Irak, yarın sandık başına gidiyor

30 Ocak 2009 10:10 tsi
Irak'ta yaklaşık 15 milyon seçmen yarın, 3 yıldan fazla bir süredir ilk kez sandık başına gidiyor.

Irak'ın 18 vilayetinin 14'ünde, vali ve vilayet yönetimlerini belirleyecek vilayet meclisi seçimleri, ülke tarihinde bir kilometre taşı olarak gösteriliyor.

2009 yılının federal bütçesi vilayetler için 2,4 milyar dolarlık yatırım öngörüyor.

14 bin 431 adayın 18 vilayetin 14'ünde 440 sandalye için yarışacağı tek turlu seçimlerde seçmenlerin farklı listeler arasında seçim yapmak ile seçilen bir listedeki özel bir aday için oy verme hakkı da bulunuyor.

Seçimler, kuzeydeki Erbil, Dohuk ve Süleymaniye ile Kerkük'te yıl içinde daha sonra yapılacak. Seçim kanunu, listelerin en az yüzde 25'inin kadın adaylardan oluşmasını öngörüyor. Şu ana kadar 3 bin 912 kadın aday bulunuyor. Listelerden biri bir ya da iki sandalye alırsa bu sandalyeye kadın atanmayacak ama liste 3 sandalye kazanırsa bu durumda 2 erkek bir kadın atanabilecek. Listenin üçten fazla sandalye kazanması halinde ise toplam sandalye sayısı üçe bölünecek ve kadınlara kaç sandalye verileceği hesaplanacak.

Azınlıklar için da bazı kotalar mevcut. Bağdat, Ninova ve Basra'da 3 sandalye Hristiyanlara ayrılıyor. Sebalara Bağdat'ta bir, Yezidilerle Şabaklara Ninova'da birer sandalye ayrılıyor.

Seçim yapılacak vilayetler ve sandalye sayıları ise şöyle:

Vilayet: El Anbar. Başkenti Ramadi. Sandalye sayısı: 29

Vilayet: Babil. Başkenti Hille. Sandalye sayısı: 30

Vilayet: Bağdat. Başkent Bağdat. Sandalye sayısı: 57

Vilayet: Basra. Başkenti Basra: Sandalye sayısı: 35

Vilayet: Divaniye. Başkenti Divaniye. Sandalye sayısı: 28

Vilayet: Diyala. Başkenti Bakuba. Sandalye sayısı: 29

Vilayet: Kerbela. Başkenti Kerbela. Sandalye sayısı: 27

Vilayet: Maysan. Başkenti: Amara. Sandalye sayısı: 27

Vilayet: Muthanna. Başkenti: Samava. Sandalye sayısı: 26

Vilayet: Necef. Başkenti Necef. Sandalye sayısı: 28

Vilayet: Ninova. Başkenti Musul. Sandalye sayısı: 37

Vilayet: Selahaddin. Başkenti Tikrit. Sandalye sayısı: 28

Vilayet: Vasit. Başkenti: Kut. Sandalye sayısı: 28

Vilayet: Zikar. Başkenti: Nasıriye. Sandalye sayısı: 31

Seçim Komisyonuna göre, ilk seçim sonuçlarının 3 Şubatta alınması bekleniyor.

 

--------------------------------------------------------------------------------

IRAK'TA EGEMENLİĞİN DEVRİNDE ÖNEMLİ TARİHLER

Irak'ta yarın yapılacak yerel seçimler, 6 yıllık işgalin ardından egemenliğin Irak'a geçmesinde önemli bir aşamayı temsil ediyor.

Saddam Hüseyin rejiminin küllerinden acıyla doğan ''yeni Irak Devleti''nin kurulmasıyla ilgili önemli tarihler, şöyle sıralanıyor:

- 2003 -

1 Mayıs: Amerikan-İngiliz müdahalesinin başlamasından 6 hafta sonra dönemin ABD Başkanı George W. Bush ''esas çatışmaların'' sona erdiğini, ama ''terörle savaşın devam ettiğini'' açıkladı.

6 Temmuz: Irak'taki geçici koalisyonun başındaki Amerikalı Paul Bremer, gerçek icra yetkisine haiz olan ancak veto hakkını saklı bulunduran bir ''geçiş hükümeti konseyinin'' kurulmasını kabul etti.

8 Ağustos: Yeni ordu kuruldu.

14 Ağustos: BM Güvenlik Konseyi'nin 1500 sayılı kararı açıkça tanımamakla birlikte ''geçiş hükümeti konseyinin'' kurulmasını onayladı.

1 Eylül: Hükümet konseyi Saddam Hüseyin sonrası ilk hükümeti atadı. Bu hükümet 25 bakandan oluşuyordu ancak başbakanı yoktu.

15 Ekim: Yeni dinar tedavüle girdi.

16 Ekim: BM Güvenlik Konseyi'nin çok uluslu bir gücü öngören ancak ABD'nin Irak üzerindeki hemen hemen mutlak kontrolünü koruyan 1501 sayılı kararı kabul edildi.

15 Kasım: Paul Bremer ile geçiş hükümeti iktidarın geçişiyle ilgili takvim üzerinde anlaşmaya vardı.

- 2004 -

8 Mart: Geçici anayasa imzalandı.

1 Haziran: Aşiret lideri Gazi El Yuvar koalisyon ve hükümet konseyi tarafından devlet başkanı olarak atandı. Başbakan İyad Allavi'nin yeni kabinesi iş başı yaptı.

8 Haziran: BM'nin egemenliğin devriyle ilgili 1546 sayılı kararı kabul edildi.

28 Haziran: 14 aylık işgalden sonra Irak'ta koalisyon, iktidarı ara hükümete devretti. Koalisyon feshedildi, yeni liderler yemin etti.

