İşsize iş bulunur. Peki nasıl?

17 Şubat 2009 14:12 tsi
'Yaşanan dünya ekonomik krizinde Türkiye’nin önemli avantajları var.'

Süleyman Yaşar / Taraf

İşsize iş bulunur

Geçen yılın son üç ayında işsiz sayısı üç milyon kişiye çıktı. İşsizlikteki artış sanayi ve konut sektöründe yaşanan daralmadan kaynaklanıyor. Avrupa pazarındaki talep gerilemesi Türkiye’nin sanayi ürünü ihracatını olumsuz etkilediği için işsizlik giderek yükseliyor.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, geçen yılın ekim-kasım-aralık döneminde işsiz sayısında 645 bin kişilik artış oldu. Aynı dönemde istihdam edilenlerin sayısı da 448 bin kişi arttı. Çünkü sanayi ve konut sektöründe işten çıkarmalar yaşanırken, tarımda çalışan sayısı 283 bin, tarım dışı sektörlerde çalışan sayısı ise 165 bin kişi çoğaldı.

Tarım sektöründeki istihdam artışı bize, henüz 2008 yılı büyüme rakamları açıklanmamasına rağmen, 2008’de tarım sektörünün büyümüş olduğunu gösteriyor. Hatırlanacaktır, 2007 yılında kuraklık nedeniyle tarım sektörü yüzde 6,9 oranında küçülmüştü ve bu, ekonomiyi çok olumsuz etkilemişti.

Peki, 2009 yılında işsizlik sorunu ne olacak?

Dünya ekonomisindeki daralma nedeniyle dış pazarlarda da talep daraldığı için, Türkiye’nin ihracatı bundan olumsuz etkilenecek. Yılın ilk yarısında sanayi ve konut sektöründe işsizlik daha da artacak. İşsizlikteki bu yükselişin önüne geçmek için en önemli çözüm aslında iç talebi canlandırmak oluyor. İç talebin genişletilmesi için de kamu harcamalarının arttırılması ve bütçe açığının büyütülmesi şart.

Hükümet yaşanan dünya krizi nedeniyle bütçe açığını ulusal gelirin yüzde 3’üne kadar arttırıp, bu arada düşen faiz oranlarından kamu borçlanmasını büyütmesi gerekiyor. Bütçe dengesini de yıllık değil, üç yıllık bir dönemsel denge üzerine kurması şart oluyor. Aksi takdirde işsizlik daha da artar ki, bu da büyük istikrarsızlıklara yol açar.

Yalnız şunu da unutmamak gerekir, yaşanan dünya ekonomik krizinde Türkiye’nin önemli avantajları var. Bunlar öncelik sırasıyla şöyle...

Bir, Türkiye’nin bütçe açığı küçük. Bu açığı biraz daha arttırabiliriz, böylece toplam talep düşüşünü engelleyebiliriz. İki, bankacılık kesiminin sermayesi yeterli. Bu sayede dış ve iç şoklara karşı koymak kolaylaşıyor. Üç, Türk parası son beş ay içinde değer kaybettiği için ihraç ürünleri rekabet gücü kazandı. Dolayısıyla Türkiye beş ay öncesine göre ihracatta daha avantajlı. Şimdi daralan Avrupa pazarına karşı, Ortadoğu ve Afrika pazarlarına girebilir.

Dört, Ortadoğu ülkelerinin sadece bir yıllık gıda ithalatı 25 milyar doları buluyor. Türkiye bu avantajını kullanabilir. Beş, Türk parasının değer kaybetmesi, ithalatı pahalı hale getirdiği için Türkiye’de üretim artacak. İthalattaki bu gerileme cari açık daha da kapatacağından ekonominin kırılganlığı azalacak.

Kısacası bütün bu göstergelerin kısa özeti şu... Türkiye, geçen yıla göre daha sağlam bir ekonomiye sahip durumda.

Gelelim işsizliğin çözümüne... 2009’da tarım sektörü yüzde 6-7 oranında büyüyecek. Yağışların iyi olması bu düşünceyi fazlasıyla destekliyor. Ama hükümetin de bazı hatalarını düzeltmesi gerekiyor.

Hükümet, 2009 bütçesinde tarım desteklerini geçen yıla göre azalttı. Geçen yıl 6 milyar lira olan tarım destekleri, bu yıl 5,5 milyar liraya düşürüldü. Tarım destekleri en az 7 milyar liraya çıkarılırsa tarım sektörü ekonomik büyümeyi bir puan arttırır. Böylece istihdamdaki gerileme kısmen önlenir.

Ayrıca işsizlik oranındaki artıştan da korkmayalım. İspanya’da işsizlik tam yüzde 14,4’e çıktı. Türkiye, İspanya’ya göre işsizliği önlemede avantajlı. Tarıma gerekli destek verilirse, işsizlikteki artış azaltılabilir.

İşsizlik sorununu hafifletmek için bir de kamuya eleman alımını hızlandırmak gerekiyor. Artık bütçe açığının yükselmesinden korkmaya gerek yok. Çünkü bu küresel kriz farklı şartlar yarattı. Mesela bugünkü krizin atlatılabilmesi için dünya ekonomisinin talep artışına ihtiyacı var. Bütçe dengesi bu dönemde artık demode oldu.

Türkiye’nin yukarıda sıraladığımız mevcut avantajlarını kullanması ve ekonominin yönetiminde bir an önce yeni yaklaşımlar içine girmesi gerekiyor.

Bu haber 487 defa okundu.