Tıp ahlakını terk ediyor!

28 Ocak 2009 12:56 tsi
Akademisyenler isyanda… Neden mi? Çünkü artık Tıp Fakültelerinde “Tıp Ahlakı” dersi olmayacak! Peki bu ne anlama geliyor? Yoksa vicdansız doktorlar mı geliyor? Tıbbi etik uzmanlığının önemi ve bu uzmanlık alanının Tıp eğitiminden kaldırı

Tıp Fakültelerinde tıp öğrencilerine “Tıp ahlakı= tıbbi Etik” dersleri veren ve “Tıbbi Etik uzmanı” yetiştiren akademisyenler isyan içinde. Çünkü Türkiye’de yetiştirilecek tıp uzmanları listesinden “Tıbbi etik uzmanlığı” çıkarıldı. Doktorların ihtisas ( uzmanlık) yapacakları dallar tespit edilirken,  43 tane uzmanlık dalı ve yan dallarla beraber 81 tane uzmanlık dalı kabul edildi. Bir tek “Tıbbi Etik Uzmanlığı” kaldırıldı. Bu çok yakında yürürlüğe girecek taslak Sağlık Bakanlığı, Sağlık Eğitimi Genel Müdürü tarafından açıklandı.

Peki bu taslak yürürlüğe girerse Türkiye’yi ve Türk insanını ne gibi risklerle karşı karşı karşıya kalacak?

İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi  Deontoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi olarak görev yapan aynı zamanda“Tıp Etiği ve Tıp Hukuku Derneği” ve “Türkiye Biyoetik Derneği” üyesi olan Prof. Dr. Ayten Altıntaş iyibilgi’nin sorularını yanıtladı.

-Tıpta Uzmanlık Yönetmeliği nedir?

“Türkiye’de doktorların tıp dallarında uzmanlık yapmaları Sağlık Bakanlığı’nın kontrolü altındadır. 1929 yılından beri uygulanan bu durum 2002 yılında yürürlüğe giren “Tıpta Uzmanlık Tüzüğü” ile çok problemli bir hale gelmişti. Sağlık Bakanlığı bu durumu düzeltmek ve uzun soluklu bir Yönetmelik hazırlamak için 2005 yılından beri ciddi çalışmalar yapıyor. Bu çalışmaları takdirle izliyoruz. Bu yönetmelik taslağı son şekline geldi ve Sağlık Bakanlığı, Sağlık Eğitimi Genel Müdürü tarafından açıklandı. Bu listede Temel Bilimlerin bütün bölümleri Hava ve Uzay hekimliğinden Sualtı Hekimliğine kadar 81 adet uzmanlık tespit edilmişken, Tıbbın “olmazsa olmaz” konusu olan “Tıp ahlakı=Tıp Etiği uzmanlığı” kaldırılmıştır.”

“Tek dışlanan uzmanlık” olmanın manevi üzüntüsünden daha çok, bu konudaki bilgilerin kimler tarafından verileceği endişesi bizi sardı.

-Tıbbi Etik Uzmanlığı nedir?

“Tıbbi etik, tıp uygulamaları sırasında hasta-hekim arasında ortaya çıkabilecek sorunları çözmekle görevlidir. Hastalara daha iyi sağlık hizmeti verilebilmesi için vazgeçilmez bir uzmanlık dalıdır. Doktorlara güven duyulması için uyulması gereken kuralları, hastalar üzerinde yapılan araştırmalar ve yeni ilaçların uygulanmaları konusundaki tehlikeleri önlemeye sorunları çözmeye çalışır. Hekimleri bu konuda uyarır, hastaların ise her zaman yanındadır. Dünyanın her yerinde tıp etiği konusundaki uygulamaları izler ve uyulması gereken kuralları saptar ve öğretir. İnsan sağlığının en önemli değer olduğunu ve hekimin sahip olması gereken ilkeleri öğretir. Tıbbi etik uzmanlığı “hekimin ahlakı ve vicdanını” kazandırır.” 

