yani hangi ülke veya ülkelerden. İşte önemli noktalardan birisi de bu ve olası ülkenin Azerbaycan olduğu söyleniyor. Hatta Moskova, Rusya-Azerbaycan ilişkilerinin gelişmesinde bu adımı önemli sayıyor.

Rusya’dan İran’a gidecek bu hat için birden fazla güzergahtan söz etmek mümkün. Gaz, İran’ın kuzeyine ulaştırılacağından, iki ülkenin ismi zikrediliyor. Birisi Azerbaycan diğeri ise Türkmenistan.

Aslında Azerbaycan söz konusu olursa, zaten bir doğalgaz hattı var. Şu an kullanılmıyor. Ama proje hayat bulursa kullanılmaya uygun, hatta hazır.

Azeri basını şu sıralar, iki ülke arasında bu boru hattının kullanımı konusunda temaslar yapıldığını sıkça kaleme alıyor. Ya Bakü yönetimi? Onlardan gelen “hava” da gelişmeleri teyit eder biçimde.

Örneğin, Azerbaycan Devlet Petrol Şirketi Başkanı Rovnag Abdullayev, Rus doğal gazının İran’a gidişi için “Gazimagomet-Astara-Bindbiand” doğal gaz boru hattının haciminin artırılması ve Astara’daki istasyonunun yenilenmesi gerektiğini söylemiş.

Ya İran açısından durum ne? Gerçekte İran bir doğalgaz ülkesi. Fakat uluslararası pozisyonu ve çekişmeler yüzünden ortaya çıkan ekonomik durum, bu kaynakların, bulunması, araştırılması, çıkarılması işlemlerini neredeyse imkansızlaştırıyor.

Tahran, Türkiye’ye de gaz veriyor ama bu gaz Türkmenistan’dan geliyor. Yani oradan alıp biraz kâr koyduktan sonra Türkiye’ye gönderiyor.

Geri kalan yerli gaz ise anck kendi ihtiyaçlarına, hatta ona bile yetmiyor. Zira gaz olsa bile İran’ın tümüne servis etme altyapısı zayıf.

Ankara’nın İran’da kimi bölgelerde (Pars alanı gibi) doğalgaz işletme girişimleri de oldu. Ancak bunlar şu anda pratik bulmuyor. Yeni ABD yönetiminin İran’la yakınlaşması ve bir uzlaşı çıkması durumunda belki bu olanak sağlanabilir. Fakat şimdi yok.

Öte yandan Azerbaycan enerjisinin İran’a yöneltilmesi, buradan Türkiye’ye ve hatta Avrupa’ya ulaştırılması projesi hiç yeni değil.

Fakat bu gaz Azeri gazı veya Hazar enerjisi olarak değerlendirilebilir. Rus gazının gelmesi ise işin bir başka boyutu. Bakü’nün projeye sıcak yaklaşımı nasıl olur diye sorulursa, Azerilerin tek “önemli” şartının olduğu söyleniyor.

O şart ise, doğalgazın İran’ın ardından Ermenistan’a-mâlum nedenlerle-ulaştırılmaması! Bunun Rusya tarafından garanti edilmesi. Ve yine Rusya kaynaklarına göre bu garanti verilecek.

Türkiye-Ermenistan yakınlaşmasının yaşandığı ve kısa süre içinde önemli açılımların gerçekleşmesinin beklendiği bu dönemde, yeni hattın ne anlama geldiği de ayrıca değerlendirilmeli.

Keza bu soru, şu sıralar AB tarafından geciktirilen Nabucco Projesi için de tekrarlanmalı.

Bu haber 1,501 defa okundu.