Şam şekeri: Esad kimi seviyor?

Aslına bakılırsa, Ehud Olmert bir gecede karar değiştirip Gazze’ye saldırmasaydı, yani Erdoğan-Esad-Olmert “aynı telefonda” saatler geçirdiği gecenin ardından, barışa adım kala Gazze’ye saldırmasaydı, Suriye bugün İsrail’i bile sevebilirdi.

Washington’un bölge politikalarının yavaş yavaş netleşmeye başladığı bu günlerde, Ortadoğu’nun en popüler kavramı, “arabuluculuk”.

Ankara’nın hayli tecrübe kazandığı ve bir kaç adım önde gittiği bu yeni süreç, büyük-küçük farkı gözetmeksizin ülkelere “arabuluculuk prestiji” fırsatı sunuyor.

Bunlardan biri de Suriye. Esasen Şam yönetimi hem şimdi hem de daha önce “çok taraflı ilişki götürme” konusunda uzman bir diplomasiye sahip.

Doğal olarak bu yeni dönemde Suriye, büyük fırsatlar görüyor kendi ülkesi için. Bunların başında da kuşkusuz ABD ile iyi günler beklentisi geliyor.

Şam, uzun süredir ABD’nin baskısı altında olsa da, bugün ABD yönetimi açık biçimde Suriye ile temas kuruyor ve görüşmeler yapıyor.

İlişkinin önemli bir ayağı da, belki olmazsa olmazı da Ortadoğu Barış Görüşmeleri. Suriye veçhesinden bu süreci yönlendirebilecek ülkelerin listesi belli.

ABD, Türkiye ve Fransa! Ancak hangisinin ne ağırlıkta rol oynayacağı henüz tartışmalı. Ama bir sıralama yapmaka gerekirse, Türkiye, ABD ve Fransa’nın isimleri zikredilebilir.

Suriye diplomasisi açısından ise bu sürecin yönetiliş biçimi, bu üç ülkenin de katılımı ile mümkün. Onlar ABD “süpervizor”lüğünde pratiğini Ankara’nın götüreceği, Fransa ve Mısır’ın destek vereceği bir planı uygun buluyorlar.

Hatta eğer bu plan iyi işler ve ABD ile ilişkiler iyi kurgulanırsa, Şam’ın Washington’a bir teklifi daha olacak. Bu teklif, İran ile ABD arasında Suriye’nin arabuluculuk yapması.

Gelinen bu nokta-henüz düşüncede bile olsa-kısa vadeli geçmişe göre hayli ileri. Sureyi, Türkiye’nin önemli bir aşamayı başardığını düşünüyor. Avrupa ve ABD’nin oyun dışı kaldığı bir anda devredeydi ve İsrail’le ilişkilerde başarmanın sınırından döndü.

Ancak bundan sonra denklemin değiştiğine de inanıyorlar. Davos vakası ile şu an çalışmaları süren yeni ama “aşırı” milliyetçi İsrail hükümeti bileşiminin işleri biraz zorlaştırdığı fikrindeler.

Yanlış anlaşılmasın. Türkiye’yi süreçte biraz geri plana itmeyi hiç düşünmüyorlar. Ama daha çok oyuncunun bulunduğu bir yeni dönemin şartlarını görüyorlar.

Bu nedenle de yukarıda çizilen modeli benimsiyorlar. Yani Türkiye olmadan meselenin hallolamayacağını fakat İsrail’i ikna için ABD’nin gerekli olduğu kanaatindeler.

Peki ya, İran-ABD arasında arabulucuk arzuları. O “şimdilik” zor. Daha büyük oyunculara ihtiyaç duyuyor.

www.iyibilgi.com