-Tıbbi Etik Uzmanı nerede çalışır?

“Tıbbi Etik uzmanları, Avrupa ülkelerinde ve Amerika Birleşik Devletleri’nde sağlıkla ilgili her alanda çok aranan ve çok önemli görevler yüklenirler. Türkiye’de ise şu anda bile Tıbbi Etik uzmanlarının çalışma alanları var ve bu görevler çok önemli vazgeçilemeyecek pozisyonlardır. Bu alanlar Türkiye’nin ihtiyaçları dolayısıyla hızla artıyor. Bu konuda sadece iki alanı söylemek bile yeterli olacaktır; Biri insanlar üzerinde yapılan araştırmalarda, diğeri de hasta hakları ile ilgili birimlerde çalışmaları.

İnsanlar üzerinde yapılan araştırmalar için kurulan “Etik kurul”larda tıbbi etik uzmanı mutlaka yer alır. Bu Türkiye’de uyguladığımız daha önceki yönetmeliklerde ve yeni çıkan “Klinik Araştırmalar Hakkında Yönetmelik” de Etik Kurullarda bulunması gereken üyeler içinde “tıbbi etik uzmanı” bulunur. Böylece bütün Türkiye’ye yayılacak bu kurulların hepsinde yer alacak uzmanlar hızla yetiştirilmelidir.

“Hasta Hakları Yönetmeliği” ne göre bir çok hastanede kurulan ve bütün hastanelerde kurulması gereken “Hasta Hakları Birimi”nde yer alacak “Tıbbi Etik uzmanı”na da ihtiyaç vardır. Hastanın şikayetlerini değerlendirenler,  bu birimleri kurup eğitimleri verenler gene bu ihtisası alanlardır.

Ayrıca Türkiye’de bugün pek çok hastanede yer alan ve hızla tüm hastaneleri kapsayacak olan “Hastane Etik Kurul”larında “Etik uzmanı” o kurulun tabii üyesidir. Üniversite hastaneleri tıp fakültelerinde oluşan ve hızla diğer hastanelerde de oluşacak olan “Etik konsültasyon” danışmanlığı da Tıbbi etik uzmanlığı gerektirmektedir.”

İhtisas şart

 “Bütün dünyada olduğu gibi Türkiye’de de tıbbi etik uzmanlarına şiddetle ihtiyaç vardır. Bu durumu 2004 yılında çıkarılan bir kanun da ispat ediyor. Bütün Kamu Görevlileri için “Etik Kurul” bir kanunla kuruldu ve işlemeye başladı. Bütün kamu görevlilerinin etik çalışmaya ihtiyaçları var da doktorların yok mu?  Tıbbi etik uzmanının yapacağı işleri tıbbın herhangi bir dalında uzmanlık yapmış bir hekim de yapabilir diye düşünülüyor ise o zaman bir cerrahın yapacağı işi, çocuk uzmanı, bir ürologun işini bir anatomi, fizyoloji uzmanı yapsın. Eğer uzmanlıklara inanıyor isek “Tıbbi Etik” uzmanlığına da inanalım.

Bütün dünya tıbbın karşılaştığı ahlaki sorunları çözmek için gayret ediyorken, her gün yeni önlemler ve kurallar getirirken bu konuyu her hekimin yapacağı bir iş olarak görmek inanılamaz bir durum.

Tıbbi etik uzmanlığının ilk ilkesi: İnsanın vazgeçilemez, devredilemez en önemli değer olduğunu öğretmektir. Sağlık Bakanlığı “Tıpta Uzmanlık kurulu”nun dikkatinden kaçan bu durumun tekrar gündeme gelmesi ve “Tıbbi etik uzmanlığı”nın bu 81 uzmanlığa ilave edilmesini ümit ediyor, bekliyoruz.”

 www.iyibilgi.com özel                                               

Bu haber 5,834 defa okundu.