Avrupa enkaz altında kalır mı?

25 Şubat 2009 18:56 tsi
'...AB’nin yeni üyeleri iflas ederse bu ülkelerin enkazını kaldırmak çok zor olacak.'

Süleyman Yaşar / Taraf

Türkiye ekonomisi niye iyi

Amerikan mali krizi, fakirlerin aldığı konut kredilerini geri ödeyememeleri nedeniyle çıktı. Mali kriz önce Amerika’dan Avrupa Birliği’nin en gelişmiş ülkelerine sıçradı. Şimdi de birliğin yeni üyeleri sayılan eski sosyalist ülkeleri zor duruma düşürdü.

Avrupa Birliği’nin yeni üyeleri eski sosyalistler, aldıkları kredi borçlarını ödeyemeyince Avrupa’nın zenginlerini yeni bir krize daha soktular. Avrupa’yı sarsan bu ikinci kredi krizi dalgası şöyle gelişti:

Soğuk savaşın bitip, duvarın yıkılmasının ardından eski sosyalist ülkeler piyasa ekonomisine geçtiler ve pek çok bankayı özelleştirdiler. Bu bankaları Avusturya, İsviçre ve İtalyan bankacıları satın aldı. Daha sonra bu bankalar Macarlara, Bulgarlara, Polonyalılara, Letonyalılara, Çeklere, Romanyalılara konut kredisi ve tüketici kredisi verdiler.

Yedi ay öncesine kadar bu krediler, faizi düşük olan İsviçre Frankı üzerinden verildi. Ama krizin ardından İsviçre Frankı değerlenip Doğu Avrupa ülkelerinin paraları aşırı değer kaybedince, tüketiciler aldıkları kredileri geri ödeyememeye başladılar. Krediler geri gelmeyince, Avusturya, İtalya ve İsviçre bankacılık sistemi büyük bir tehlikeyle karşı karşıya kaldı.

Bunun üzerine Avrupa’nın zenginleri, yeni AB üyelerinin batık kredilerini tahsil edebilmek için IMF’yle yoğun müzakerelere başladılar. Şimdi IMF’den tek istekleri var, eski sosyalistleri kurtarması. IMF bu işi çözmek için gelişmiş ülkelerden 500 milyar dolar ek kaynak talep ediyor. Avrupa’nın zenginleri bu ek kaynağı toplamak için şimdi yoğun bir çaba içindeler. Çünkü AB’nin yeni üyeleri iflas ederse bu ülkelerin enkazını kaldırmak çok zor olacak.

Gelelim Türkiye’ye... Bazıları Türkiye ekonomisini olduğundan kötü gösterip sanki dünya krizini Türkiye çıkarmış havasını yaratıyorlar. İşsizlik arttıkça adeta seviniyorlar. Oysa Türkiye ekonomisi, Doğu Avrupa ülkelerine göre oldukça iyi durumda. Bulgaristan’ın cari açığının ulusal gelire oranı yüzde 25, Litvanya, Letonya ve Romanya’da bu oran yüzde 15. Üstelik bu ülkelerin bütçe açıkları ve devlet borçları da oldukça yüksek. Türkiye’nin bütçe açığı küçük, cari açığı ise ulusal gelirinin yüzde 5’inin altına doğru iniyor. Devlet borçları da ödenebilir düzeyde bulunuyor.

Peki, Türkiye’de Doğu Avrupa ülkelerinde yaşanan sorunlar niye yaşanmıyor? Çünkü Türkiye’de yabancı para cinsinden konut kredisi ve tüketici kredisi pek kullanılmadı. Üstelik Türkiye’de ailelerin bankalara borçları da diğer ülkelere göre oldukça düşük. Bu nedenle Türkiye bankacılar için riskli değil. Dolayısıyla IMF’nin acilen ilgileneceği ülkeler arasında Türkiye yok.

Zaten Türkiye’yi dünya krizinin merkezi gibi göstermeye çalışanlara IMF de inanmıyor olmalı ki, müzakereleri sadece hükümet değil, IMF de yavaştan alıyor. Bize göre, Türkiye’yi diğer ülkelere göre oldukça sağlam bulan IMF, Türkiye ekonomisinin kendi programıyla yürüyebileceğini düşünüyor. Ne dersiniz?

Bu haber 685 defa okundu.