Medya siyaseti dizayn edebilir mi?

Medya-iktidar ilişkileri, Doğan Medya Grubu’na kesilen rekor vergi cezası nedeniyle yeniden gündemde. Bu, sadece Türkiye açısından da değil, uluslararası planda, her zaman üzerinde ciddi tartışmalar yürütülen bir konu.

Konunun hiç kuşkusuz basın özgürlüğüyle çok yakından ilgisi var. Basın ne kadar özgür olursa, iktidardan o kadar bağımsız yayın yapma imkanına sahip olur.

Bunun güvencesi ise tabii ki demokrasidir. Medyanın da bir parçasını oluşturduğu toplumun demokratik hak ve özgürlüklerinin güvence altında olmasıdır.

Fakat iyi biliyoruz ki, medya ve iktidar ilişkileri, her zaman birbiriyle çıkara dayalı ilişkiler kurmaya meyilli bir alan olagelmiştir. Hele ki bizde olduğu gibi tek işi gazetecilik, televizyonculuk olmayan medya patronlarının bulunduğu bir ülkede, bu, çok daha hissedilir boyutlarda kendisini gösteren bir realitedir.

Bunun yanında, bir de medya alanında fiilen “tekel” oluşturan bir güç haline gelinmişse, bu ilişki daha farklı bir hal almaya yüz tutuyor...

Bu “hassas” ilişkide, bazı özgün dönemlerde, iktidar zayıf, medya güçlü ise, hakim medyanın istek ve beklentilerinin ardı arkası gelmez olur. Daha da ileri giderek, “kendi” iktidar seçeneğini yaratmaya dahi soyunabilir.

İllüzyon
Bunun yakın tarihimizde bir örneği var. Alper Görmüş, bugün Taraf gazetesindeki köşesinde hatırlattı.

Görmüş, “En büyük medya grubu arkamda, bu iş tamamdır!” başlıklı köşe yazısında, medyanın Türkiye’deki iktidar oyununun en önemli figürlerinden biri olduğunu belirterek başladığı yazısında, bu görüşünü neye dayandırdığını şöyle açıklıyor:

“Bence bu sorunun cevabı, Türkiye’deki iki temel siyaset yapma anlayışından birinin çaresizliğinde gizli. Halkla birebir-yüzyüze ilişki kurma yeteneğinden mahrum olan bu siyasi pratiğin sahipleri, kendilerine güç vehmetmek ve moral bulmak için yüzlerini çaresizce büyük medya organlarına dönüyorlar. ‘İyi de’ diyebilirsiniz, ‘bunun bir yanılsama olduğunu seçimden hemen sonra anladıkları halde neden bir daha, bir daha aynı şeyi yapıyorlar?”

Görmüş, bu ara Doğan Medya Grubunun estirmeye çalıştığı “Kemal Kılıçdaroğlu geliyor” havasına getiriyor konuyu. Görmüş’ün aktardığına göre, Milliyet yazarı Abbas Güçlü’nün sunduğu Kanal D’de yayınlanan “Genç bakış” isimli programda sonuçları açıklanan ankette Kemal Kılıçdaroğlu yüzde 87 gibi yüksek bir oranla seçim yarışında önde gidiyor…

Biz burada kim yüzde kaç oy oranıyla gelir veya gider peşinde değiliz. Ama bazı medya organlarının yarattığı “illüzyonlarla”ın düşündürdüğü önemli gerçekler olduğunu da belirtmek durumundayız.

Medya siyaseti ‘dizayn’ eder mi?
22 Temmuz 2007 seçimleri öncesinde estirilen “Cumhuriyet Mitingleri” rüzgarı, bu konuda öğretici bir örnek olarak hatırlanmaya değer.

O dönemde CHP, “Cumhuriyet Mitingleri” ve bu mitinglerin medyanın ağırlıklı bir kesiminde yansıtılma tarzına bakarak, AKP’yi seçimlerde hezimete uğratacağını hesaplamıştı. Bu yüzden erken seçim konusunda çok ısrarcı oldu. Sonucu biliyoruz.

Alper Görmüş, Milliyet’in 14 Temmuz 2002 tarihli nüshasını hatırlatıyor. Milliyet’in o günkü nüshasında yayınladığı ankete göre İsmail Cem’in “Yeni Oluşumu” yüzde 60 oranında oy alarak geliyordu!

Dönemin Doğan ve Sabah medya grubu, iktidardaki Ecevit başkanlığındaki koalisyonu alaşağı etmeyi ve yerine “Yeni Oluşum”u getirmeyi kafasına koymuştu.

İsmail Cem-Hüsamettin Özkan ve Kemal Derviş için bu grupların gazeteleri “rüya ekip” türü manşetler attılar. Türkiye’nin özlediği ekip nihayet geliyordu…

Bu “oluşum” hızla partileşti. Yeni Türkiye Partisi adını aldı. Kendi manipülasyonlarının sihrine kapılmış bu medya gruplarında yer alan bazıları da parti içerisinde yer aldılar, seçimlerde aday bile oldular.

Sonuçta, 3 Kasım 2002 seçimlerinde bu parti yüzde 1 dolaylarında oy aldı. Sonra da silinip gitti.

‘Özgür basın’ pratikleri
Bu örnekten çıkarılması gereken sonuçlardan biri, Alper Görmüş’ün dikkat çektiği “illüzyon” konusudur. Halkla gerçek manada ilgisi olmayan medya gruplarının kendi dünyalarında yarattıkları seçenekleri siyasilere dayatmaları ve onların da bunun havasına kapılmaları…

Ama asıl önemlisi, kendisini “tekel” ilan etmekle, siyaseti dizayn etmeye soyunacak derecede “güç” ve “iktidar” olmaya duydukları ilgidir…

Siyaseti manipüle etmeye varacak kadar kendini şaşırmak bir “özgür basın” pratiği sayılabilir mi acaba?

Bu olaydan sonra, bu senaryonun sahiplerinden hiç “dersimizi aldık” mealinde bir değerlendirme yapıldığını ise bugüne değin duymadık.

Bugünlerde “özgür basın susturulamaz” sloganları atanları rahatsız etmek pahasına, “özgür basın pratikleri” üzerine hatırlatmalar yapmayı sürdüreceğiz…

www.iyibilgi.com