Aman: Ortada kuyu var, yandan geç!

19 Şubat 2009 15:47 tsi
Öyle böyle değil. Kör kuyu. Alem orada. Alemin şeytanları da orada! iyibilgi Ankara

‘Taliban’la mücadele’ diye ABD herkesi Afganistan’a çağırıyor. AB ülkelerinin kılını kıpırdattığı yok tabi. İş Ankara’ya kalıyor. Ama Taliban maliban hikaye. Arkası felaket.

Afganistan kör düğümünün, Irak ve Ortadoğu gibi önemli sorunlarını aşarak ABD’nin liste başı sorunu olması kimseyi şaşırtmasın.

Öncelik Taliban’la yani, terörle mücadele ama, bölgenin kör kuyusu da burası. Herkes orada. Hani, “Allah düşürmesin” derler ya, ne eksik ne fazla.

Afganistan’da, Bush iktidarı döneminde ilk bombayı yiyen Taliban, bugün o noktadan çok uzakta. Taliban ülkede gittikçe kuvvetleniyor. Bu yüzden de bölgeye asker gitmesi lazım.

Yeni Başkan Obama Irak’tan çektiği bir miktar askeri gönderecek. Ama yetersiz. Daha fazlası lazım. İlk başvurulan yerlerden biri Avrupa Birliği ülkeleri.

Ama hiç biri oralı değil. Muhtemelen ya hiç ya da göstermelik miktarda asker gönderecekler. Hal böyle olunca akla Türkiye geliyor. Bu konuda talep fısıltıları şimdiden Ankara’ya ulaşmış durumda.

İş sadece Taliban’a kalsa neyse. Fakat asıl ve çok boyutlu sorun, bölgedeki oyuncu sayısındaki fazlalık ve herbirinin kendi özel gündemi olması.

Aklınıza kim geliyorsa orada. Rusya, Çin, Hindistan, ABD, AB, İran, Pakistan, Ortaasya ülkeleri. Üstelik ‘gidelim’ desek bile, bundan ABD gibi mutlu olacaklar kadar, belki Rusya gibi mutsuz olacaklar da mevcut.

Onun için derin kuyudan ne çıkacağını iyi bilmek gerekiyor.  Bölgeyi kendi asal menfaatlerinin, kırmızı çizgilerinin parçası olarak gören ülkeler, minikiler hariç; ABD, AB, Rusya, Çin, Pakistan ve İran.

Bu ülkeler çeşikli stratejik açılardan Afganistan’ı önemli buluyorlar. Bu ülkelerin, özellikle Orta Asya'daki enerji ve nüfuz alanları konusunda bir uzlaşıları yok. Yani çatışıyorlar.

Yani Taliban tabii önemli ve artık sadece Afganistan için değil Pakistan için de risk oluşturan bir faktör ama, bu kritik durumuna rağmen tali bile sayılabilir.

İlk sorun, ABD ile Pakistan arasında. Başta uyumlu olan bu çifti bir araya getiren, Pakistan’ın ABD’yi Hindistan karşısında bir dengeleyeci olarak görmesiydi. Fakat geçtiğimiz yıl Hindistan’la ABD nükleer bir anlaşma yapınca, şirazesinden çıkan ilk denge bu oldu.

Bu sefer Pakistan Çin’e kaymaya başladı. İş o denli büyüdü ki, Çin, Pakistan’a oluk gibi para akıtmaya ve büyük oranda silah sağlamaya başladı.

Tabii Çin oyuna girince, bölgede var olan güçlü-az güçlü tüm ülkeler yerinden fırladı. Çünkü örneğin bu malların Pakistan’a ulaşması için Afganistan’a ihtiyaç var.

Bu da dert değil; Çin’in doymak bilmez bir ejdarha gibi tükettiği petrol ve gaz için de, (ki bunları da İran’dan alıyor ve böylece Tahran’a oyuna katılıyor) Afganistan-Pakistan-İran çizgisinin/koridorunun korunması gerekiyor.

ABD ve Çin’in olduğu yerde kambersiz düğün olmayacağından, Rusya da masaya oturuyor. Kremlin daha çok yeni, geçtiğimiz Ocak ayının sonunda ABD’nin Taliban’la mücadelesinde yanında olmayacağını alenen söyledi.

Bunu bir bakıma Taliban’ın yanında diye okuyanlar da var. Çünkü Moskova, ABD’nin kendi hakimiyet sahasına girdiğini, bunu genişleteceğinden kaygılanıyor.

Kaygısını da İran’la birlikte hareket edip, ABD’nin beslenme yollarını tıkarayak gösteriyor. Öyle burada yazıldığı gibi bir cümle ile geçiştirilecek bir konu da değil bu.

Bugün Sabah Gazetesi’nde yer alan bir haber durumu şöyle anlatıyor; “ABD’nin Türkmenistan, Hazar ve Orta Asya gazını Hindistan üzerinden dünya pazarlarına taşıyacak Trans Afgan Boru Hattı'na öncelik vermesi, Ukrayna ve Gürcistan'da Moskova karşıtı hükümetleri işbaşına getirmesi; Kırgızistan, Tacikistan ve Özbekistan'da askeri üsler elde etmesi Rusya- ABD arasındaki uzlaşmayı bozdu. Misilleme olarak Rusya, ABD'nin Taliban ile mücadelesinde hayati rol oynayan Orta Asya ülkelerindeki askeri varlığına set çekmeye başladı...”

Böylece listeye bir de trans-afgan konusu ekleniyor. Trans - Afgan Boru Hattı Türkmen doğalgazının Afganistan üzerinden Pakistan ve Hindistan'a ulaştırılmasına olanak sağlayacak bir doğalgaz boru hattı projesi.

1995'de Türkmenistan ve Pakistan bir anlaşma imzalandı. Amerikan enerji şirketi Unocal da projeye 2003’te katıldı. Ancak hat, Rusya'nın karşı çıkması ve Afganistan'daki istikrarsızlık nedeniyle hâlâ hayata geçirilemedi.

İşte terörle mücadele önemli ama, Arkasında bunlar duruyor. Türkiye’nin Afganistan’a asker göndermeyeceğine ilişkin eski açıklamaları şimdi ne kadar geçirli bilinmez ama, böyle bir karar alındığında uygulayacıları kara kara düşündürecek noktalar bunlar.

Bu haber 1,445 defa okundu.