Müfettiş Clouseau konuştu!..

12 Şubat 2009 13:44 tsi
Dün yayınladığımız 18 maddelik ‘pembe liste’ye, mürekkebi kurumadan ABD’den yanıt geldi. Onların listesi daha kısa. Biraz da ‘al gülüm ver gülüm’ yapıyor. Ama ABD’nin yeni dönemde hangi konuları koz, hangilerini ‘

Yeni dönem ABD-Türkiye ilişkilerinin nasıl ve hangi dosyalar üzerinden işleyeceği genel çizgileri ile belli. Ama kısa vadeli ve aktif olarak ilk hangi soruna ve “nasıl” el atılacağı flu.

Dün iyibilgi, 18 maddelik bir ABD-Türkiye çözülmesi gereken meseleler ve konular ile, iki ülkenin kozlarını ve açmazlarını yansıtmıştı.

Bugün ise ABD’nin öncelikli konuları, yani kozları ve el almazları, ABD’nin Ankara eski büyükelçisi-ama daha önemlisi Brookings Enstitüsü’nden-Mark Parris tarafından anlatıldı.

Muhtemelen öncelikli dosyalar ele alındığından, bu liste daha kısa. Biraz da listeler arasında-kozlar ve zayıf eller-al gülüm ver gülüm göndermesi içeriyor.

Parris dün gece İstanbul'daydı. Türkiye'nin Gazze konusunda İsrail'e karşı aldığı tavır ABD'de 24 Nisan'da gündeme gelmesi beklenen sözde Ermeni soykırım tasarısının Yahudi lobileri tarafından desteklenebileceğini ima etti.

Böylece ilk kozu masaya sürdü.  Parris, ABD-Türkiye ilişkilerinin, son sekiz yılda "eşik-altı" (sub-prime) bir seyir izlediğini söyledi. Bu garip bir benzetme.
 
Haberi duyuran gazetelerin açıklaması; “Eşik-altı, son aylarda gündeme düşük gelir grubuna yüksek faizle verilen ve geri ödenmesinde yaşanan ABD'yi ekonomik krize sürükleyen krediler için kullanılan teknik terim”.

Buradan kimin kime kredi verdiği ve geri alamadığı tartışması yaşanabilir ama herhalükarda ortada bir kriz olduğu kabul edilmiş oluyor.
 
Parris’in konuşması dikkatle okunmalı. Çünkü kendisi ABD’de Türkiye’yi en iyi bilen, en yakın izleyen simalardan sayılıyor. Öte yandan Brookings Enstitüsü’nün yeni dönemde ayrı bir önemi var.

Bu think-tank, Beyaz Saray’a ve hükümete en yakın, hatta onlara üst düzey eleman veren bir kuruluş. Yani içeriden iyi bilgi alıyorlar. Şimdi ABD’nin “pembe listesi”ne bakalım...

Ermeni meselesi: Parris konuşmasında, Ermeni lobisinin 1915 olaylarına ilişkin tezlerini kabul ettirmek için tamamen harekete geçmiş durumda olduğunu ve yeni yönetimin üyelerinden de daha önce hiç görülmemiş derecede destek aldıklarını söylüyor.  O’na göre durum “pek iç açıcı” değil. “Ancak” diyor Parris, “en sonunda Washington'da birileri ABD'nin çıkarlarının nerede olduğunu hesaplayacak ve ona göre hareket edecek”. Şu cümlesine de dikkat çekelim; “bu konu Türkiye ile yeni yönetimin ilişkileri açısından ‘şekillendirici bir deneyim’ olabilir.” İlginç. Demek diğer maddeler ile bu maddeden gelecek ‘şekil’ açısından bir ilinti var.

Gazze: "Burada İsrail'in yaptıklarının doğru mu yanlış mı olduğunu tartışmak istemiyorum. Türkiye'nin bu krize yaklaşımı Türkiye'nin iddialı bölgesel diplomasisine ABD'nin bakışıyla ilgili çelişkileri de ortaya koydu. Türkiye bir yandan ateşkesin sağlanması için aktif, yaratıcı ve yapıcı bir katkıda bulunurken, diğer yandan kullanılan üslubun Ankara'nın zorlukla kazandığı tarafsızlık itibarına zarar vermesinden endişeliyim."
 
İran: "Obama ve ekibinin ABD politikasını Türkiye'nin uzun süredir savunduğu bir çizgiye çekme niyetinin olması iyi haber. Sorun yaratabilecek olansa Washington'ın başarılı diplomasinin etkilerini artırmak için er ya da geç daha fazla yaptırım uygulamak isteyecek olması. Bunun yeri de BM Güvenlik Konseyi. Türkiye artık Konsey'in bir üyesi olarak uluslararası meşruiyeti tanımlayacak ülkelerden biri. Burada Türkiye ile Obama yönetiminin tutumları konusunda farklılık olması sıkıntı yaratabilir. Türkiye'nin İran'ın enerji sektöründe süregelen ve artan yatırımları da bir başka sıkıntılı nokta olmaya aday."
 
Enerji: "Bu kadar mesele arasında en cesaret verici olan enerji. 1990'lı yıllarda Türkiye ile ABD arasında stratejik bir enerji diplomasisinin oluşturulması için büyük çaba gösteren benim gibi bir diplomat için son sekiz yıl büyük bir kayıp. Bu kış yaşanan enerji krizi, Nabucco ve Batı'nın uzun vadeli enerji güvenliğini artıracak olan diğer projelere Türkiye'nin, ABD'nin ve Avrupa'nın yeniden ivme kazandırmaları için bir fırsat. Ve bu da enerji meselelerini Türk-ABD ikili ilişkilerinin gündeminde önemli bir yere taşıyabilir."
 
Rusya: "Kaynakları çeşitlendirme arayışlarına rağmen Türkiye'nin enerji arzı hala Rusya'dan ithalatına dayanıyor. Son birkaç yıl içinde dış politika gelişmelerine bakınca Türkiye ile Rusya'nın duruşlarının İran, Irak, Filistin ve Karadeniz güvenliği konularında aynı çizgide olduğu görülüyor. Türkiye ile Rusya'nın sorunlu da olsa ortak bir geçmişi var. Moskova'nın Washington'a ya da daha geniş anlamda Batı'ya stratejik bir alternatif olabileceğini düşünenlerden değilim."

Pembe liste: Kozlar ve El almazlar için lütfen TIKLAYINIZ

Bu haber 1,027 defa okundu.