- 2005 -

30 Ocak: Ülkede 50 yıldır ilk çok partili seçimler yapıldı. Sünnilerin boykot ettiği seçimlerde Şiiler Kürtler karşısında mecliste mutlak çoğunluğu elde etti.

16 Mart: Ulusal geçiş meclisi ilk toplantısını yaptı. 3 Nisanda meclis başkanını seçti: Sünni Haşim El Hassani.

6 Nisan: Kürt Celal Talabani Devlet Başkanı oldu. Ertesi gün Şii İbrahim El Caferi Başbakan olarak atandı,

8 Mayıs: Yeni hükümet kuruldu.

15 Ekim: Federalizmi tesis eden daimi anayasa düzenlenen referandumla yüzde 78'lik geniş bir oranla kabul edildi.

15 Aralık: Seçimlerde Şii Birleşik Irak İttifakı zafer kazandı.

- 2006 -

22 Nisan: Celal Talabani yeniden Devlet Başkanı seçildi. Şii Nuri El Maliki Mayıs ayında yeni hükümeti kurdu.

Temmuz: Koalisyon askerleri güneydeki Muthanna'nın kontrolünü Iraklılara devretti. İzleyen yıllarda 18 vilayetin 13'ünün daha kontrolü Iraklılara geçti.

11 Ekim: Federalizm hakkındaki kanun uyarınca 18 vilayet oluşturuldu.

- 2008 -

1 Eylül: Amerikan ordusu ilk Sünni vilayet El Anbar'ın kontrolünü Iraklı kuvvetlere devretti.

27 Kasım: Meclis, Irak ile ABD arasında Amerikan askerlerinin 2011'e kadar Irak'tan çekilmesini öngören güvenlik anlaşmasını onayladı.

- 2009 -

1 Ocak: Iraklılar, başkent Bağdat'ta çok sıkı korunan, işgalin simgesi niteliğindeki Yeşil Bölgenin kontrolünü devraldı. Bu da Irak'ta BM mandasındaki koalisyonun 5 yıllık varlığının sonunu temsil ediyordu.

21 Ocak: ABD'nin yeni Başkanı Barack Obama, askeri yetkililerden Amerikan birliklerinin sorumlu biçimde Irak'tan çekilmesine yönelik çabalarını ikiye katlamalarını istedi.

 

--------------------------------------------------------------------------------

IRAK'TA SEÇİMLER HEM İSTİKRAR HEM DE MALİKİ'NİN POPÜLARİTESİ İÇİN BİR SINAV...

Yaklaşık 15 milyon Iraklı seçmen yarın sandık başına giderken, hem ülkenin istikrarı hem de şiddet olaylarını azaltmayı başardığını söyleyen Başbakan Nuri El Maliki'nin popülaritesi sınavdan geçecek.

6500 oy verme merkezinin güvenliğini yüz binlerce Iraklı polis sağlayacak. 4 yıl önce, seçim güvenliğini sağlamak Amerikan desteği olmadan mümkün değildi. 2005'teki seçimler sırasında Irak'ta bir günde işlenen cinayet sayısı 60, bugün ise 10...

Kürt ve Şii rakipleri tarafından iktidarı ''gasp etmekle'' suçlanan Maliki'ye gelince, Başbakan bu seçimi kendisi hakkında yarı referandum gibi görüyor. Aday olmasa da etkisini kullanan, ülkenin kangreni yolsuzlukla mücadele sözleri veren ve Kürtlerin toprak heveslerini reddeden Maliki, on kadar Şii partiyi bir araya getiren laik ''Hukuk Devleti Koalisyonunu'' destekliyor.

Din eğilimli küçük Şii partisi El Dava'nın lideri olan Maliki Nisan 2006'da iktidara geldiğinde kimse onun siyasi geleceğini parlak görmüyordu, ama Mart 2008'de radikal Şii lider Mukteda Sadr milislerine karşı başarılı operasyonu onu parlattı. Uzmanlar, 2007'de farklı direniş gruplarına karşı ABD ile ortaklaşa başlattığı operasyonun meyvelerini toplamış olmasının onun gerçek başarısı olduğu görüşünü savunuyor.

Operasyondan önce pek tanınmayan Maliki, ardından ''güçlü adam'' olarak görülmeye başlandı. Uluslararası Kriz Grubu'na göre, Maliki'nin başlıca hedefi, hem pozisyonunu korumak hem de bunu yaparken, Abdülaziz El Hakim'in Irak İslam Yüksek Konseyi ile Sadr yanlıları arasındaki dengeyi sürdürmek.

Irak'ta işlerin normale dönmesi için bir başka önemli nokta ise Sünnilerin seçimlere katılımı olacak. 1400 yıllık iktidarlarını kaybeden ve 2005'teki seçimleri boykot eden Sünniler, böylece Sünnilerin çoğunlukta olduğu Musul bölgesinde aslan payını Kürtlere kaptırmıştı.

Yarınki seçimler, aynı zamanda farklı Sünni liderler arasında bir mücadele anlamına da geliyor.

 

--------------------------------------------------------------------------------

SEÇİM KAMPANYASI SONA ERDİ

Irak'ın 18 vilayetinden 14'ünde yarın yapılacak yerel seçimler için seçim kampanyaları, bu sabah yerel saatle 07.00'da sona erdi.

Oy verme merkezlerinin açılacağı, yarın saat 07.00'a kadar adayların toplantı, halka ya da televizyonlara seçimlerle ilgili açıklama yapma hakkı bulunmuyor.

Yaklaşık 15 milyon seçmen, 3 yıldır ilk kez yapılacak seçimler için yarın sandık başına gidiyor.
 
aa

Bu haber 726 defa okundu.