Pembe liste: Kozlar ve el almazlar!

Bu liste pembe. Kırmızı veya siyah değil. Yani iki taraftan birinin masadan kalkmasını, “siz bilirsiniz” demesini gerektirecek maddeler yok içinde.

Ama hepsi önemli. Çok önemli. Her iki ülkenin “can damarı” olan maddeler var burada. Başka bir ülke ile ABD arasındaki listeye benzemiyor bunlar.

Her biri hem iki ülkeyi, hem bölgeyi hem dünyayı etkileyecek maddeler. İşte ABD-Türkiye ilişkilerinin önemi de burada aslında.

Yani şu veya bu konu nedeniyle küsmek mümkün değil. “Terslik” yapabilirsiniz. Bu karşı tarafın işini zorlaştırır. Ama istenen bu değil. İstenen dengelerin tüm maddeler için ve birbirini etkileyecek biçimde oturtulması.

Haklı haksız da yok aslında bunların içinde. Doğru ve yanlış var. Ama herkes için. Türkiye, ABD, Rusya, AB, Ortadoğu, Ortaasya ve dünya için. Türkiye’nin özelliği bu.

Onun için bu “ilk 20”lik liste, hem kozlardan oluşuyor hem de “el almazlar”dan. Hangisinin ne zaman, nasıl masaya sürüleceği iki tarafın “aklına” kalmış.

Var mı dünyada başka bir ülkenin böyle bir listesi?

1) Afganistan: Yeni ABD yönetimi Afganistan’ın en önem verdiği konularından olduğunu zaten açıkladı. Türkiye orada var. Çevresinde de var. Etkisi de var.
2) Irak: ABD de Türkiye de orada. Irak’ın “eski yaşamında” ABD vardı. Yeni yaşamında Türkiye olacak. Daha doğrusu ikisi birden.
3) Ermenistan: Ermenistan meselesi, bir yandan Rusya demek, bir yandan Kafkaslar demek, bir yandan enerji demek, bir yandan sözde soykırım ve 24 Nisan demek, öte yandan iyi giden görüşmeler demek. ABD orada. Biz de oradayız!
4) İsrail-Suriye-Filistin: Hani bir yarış yok ortada ama bu sorunların hepsinde ve daha fazlasında da Ankara var. İster arabulucu deyin, ister sadece komşuluk veya “moral lider”lik, var. ABD de var. Neresinden tutup konuşulması gerekiyorsa, bizim elimiz orada zaten.
5) İsrail: Tabii ABD orada. Beis yok. İsrail de ABD de zaten! Ama tüm bu coğrafya da, hadi açık konuşalım, Tel Aviv’in elini uzatacak, uzattığı zaman İsrail’in korkmayacağı başka kim var?
6) BMGK: Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi üyeliği. Eskiden yoktuk. Şimdi o büyük masada varız. ABD hep vardı. Artık karşılıklıyız. Buraya ne gelecekse bizden geçer. Ne gelecekse iki tarafı da ilgilendirir. Nasıl oturduğumuzu unutmamak lazım. Çok oyla. Aynı oyu ABD alabilir miydi eğer sabit üye olmasaydı?
7) Enerji: Daha bitmedi. Ama yolları bizde. Biz de yok. Ama güvenliği bizde. İster Irak’tan gelsin, ister İran’dan, hatta İsrail’den veya Ortaasya’dan bizden geçecek. Bizden geçecek de nereye gidecek? Gittiği yer ABD’ye yaramayacak mı? Bir an önce bitirmeyelim mi?
8) NATO: Bizsiz olur mu? Bush döneminde çok itilip katıldı ama ayakta kaldı. Soğuk Savaş’ın bitmesiyle “boşverin” dendi ama olmadı. Hâla yeni misyonlar çıkıyor ortaya. Biraz bizi pas geçin (!), her yere olmaz, ama genişleme sürecinde destek veririz.
9) Pakistan-Afganistan: ABD için ne kadar önemli? Çok mu? İkisiyle de can ciğeriz. Kırmazlar bizi. Hatta Hindistan’ı da bir tarafı ile dahil edebiliriz. Fakat Pakistan’ı hırpalatmayız. Nükleer sorunda da destek veririz.
10)  İran: ABD’nin listesinde 1 bilemedin 2’inci sırada.  Komşumuzla sorun istemiyoruz. Onlar da bizimle dalaşmak istemiyorlar. Ama sorununu çözmeye yardımcı olalım.  Nükleer silahlanma Ankara’yı da rahatsız ediyor. Dengeyi iyi kuralım. Sen sesinin tonunu ayarla, biz araya gireriz. Bu dosya bizim için de çok önemli. Irak’ı da bağlar, Afganistan, Pakistan ve hatta kuzeyi de. Onun için ne düşünülüyorsa sakın bize sormadan iş yapma!
11)  İkili İlişkiler: Hiç sorun yok. Sorun olmasını da istemiyoruz. Sen de sorun çıkarma. Ekonomik, siyasi, ticari, askeri neyse ne. Budur.
12)  Kuzey Irak ve PKK: Buraya kadar! Artık bitmesi gerekiyor. Kuzey Irak meselesini ayrıca konuşalım. Fakat PKK tamamdır. “Ümüğü bizde”! Şartlar öyle. Yakında asker çekilecek. Yine konuşalım.
13)  Balkanlar: Kosova, Bosna, neresi? Bizim tarihimiz burası. Destek alalım destek verelim. Ama Karadeniz’i zorlama.
14)  İslam dünyası: ABD’de orada ama heryerde değil. Türkiye her yerde. Bizim sesimize güvenmiyorsan, gel ilk konuşmanı burada yap. Bak nasıl akislenecek. Zaten hani kötü niyetle söylemiyoruz ama, başka nerede konuşursan konuş, başka yerlerde başka anlaşılır!
15)  Ortaasya-Kafkaslar: Ne diyelim bilmiyoruz ki? Eh, hukumuz vardır. ABD’nin ne kadar önem verdiğini, can damarı olduğunu, stratejik oksijen kaynağı saydığı malum. Sen “yukarı” ile “aşağıyı” dağıtma, biz gerisini toparlarız
16)  Avrupa Birliği: Desteğe teşekkür. Hep bekleriz. Ama gerisini halledecek gibiyiz. Biraz onlara konuş.
17)  ABD Algısı: Malesef tablo budur. Türkiye’de eskisi kadar sempatisi yok ABD’nin. Ama Türkiye’nin hiç suçu yok. Son sekiz yılın faturası say. Böylesi listesi olan ülkeyle limoni olursan sonuç bu olur. Ama iyileştirebiliriz. Basit. Obama’nın ismi henüz Türkiye yıpranmadı. Hatta ABD’den daha fazla beğeni topladığını söyleyebiliriz. Bizim sevgimiz de nefretimiz de böyledir. 42. başkan için 42 kurban keseriz. İlk konuşmanı buradan, Ankara’dan yaparsan, bir de terör örgütü ile ilgili olarak “anlamlı” bir hamle yaparsan, sıkı bir “başlangıç” olur. Bölgeye de yansır!
18)  Rusya: O iş biraz karışık. ABD’nin hızla derlemesi-toparlaması lazım. Bizim açımızdan şu anda çok sorun yok. Ama Rusya’yı global denklemin bir parçası olarak görüyorsan, tüm parametreleri kırıp-dökmeden ve korkulara kapılmadan yeniden kurgulamak lazım. Moskova bizim önemli bir komşumuz, iş ortağımız ve geniş ortak coğrafyamız bulunan bir başkent. Zaman zaman ikinizin arasında kalıyoruz ve doğrusu bu hoşumuza gitmiyor. Türkiye tercihini uzun yıllar önce yaptı. Ama öyle diye menfaatimizi zorlayacak gelişmelerle uğraşmak istemiyoruz. Uhuletle ve suhuletle!

Pembe listenin maddelerinin tamamı ortak sorunlar ve sorumluluklar içeriyoruz. Ama iki taraf da biliyor ki iki tane 18 daha çıkar. Kıbrıs, Gürcistan, demokrasi vs.

Bu maddelerin hepsi uzlaşı vesilesi! Ne kırmızı olsun ne siyah!

www.iyibilgi.com